Home Magazines Historisch Nieuwsblad 5 - 2019
Mei 2019

Historisch Nieuwsblad 5 - 2019

Het meinummer van Historisch Nieuwsblad staat traditioneel in het teken van de Tweede Wereldoorlog. Met verhalen die nog altijd versteld doen staan, over moed en verraad, leed en doorzettingsvermogen. Marineofficier Charles Douw van der Krap vocht tegen de Duitse bezetter in Rotterdam, Polen, Arnhem en op zee. In deze uitgave beschrijft Elias van der Plicht het ongelooflijke verhaal van een oorlogsheld die nooit opgaf. Jurist Evertjan van Roekel onthult zijn nieuwste bevindingen van zijn onderzoek naar Nederlandse vrijwilligers in de Duitse Waffen-SS. Wat bewoog deze mannen om te vechten voor Adolf Hitler en zijn ‘Duizendjarige Rijk’? En met welke motivatie namen ze deel aan gruwelijke martelingen, slachtpartijen en vernederingen op joden en krijgsgevangen die ze in Oost-Europa aantroffen? Dat leest u in Historisch Nieuwsblad.

Verder in dit nummer aandacht voor de fascistische Noorse premier Vidkun Quisling die heulde met de Duitsers, de opstand in Warschau, de vergeten Bengaalse hongersnood, en Ad van Liempts nieuwste biografie van de meedogenloze schrijftafelmoordenaar, Gemmeker, de commandant van Kamp Westerbork.

Cover afbeelding voor Historisch Nieuwsblad 5 - 2019
De vergeten Bengaalse hongersnood
De vergeten Bengaalse hongersnood
Artikel

De vergeten Bengaalse hongersnood

Toen de Japanners in 1942 Birma innamen, vreesden de Britten dat ze zouden doorstoten naar Brits-India. Om dat te voorkomen kozen de Britten voor de tactiek van de verschroeide aarde. Ze zorgden dat er geen voedsel en vaartuigen meer waren in Bengalen. Deze maatregelen kostten miljoenen inwoners het leven. Maar het Westen heeft nooit oog...

Lees meer
Opstand in Warschau
Opstand in Warschau
Artikel

Opstand in Warschau

De Duitse president heeft in Warschau om vergeving gevraagd voor de Duitse oorlogsmisdaden. Waarom schoten de geallieerden het Poolse Thuisleger in 1944 niet te hulp?

Lees meer
Tijdens de bruiloft was het Horst Wessellied te horen
Tijdens de bruiloft was het Horst Wessellied te horen
Artikel

Waarom klonk het Horst Wessellied?

Het Horst Wessellied stond voor Nederlanders symbool voor het naziregime. Er was dan ook geen denken aan dat het zou worden gespeeld tijdens de gala-avond op 5 januari 1937, voorafgaand aan het huwelijk van Juliana en Bernhard. Toch ging de regering overstag. Terwijl het lied weerklonk, werd de koninklijke familie omringd door Duitse gasten die de Hitlergroet brachten. Wie zat achter deze pijnlijke vertoning?

Lees meer
Ad van Liempt: ‘Ik ben van de feiten, niet van de moraal’
Ad van Liempt: ‘Ik ben van de feiten, niet van de moraal’
Artikel

Ad van Liempt: ‘Ik ben van de feiten, niet van de moraal’

Al dertig jaar brengt journalist Ad van Liempt de Nederlanders historisch besef bij met zijn tv-producties en zijn boeken. Op 9 mei breekt het moment aan dat hij zijn wetenschappelijke meesterproef mag verdedigen: een biografie van Albert Gemmeker, de commandant van kamp Westerbork. Tussen journalistiek en geschiedschrijving bestaat weinig verschil, zegt hij. ‘Het begint steeds...

Lees meer
Vidkun Quisling: een archetypische landverrader
Vidkun Quisling: een archetypische landverrader
Artikel

Vidkun Quisling: een archetypische landverrader

Denemarken had Frits Clausen, België Léon Degrelle, Vichy-Frankrijk maarschalk Philippe Pétain en Nederland Anton Mussert. Verguisde boegbeelden van samenwerking met de Duitse bezetter. In dit rijtje hoort ook de Noor Vidkun Quisling thuis. Sterker nog: sinds Winston Churchill collaborateurs ‘a vile race of quislings’ noemde, is zijn naam in het Engels synoniem voor landverraad. Dat...

Lees meer
Vechten voor de vijand: Nederlandse soldaten in de Tweede Wereldoorlog
Vechten voor de vijand: Nederlandse soldaten in de Tweede Wereldoorlog
Artikel

Vechten voor de vijand: Nederlandse soldaten in de Tweede Wereldoorlog

Enthousiast traden duizenden Nederlandse soldaten in de Tweede Wereldoorlog vrijwillig toe tot de Waffen-SS. Maar na de confrontatie met de ellende aan het oostfront kregen ze vaak spijt. ‘Zaten we maar weer veilig in Holland bij moeder de vrouw.’ Ongeveer 25.000 Nederlanders dienden tijdens de Tweede Wereldoorlog vrijwillig als soldaten in de Waffen-SS. Volgens het...

