Alle artikelen
Clint Eastwood
J. Edgar
Nu in de bioscoop
Clint Eastwood is 81, maar maakt nog ieder jaar een film. Dat is bijzonder, maar nog bijzonderder is dat hij de laatste jaren geregeld serieuze historische films maakt. Zo filmde Eastwood vijf jaar geleden een imponerend tweeluik over de slag om het Japanse eilandje Iwo Jima in de Tweede Wereldoorlog: The Flags of Our Fathers toont de strijd vanuit Amerikaans en The Battle of Iwo Jima vanuit Japans perspectief.
In J. Edgar portretteert hij J. Edgar Hoover, de man die bijna een halve eeuw aan het hoofd stond van de FBI. Hij schetst een beeld van een geobsedeerde communistenvreter, die zonder blikken of blozen Amerikaanse communisten (Emma Goldman) het land uit liet zetten, systematisch persoonsgegevens van politiek radicalen verzamelde, en Amerikaanse presidenten chanteerde met geheime informatie over hun privéleven.
De uitstekende geschiedenisles verandert gaandeweg helaas in een speculatief melodrama over Hoovers vermeende homoseksuele relatie met zijn jarenlange naaste medewerker Clyde Tolson.
Rudolf van den Berg
Süskind
Vanaf 19 januari in de bioscoop
Regisseur Rudolf van den Berg bewijst met Süskind dat er nog steeds bijzondere verhalen over de Tweede Wereldoorlog verteld kunnen worden. Zijn film gaat over de Duits-Joodse immigrant Walter Süskind, die als beheerder van de Hollandse Schouwburg een riskant dubbelspel speelde met de Duitse bezetter. Daarmee redde hij naar schatting zeshonderd Joodse kinderen het leven. Zijn vrouw, dochtertje en hijzelf overleefden de oorlog niet.
De film portretteert Süskind als een gewone man in een buitengewone situatie. Als lid van de Joodse Raad moet hij meewerken aan de deportaties, maar als hij dit niet langer kan rijmen met zijn geweten zorgt hij er met het verzet voor dat honderden opgepakte kinderen uit de crèche van de Hollandse Schouwburg naar onderduikadressen worden gesmokkeld.
De film benadrukt terecht Süskinds morele moed, maar heeft een makkelijk achterafoordeel over de (Amsterdamse) Joodse Raad. De suggestie dat de leiders wisten dat de gedeporteerde Joden werden vergast, maar desondanks bleven samenwerken met de bezetter, is te simpel: gaskamers vielen buiten het voorstelbare en berichten erover zag men daarom als geallieerde propaganda.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Film: Signalementen
Clint EastwoodJ. EdgarNu in de bioscoopClint Eastwood is 81, maar maakt nog ieder jaar een film. Dat is bijzonder, maar nog bijzonderder is dat hij de laatste jaren geregeld serieuze historische films maakt. Zo filmde Eastwood vijf jaar geleden een imponerend tweeluik over de slag om het Japanse eilandje Iwo Jima in de Tweede Wereldoorlog:...
IJzeren dame zonder tanden
De naam Margaret Thatcher staat nog steeds garant voor schuimbekkende reacties. Geen Engelse ex-politicus roept meer controverse op dan de vrouw die onder meer de geschiedenis heeft gehaald als de Britse premier die het langst in het zadel zat. Van 1979 tot 1990 had Thatcher de touwtjes strak in handen en voerde zij een bikkelhard...
IJzeren dame zonder tanden
De naam Margaret Thatcher staat nog steeds garant voor schuimbekkende reacties. Geen Engelse ex-politicus roept meer controverse op dan de vrouw die onder meer de geschiedenis heeft gehaald als de Britse premier die het langst in het zadel zat. Van 1979 tot 1990 had Thatcher de touwtjes strak in handen en voerde zij een bikkelhard...
Amerikaanse dromers
In een briljant en uitdagend boek zet historicus Michael Kazin uiteen wat de linkse beweging voor de Amerikaanse samenleving heeft betekend. Op vele plaatsen leest zijn overzicht als een necrologie van progressief Amerika, een linkse traditie die nooit voet aan de grond heeft gekregen en alleen gedurende de betrekkelijk korte periode tussen 1870 en de...
Malariaparasiet, zoete aardappel en rode aardworm
Op de School met den Bijbel die ik eind jaren zestig bezocht ging geschiedenis over graven, hertogen en koningen. Slechts af en toe dook iemand uit het ‘gewone volk’ op, zoals veerman Jan Koppelstock, die een belangrijke rol gespeeld zou hebben bij de inname van Den Briel. Toen ik tien jaar later geschiedenis ging studeren,...
Nederland in kaarten
Uitgeverij Noordhoff had wel verwacht met de uitgave van de Bosatlas van de geschiedenis van Nederland een goede zet te doen, zo vlak voor de feestdagen. Maar dat de 4 kilo wegende gigant een regelrechte kaskraker zou worden, moet ook de Groningers hebben verrast. De atlas is met zijn 99 euro bepaald niet goedkoop, maar...
Capabel, zelfbewust, uitgesproken
Wie verhinderde dat Nederland al in 1952 kennismaakte met het fenomeen ‘vrouwelijke minister’? Een andere vrouw: koningin Juliana. De majesteit vond dr. M.G.M. Klompé (1912-1986) ‘te licht’. Maar ook de minister-president zag het met de ‘agressieve’ Gelderse niet zitten. Uit Klompés biografie van de hand van Gerard Mostert valt aardig op te maken hoe haar...
Boeken: Signalementen
Auschwitz-OświęcimHans Citroen en Barbara Starzyńska416 p. Post Editions, Є 35,00De opa van beeldend kunstenaar Hans Citroen zat gevangen in concentratiekamp Auschwitz, dat hij altijd aanduidde als ‘je weet wel’. Kleinzoon Citroen kwam vele jaren na de oorlog op een andere manier in Auschwitz terecht: door de liefde voor de Poolse Barbara Starzyńska, opgegroeid in dit...
Geen neogotiek of moderne hekserij
Het zij ten overvloede gezegd: dit boek van de 63-jarige Nijmeegse hoogleraar middeleeuwse geschiedenis Peter Raedts gaat niet over de Middeleeuwen, maar over de constructie, de ‘uit-vinding’ van de Middeleeuwen, en over de historische context waarbinnen dit gebeurde. De ontdekking van de Middeleeuwen behandelt dus de ‘inventie’, zoals de auteur het noemt, van het culturele,...
Russische soldaten verkrachten niet
Eva Tas (1915-2007) was een uitzonderlijke communiste. Dat had ik al begrepen toen ik nog op de lagere school zat. Zij werkte net als mijn vader direct na de oorlog op de Amsterdamse redactie van het dagblad De Waarheid, waar ze op de armoedige jongens om haar heen diepe indruk maakte. Eva Tas was mondain...
De hang naar het einde der tijden
Mogen we sommige toekomstvoorspellers geloven, dan wordt 2012 een dramatisch jaar. Op 21 december van dit jaar loopt namelijk de Maya-kalender af, en daarmee zal er een eind komen aan de huidige menselijke samenleving. Waarom juist de Maya’s van dit feit op de hoogte waren en andere culturen helemaal niet, wordt nergens verklaard. Dit einde...
‘Rusland zal nooit een democratie worden’
Anton van Hooff: ‘In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, valt de westerse democratie niet terug te voeren op het klassieke Atheense voorbeeld. Die verbinding werd pas in de negentiende eeuw, dus in retrospectief, gelegd. Daarvoor was “democraat” een scheldwoord, ook voor revolutionairen. Zo lieten de Amerikaanse Founding Fathers zich inspireren door de Romeinse republiek;...
