Home Dood werd Battisti toch nog Italiaan

Dood werd Battisti toch nog Italiaan

  • Gepubliceerd op: 20 september 2021
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Philip Dröge
  • 3 minuten leestijd
Philip Dröge portret

Ik had de opvallende foto twee of drie keer eerder gezien, maar nooit was het tot me doorgedrongen waar hij was genomen. Het gaat om een groep kerels die olijk lachend rond een dode man aan een strop poseert. De kleding, de haardracht, de grove korrel van het fotopapier – het lijkt in alles een scène uit het Wilde Westen. Dat kadaver was van een beruchte bandiet, dacht ik altijd.

Tot ik op vakantie in noordelijk Italië het Castello del Buonconsiglio in Trento bezocht en de scène daar levensgroot aan een muur zag hangen. Het bijschrift leerde me dat het helemaal niet om een geval van hang ’m high in Kansas ging, maar dat de foto daar is genomen. De man aan de strop was Cesare Battisti, een Italiaanse nationalist die de Oostenrijkers tijdens een slag in 1916 gevangen hadden genomen. Zij beschouwden hem als inwoner van Trento als een onderdaan van hun dubbelmonarchie; dat hij bij de Italianen dienst had genomen als hoogverraad. Dus kwam er een rechtszaak.

De foto van Cesare Battisti.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Eigenlijk was ik in Buonconsiglio omdat het kasteel een prachtig voorbeeld is van laatmiddeleeuwse architectuur. Maar Battisti nam het bezoek over, ondanks het feit dat hij al een eeuw dood is. Overal in het gebouw zijn verwijzingen naar de laatste dag van de Italiaan. Zijn cel, de zaal waar hij door Oostenrijkse rechters ter dood is veroordeeld, de rozenperkjes waarlangs hij richting de beul liep, de binnenplaats waar hij door verwurging om het leven is gebracht. De eerste poging mislukte overigens, de onhandige beul moest nog een keer aan het werk met zijn wurgtouw.

Wat leek het voor de Habsburgers belangrijk om deze afvallige tot twee keer toe de keel dicht te knijpen. De pafferige Donaumonarchie, hun eigen dramatische einde zo nabij. Net als veel foute regimes dachten ze door dood en verderf hun voortbestaan te verzekeren. De beul en het regiment van het kasteel poseerden daarom ook zo trots met het lijk. Schaterend om die malle Italiaan die dacht te kunnen kiezen in welk land hij thuishoorde. De foto kwam in Oostenrijkse kranten terecht: kijk eens hoe vaardig onze jongens met verraad omgaan.

Dat hadden ze beter niet kunnen doen. De verontwaardiging in Europa over deze barbarij gaf Italië onderhandelingsmacht. De dode Battisti werd postuum alsnog Italiaan; Trento en de rest van zuidelijk Tirol kwamen na 1918 in Italië te liggen. Een eindje naar het zuiden kwam ik de dag daarop hoog in de bergen een oude grenssteen van Oostenrijk-Hongarije tegen. Het ding stond wat verloren op de Monte Baldo, dankzij de verwurging in Buonconsiglio nu een monument voor de futiliteit van de macht.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 10 - 2021

Nieuwste berichten

De Britse opdeling zorgt voor de grootste migratie in de menselijke geschiedenis
De Britse opdeling zorgt voor de grootste migratie in de menselijke geschiedenis
Artikel

India en Pakistan zijn al aartsrivalen sinds hun geboorte

De spanningen tussen kernmachten India en Pakistan liepen in de afgelopen week hoog op. Het conflict over het grensgebied Kashmir stamt uit 1947, het jaar van de opdeling van Brits-Indië. Die ging gepaard met gruwelijkheden en geweld: goede buren werden plotseling elkaar aartsvijanden. Begin juli 1947 arriveerde de Britse advocaat Cyril Radcliffe in een snikheet...

Lees meer
Militaire parade door Moskou in 2015
Militaire parade door Moskou in 2015
Artikel

Rusland vierde 9 mei niet altijd zo uitbundig. Nu moet de militaire parade de oorlog in Oekraïne rechtvaardigen

In 1945 viert de Sovjet-Unie voor het eerst de overwinning op nazi-Duitsland met een grote parade. Sindsdien is de betekenis van de wapenschouw op 9 mei verschillende keren veranderd. Tegenwoordig moet die militaire parade in Moskou vooral de oorlog in Oekraïne en het regime van president Vladimir Poetin legitimeren. ‘Ter gelegenheid van de overwinning op...

Lees meer
Zeezender Radio Veronica tijdens de laatste uitzenddag in 1974.
Zeezender Radio Veronica tijdens de laatste uitzenddag in 1974.
Interview

‘De Top 40-hitlijsten van Radio Veronica waren heilig’

Pophistoricus Leo Weijers (1959) is van jongs af aan gefascineerd door Radio Veronica. Als een ode aan de verdwenen zeezender schreef hij er een boek over. ‘Veronica was een bron van inspiratie voor latere radiomakers.’ Op 15 oktober 1959 werd de Vrije Radio Omroep Nederland (VRON) tijdens een vergadering van vrije radiohandelaren opgericht. De pioniers...

Lees meer
Still uit The promise
Still uit The promise
Recensie

Papoea’s werd niets gevraagd

De documentaire 'The Promise' blikt met archiefbeelden en interviews terug op het lot van de Papoea’s als speelbal van geopolitieke krachten.

Lees meer