Lees meer
Roddels over Loes van Overeem, de Nederlandse Florence Nightingale
Roddels over Loes van Overeem, de Nederlandse Florence Nightingale
Artikel

Roddels over Loes van Overeem, de Nederlandse Florence Nightingale

Kampgevangenen aanbidden haar als een Florence Nightingale omdat ze hun voedsel en medicijnen brengt. Maar veel anderen roddelen over Rode Kruis-verpleegster Loes van Overeem vanwege haar goede contacten met de bezetter. Ze ligt volgens hen ‘met de Duitsers onder één dekentje’.     Als oorlogscorrespondent Ton van Beers op 7 mei 1945, twee dagen na de...

Lees meer
De onverzettelijke Charles Douw van der Krap
De onverzettelijke Charles Douw van der Krap
Artikel

De onverzettelijke Charles Douw van der Krap

Marineofficier Charles Douw van der Krap stond bij veel grote gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog vooraan. Hij maakte het bombardement van Rotterdam mee, de Opstand in Warschau en de mislukking van Operatie Market Garden. Wat dreef deze oorlogsheld? ‘Het leek wel of de hel om ons heen was losgebarsten! De muren van m’n kamer sidderden...

Lees meer
Kristien Hemmerechts over haar historische held
Kristien Hemmerechts over haar historische held
Artikel

Kristien Hemmerechts over haar historische held

Schrijfster Kristien Hemmerechts reconstrueert in Het verdriet van Vlaanderen de familiegeschiedenis van de tweeling Toon en Hein. Hun ouders collaboreerden met de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog. De geschiedenis van de Vlaamse broers kruist met die van Marcel Kahn, een zevenjarig jongetje dat in Auschwitz werd vergast. Hemmerechts eert hem als het gezicht van de...

Lees meer
Column Annegreet van Bergen: fietsen in oorlogstijd
Column Annegreet van Bergen: fietsen in oorlogstijd
Artikel

Column Annegreet van Bergen: fietsen in oorlogstijd

Tijdens de Tweede Wereldoorlog vorderden de Duitsers duizenden fietsen, zodat ze zich tijdens een landing van de geallieerden per rijwiel naar de kust konden spoeden. Een zinloze actie, constateert Annegreet van Bergen, die grote woede opriep. In augustus 2018 fietste een groep jonge Duitsers naar Nederland, zogenaamd om fietsen terug te geven die door hun...

Lees meer
Stelling: Tweede Wereldoorlog
Stelling: Tweede Wereldoorlog
Artikel

Stelling: Tweede Wereldoorlog

Martin Sommer: ‘Ik zou zeggen dat de morele lessen van de Tweede Wereldoorlog, en dan met name die van de Holocaust, juist alomtegenwoordig zijn. We worden er dagelijks aan herinnerd. Ze vormen de allesoverheersende morele maatstaf. Zo kan het dat de EU inmiddels geen economisch samenwerkingsverband meer heet te zijn, maar – volgens voorstanders als...

Lees meer
Wijvenwereld – Jelle Haemers, Andrea Bardyn en Chanelle Delameillieure
Wijvenwereld – Jelle Haemers, Andrea Bardyn en Chanelle Delameillieure
Artikel

Wijvenwereld – Jelle Haemers, Andrea Bardyn en Chanelle Delameillieure

In 1430 ontving de alleenstaande moeder Janne Schuts, dienstmeid te Antwerpen, een aanzienlijk bedrag van haar overleden baas, de viskweker Laureys Hacke. Hij was tevens de vader van haar bastaarddochter. Met zijn geld kocht Janne een haringkraam en betrad ze als investeerder de kapitaalmarkt. Ze boekte geweldige investeringssuccessen. Dankzij haar rijkdom werd haar dochter...

Lees meer
Gandhi – Ramachandra Guha
Gandhi – Ramachandra Guha
Artikel

Gandhi – Ramachandra Guha

Gek werden ze van hem, de Britten. Ze bezaten het grootste koloniale rijk uit de geschiedenis en bestuurden dat, in hun eigen ogen, op uiterst humane en beschaafde wijze. Tot er een vreemd, mager, halfnaakt mannetje opdook dat weigerde geweld te gebruiken, maar wel in staat was enorme volksmenigten op de been te brengen die...

Lees meer
Film: Ganz: How I lost my Beetle
Film: Ganz: How I lost my Beetle
Artikel

Film: Ganz: How I lost my Beetle

De Volkswagen kever was toch een idee van Adolf Hitler, waarna Ferdinand Porsche de succesvolle ‘volksauto’ ontwierp? Zo hadden we het altijd begrepen, maar de documentaire Ganz: How I Lost My Beetle vertelt een ander verhaal. Niet Porsche, maar de Joodse ingenieur Josef Ganz bedacht het concept van Duitslands populairste auto: het ruggengraatchassis, de motor...

Lees meer