Home Van muur tot muur – Jonathan Holslag

Van muur tot muur – Jonathan Holslag

  • Gepubliceerd op: 20 september 2021
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Jeroen Vullings
  • 2 minuten leestijd
Van muur tot muur – Jonathan Holslag

Op het eerste gezicht lijken de afgelopen decennia gouden jaren. Maar waren ze dat wel? Ging het niet eigenlijk bergafwaarts met de wereld? Jonathan Holslag inventariseert wat er misging en doet aanbevelingen voor de toekomst.

Het zag er zo goed uit in 1989 met de val van de Muur. De wereld leek beter te worden. Politicoloog Jonathan Holslag gebruikt daarvoor in zijn studie Van muur tot muur. De wereldpolitiek sinds 1989 de loden termen ‘economische mondialisering en democratisering’. We spreken dan over de jaren negentig.

In de decennia erna ging het bergafwaarts. Eerst kwam de democratisering tot stilstand, daarna stagneerde de economische groei, de militaire uitgaven groeiden in gelijke mate met gewapende conflicten en het nationalisme tierde en tiert welig. En nu, met als nekslag de Covid-19-pandemie, is wat Holslag noemt de ‘fragmentatie’ dramatisch toegenomen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Hoe kon het in die voorbije dertig jaar zo misgaan? Die ambitieuze vraag beantwoordt de academicus Holslag ruim 400 inzichtelijke pagina’s lang in deze voor zijn studenten geschreven kroniek van de recente wereldpolitiek. Daartoe stelt hij eerst een kritische vraag: was de periode tussen 1989 en 2020 wel zo’n gouden tijd? Daarna buigt hij zich over mogelijke oorzaken van de verandering van de wereld: de machtsverschuiving na de ineenstorting van de Sovjet-Unie ten gunste van het Westen; de decadentieval (het verzwakte Westen); het feit dat autoritaire regimes (China) door het Westen sterk konden worden; hoogmoed, voortvloeiend uit geloof in militaire technologie, wat leidde tot ingrijpen met drones en raketten in andere landen; de verhouding tussen landen en machtsblokken die Holslag ‘de school van de agressie’ doopt; de veranderende aard van de macht; hoe kennisverwerving aan grenzen is gebonden.

Het intrigerende is dat Holslag niet vastzit aan één zienswijze; hij wisselt het perspectief van het Westen soepel af met standpunten vanuit andere werelddelen. Dat levert een boeiend en leerzaam boek op. Na lezing zijn we weer helemaal bij.

Knap ja, dat vooral. Maar verrassend? Uiteindelijk wel. Het aardige is dat de bloedserieuze, gedegen Holslag zichzelf tegen het slot van zijn studie wat frivoliteit in de zin van speculatief denken toestaat. In het paragraafje ‘2021’ suggereert hij dat een poging het machtsevenwicht te herstellen door tegenwicht aan China te bieden het best kan plaatsvinden door ons welvaartsniveau te verhogen en ontwikkelingslanden te helpen dat ook te doen. Dat zou de manier zijn om oorlogen te vermijden. En vermijd hoogmoed, adviseert hij, leer van onze recente diplomatieke geschiedenis. Nu maar hopen dat die bede mondiaal gehoor krijgt.

Jeroen Vullings is criticus.

Van muur tot muur. De wereldpolitiek sinds 1989

Jonathan Holslag, 432 p. De Bezige Bij, € 34,99

Bestel in de webshop.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 10 - 2021

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer