Alle artikelen
In Duitsland werden tussen november 1918 en oktober 1923 376 politieke moorden gepleegd. De daders waren in 95 procent van de gevallen rechts. Historicus Florian Huber schreef er een spannend en actueel boek over.
In april 2021 stond de Duitse extreem-rechtse Gruppe-S terecht wegens het voorbereiden van aanslagen en in december 2022 deed de Duitse politie invallen bij leden van de Reichsbürgerbewegung. Lange tijd wisten rechtse terroristen onder de radar van de politie te opereren. Pas sinds kort heeft bestrijding van bruin geweld weer prioriteit. Het rechts-terrorisme heeft volgens historicus Florian Huber wortels in de vroege jaren twintig, precies honderd jaar geleden.
Huber vertelt de geschiedenis van het grootste terreurnetwerk: de Organisation Consul (OC). Leider Hermann Ehrhardt was een officier van de keizerlijke marine, die na de nederlaag van 1918 een vrijkorps oprichtte. Zijn mannen streden in dienst van de nieuwe republiek tegen communisten en separatisten, maar waren tegelijkertijd doodsvijanden van de democratie. In 1920 deden ze mee aan de mislukte Kapp-putsch in Berlijn. Daarna ging de groep ondergronds. Het nieuwe plan was om door politieke moorden een burgeroorlog uit te lokken, die rechts zou winnen.
Meer historische context bij het nieuws? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
Huber verweeft in deze geschiedenis een andere verhaallijn, over de briljante politicus Walther Rathenau. De wetenschap dat hij aan het eind van het boek zal worden vermoord door terroristen van OC zorgt voor een goede spanningsboog. En passant lees je over de gepolariseerde politiek tijdens de Weimar-jaren, toen reactionaire parlementariërs hun democratische collega’s uitmaakten voor volksverraders. Dat er een verband was tussen deze haatspraak en het terrorisme maakt Huber zo inzichtelijk.
Hoewel dit een geschiedenisboek is, geeft Huber er een actueel tintje aan met citaten en foto’s van hedendaagse rechtse populisten en terroristen. Hij zegt erbij dat de omstandigheden anders zijn dan een eeuw geleden. Destijds waren conservatieve Duitsers twee keer achter elkaar verliezers: eerst in de Grote Oorlog en daarna bij de democratische revolutie. Hiermee vergeleken hebben de huidige ‘verliezers’ weinig reden tot klagen. Om de nieuwe golf van aanslagen te verklaren is dieper gravend onderzoek nodig.
Dat neemt niet weg dat Huber terecht waarschuwt voor een gevaar dat te lang is onderschat. Sinds 1990 hebben rechtse terroristen in Duitsland 93 dodelijke slachtoffers gemaakt. Niet zoveel als in de Weimar-republiek, maar evengoed schrikbarend.
De wraak van de verliezers. De geboorte van rechts-terrorisme in Duitsland
Florian Huber
300 p. Hollands Diep, € 23,99
De wraak van de verliezers
De Duitse politie heeft 25 leden van de extreemrechtse Rijksburgerbeweging gearresteerd. Het rechts-terrorisme in Duitsland heeft wortels in de vroege jaren twintig.
Radicale verlossing – Beatrice de Graaf
Nederlandse IS-strijders hoopten in Syrië iets goed te maken, zo legden ze uit aan Beatrice de Graaf. Ze voelden zich zondig en wilden boete doen. Maar Syriërs zaten niet te wachten op deze ‘verlossers’. Historicus Beatrice de Graaf stelt de ultieme vraag bij het onderzoek naar terrorisme: wat bezielt jihadstrijders, links- en rechts-radicalen om te...
Krijgsgeweld en kolonie – Petra Groen
Na de val van Napoleon kreeg Nederland een koloniaal rijk in de schoot geworpen. Maar het kostte een eeuw om het gezag in ‘ons Indië’ daadwerkelijk te vestigen. En dat ging er bloedig aan toe. Altijd was er wel ergens een militaire expeditie gaande. ‘Hij schreed gewichtig, hij reed gewichtig. Hij werkte gewichtig, hij at...
De laatste samenzweerder – Peter Stothard
De aanslag op Julius Caesar had grote gevolgen voor het Romeinse Rijk. Zijn moordenaars bereikten precies het tegendeel van wat ze beoogden, zo laat Peter Stothard zien in een beeldend relaas. In De laatste samenzweerder duidt Peter Stothard, oud-hoofdredacteur van The Times, de historische, maatschappelijke en culturele betekenis van de moord op Julius Caesar op...
Met Hollandse bedaardheid – Dirk J. Tang
Waarom schafte Nederland de slavernij af? En waarom duurde dat eigenlijk zo lang? Dirk Tang inventariseert helder en zonder ideologische stellingname welke factoren een rol speelden. Vergeleken met andere Europese landen schafte Nederland vrij laat de slavernij in de koloniën af. Pas in 1863 was het zover, terwijl de voormalige slaven nog tien jaar onder...
De Britse marine in haar hemd gezet
Het Russische cabaretduo Vovan en Lexus hield een aantal Westerse politici voor de gek met een dubbelganger van Leonid Volkov, de stafchef van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. Het is niet de eerste keer dat ambtenaren voor de gek worden gehouden door mensen die zich voordoen als buitenlandse politici. In 1910 zette een groepje studenten...
Vladimir Lenin en de Russische Revolutie
Toen het Russische tsarenrijk honderd jaar geleden ineenstortte, stonden de bolsjewieken klaar om de macht over de nemen. Hoe wisten deze revolutionairen van het moment te profiteren? Vijf tips van Sovjetleider Vladimir Lenin. Wie een revolutie wil beginnen moet heel wat trotseren. Allereerst natuurlijk het zittende regime, maar vaak ook een chaotische politieke situatie. Alleen...
Filmrecensie: De slag om de Schelde
Oorlog is in films vaak het decor van heldenverhalen, maar daar hebben de makers van De slag om de Schelde geen boodschap aan. Hun film is een rauw drama over de belevenissen van drie jongeren in 1944 tegen de achtergrond van de slag om de Schelde. De slag om Arnhem kent iedereen, maar de slag...
Vijf smoesjes om een oorlog te beginnen
Een oorlog beginnen kan niet zomaar. Een goede reden is nodig om steun te krijgen van de eigen bevolking en om internationale sancties te vermijden. Maar soms willen leiders dolgraag een oorlog beginnen zonder dat ze een acceptabele reden hebben. Dan verzinnen ze gewoon een smoesje. Hier is een lijst van vijf listen die gebruikt...
Duitse compensatie zorgt voor onvrede in Namibië
Duitsland heeft de genocide op de Herero en Nama in het huidige Namibië erkend. Het land wil ‘als gebaar van de erkenning van dit onmeetbare leed’ Namibië en de nabestaanden van de slachtoffers 1,1 miljard euro betalen. Volgens historicus Bart de Graaff is het een goede stap, maar is het onmogelijk om alle partijen in...
Mandela Huis in financiële problemen
Het Mandela House Museum in Soweto is failliet. De belangrijkste reden is het wanbeheer van de eigenaar, de Soweto Heritage Trust. Het museum heeft grote schulden en moet waarschijnlijk een deel van haar bezittingen verkopen. Nelson Mandela, die later president van Zuid-Afrika zou worden, bewoonde het huis tussen 1946 en 1962. In 1998 doneerde Mandela...
Kenau Simonsdochter Hasselaer: de mannin van Haarlem
t een vendel vrouwen joeg Kenau Simonsdochter Hasselaer de troepen van Filips II de schrik op het lijf – volgens de verhalen althans. Een kordate vrouw was Kenau zeker, maar wat ze precies deed tijdens het beleg van Haarlem is een raadsel.
