Home Magazines Historisch Nieuwsblad 10 - 2018
Oktober 2018

Historisch Nieuwsblad 10 - 2018

Het thema van de Maand van de Geschiedenis van dit jaar is goed gekozen. ‘Opstand’, daar kun je als historicus iets mee. Protesten, rellen en revoluties: de geschiedenis staat er bol van. Daarom hebben we het oktobernummer gevuld met opstandige onderwerpen. Het dossier belicht de Tachtigjarige Oorlog, de belangrijkste opstand uit de vaderlandse geschiedenis. Hoe moeizaam de eerste decennia van de Opstand verliepen, wordt fraai geïllustreerd met het verhaal over de graaf van Rennenberg. Hij is de boeken ingegaan als verrader, maar stond voor duivelse dilemma’s. Moest hij de opstandelingen blijven steunen, of zijn eigen geweten volgen en de Spaanse koning trouw blijven? Voor het tweede dossierartikel selecteerde Luc Panhuysen acht verrassende en bloedstollende oorlogsgetuigenissen.

De Spanjaarden komen er ook niet al te best vanaf in het artikel van Koen Vossen over de opstandigheid van Catalonië en Baskenland. Haarfijn legt hij uit hoe de hang naar onafhankelijkheid een negentiende-eeuwse uitvinding was die nog steeds doorwerkt. Rob Hartmans beschrijft de muiterij op de kruiser De Zeven Provinciën. De Nederlandse regering, bang voor een socialistische revolutie, greep hardhandig in.

Oktober is ook de maand waarin de Libris Geschiedenis Prijs wordt uitgereikt. Vijf boeken maken kans op de felbegeerde prijs van 20.000 euro. We stellen de genomineerden graag aan u voor in dit nummer. En ook leest u een voorpublicatie van De rechtvaardigen, het nieuwe boek van Jan Brokken. Hierin beschrijft hij hoe de Nederlandse consul in Litouwen duizenden gevluchte Joden wist te redden.

U bestelt alle edities van Historisch Nieuwsblad zonder verzendkosten in onze webshop.

Cover afbeelding voor Historisch Nieuwsblad 10 - 2018
De Satsuma-opstand in Japan
De Satsuma-opstand in Japan
Artikel

De Satsuma-opstand in Japan

Na een isolement van eeuwen zocht Japan vanaf 1868 aansluiting bij het Westen. Maar uitgerekend een van de drijvende krachten achter de omwenteling, Saigo Takamori, kon dat niet verkroppen. Met een traditioneel samoeraileger rukte hij op naar Tokyo.   Waar was het hoofd van Saigo Takamori? Dat was dé grote vraag die de Japanse regering...

Lees meer
Ooggetuigenissen van de Tachtigjarige Oorlog.
Ooggetuigenissen van de Tachtigjarige Oorlog.
Artikel

Getuigenissen uit de Tachtigjarige Oorlog

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog noteerden veel Nederlanders wat ze meemaakten. Luc Panhuysen en René van Stipriaan verzamelden de interessantste – soms bloedstollende – getuigenissen.

Lees meer
De opstand: De graaf van Rennenberg
De opstand: De graaf van Rennenberg
Artikel

De opstand: De graaf van Rennenberg

De graaf van Rennenberg, stadhouder in het noorden van de Nederlanden, ging de geschiedenis in als een verrader. Tijdens de Opstand sloot hij namelijk vrede met de Filips II, koning van Spanje en heer der Nederlanden. Maar hoe terecht is deze beschuldiging? Met een groep ruiters draafde George van Lalaing, graaf van Rennenberg, op...

Lees meer
Muiterij op de Zeven Provinciën
Muiterij op de Zeven Provinciën
Artikel

Muiterij op de Zeven Provinciën

Op 4 februari 1933 brak er muiterij uit op De Zeven Provinciën. Daarmee was het spook van een socialistische revolutie, net als in november 1918, terug. De Nederlandse regering greep dan ook hardhandig in. Dit artikel krijgt u cadeau van Historisch Nieuwsblad. Kijk hier voor de online mogelijkheden. Het literair tijdschrift Links Richten, uitgegeven door een...

Lees meer
De Grote Rebellie
De Grote Rebellie
Artikel

De Grote Rebellie

Mogelijk wil de Indiase overheid de landsnaam veranderen in Bharat. In 1857 wankelde de Britse heerschappij in India door een muiterij van islamitische en hindoe soldaten.

Lees meer
Catalaanse en Baskische afkeer van Madrid
Catalaanse en Baskische afkeer van Madrid
Artikel

Catalaanse en Baskische afkeer van Madrid

Het Spaanse Lagerhuis heeft ingestemd met amnestie voor Catalaanse politici die in 2017 onafhankelijkheid uitriepen. Hoe is het Catalaanse verlangen naar een eigen natiestaat ontstaan?

Lees meer
Voorpublicatie: Hoe Jan Zwartendijk duizenden joden redde
Voorpublicatie: Hoe Jan Zwartendijk duizenden joden redde
Artikel

Voorpublicatie: Hoe Jan Zwartendijk duizenden joden redde

Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog ontdekte Jan Zwartendijk, de Nederlandse consul in Litouwen, een manier om duizenden uit Polen gevluchte Joden te redden: hij gaf hun een visum voor Curaçao. Daarmee konden ze met de Trans Siberië Express verder reizen naar Japan. Tien dagen lang schreef Zwartendijk koortsachtig visa uit. Jan Zwartendijk schreef...

Lees meer
Arend-Jan Boekestijn over zijn held Otto von Bismarck
Arend-Jan Boekestijn over zijn held Otto von Bismarck
Artikel

Arend-Jan Boekestijn over zijn held Otto von Bismarck

Arend-Jan Boekestijn is historicus aan de Universiteit Utrecht, radiopresentator en voormalig VVD-Kamerlid. Hij roemt Otto von Bismarck als een van de grootste staatsmannen uit de wereldgeschiedenis.  Wanneer maakte u kennis met Otto von Bismarck? ‘Ik ben van 1959, en in de periode dat ik geschiedenis en politieke wetenschappen studeerde aan de Vrije...

Lees meer
Column: Annegreet van Bergen – ‘Odoltycoon’ Lingner
Column: Annegreet van Bergen – ‘Odoltycoon’ Lingner
Artikel

Column: Annegreet van Bergen – ‘Odoltycoon’ Lingner

Karl August Lingner verdiende eind negentiende eeuw kapitalen met de verkoop van mondwater. Maar deze ‘Odol-tycoon’ hield al dat geld niet alleen voor zichzelf, zo ontdekte Annegreet van Bergen. Toen ik met vakantie in Dresden was, moest ik denken aan hoe ik me als tiener het hoofd had gebroken over een nummer van Frank Zappa....

Lees meer
‘Activisme is uit de tijd’
‘Activisme is uit de tijd’
Artikel

‘Activisme is uit de tijd’

In de ‘stelling’ reageert een vast panel van historici op een actuele gebeurtenis. Deze keer: ‘Activisme is uit de tijd’.  Martin Sommer: ‘Ik zie juist overal activisme en opstand. “De opstand der burgers”, zoals H.J. Schoo de Fortuyn-opstand omschreef, heeft zich inmiddels over heel Europa verspreid. Of het nu gaat om Italië,...

Lees meer
‘The King and the Catholics’ – Antonia Fraser
‘The King and the Catholics’ – Antonia Fraser
Artikel

‘The King and the Catholics’ – Antonia Fraser

Het mooiste vuurwerk in Engeland is niet tijdens oudejaarsnacht te zien, maar op de avond van 5 november. Dan herdenken de eilandbewoners op feestelijke wijze het verijdelen, in 1605, van een buskruitaanslag op het parlement door een groep katholieken onder leiding van Guy Fawkes. Hoewel het feest weinig religieuze betekenis meer heeft, roept het de afkeer...

Lees meer
‘De tijd in kleur’ – Dan Jones & Marina Amaral
‘De tijd in kleur’ – Dan Jones & Marina Amaral
Artikel

‘De tijd in kleur’ – Dan Jones & Marina Amaral

Een van de eerste foto’s uit dit boek toont Koningin Victoria, zittend op een eenvoudige stoel. Met strak naar achteren gekamd haar kijkt ze zowel hautain als wat apathisch voor zich uit. De foto is fascinerend, ook omdat hij in kleur is. Samen met 199 andere beelden is het portret opgenomen in De...

Lees meer
De hartenjager – René van Stipriaan
De hartenjager – René van Stipriaan
Artikel

De hartenjager – René van Stipriaan

Was Gerbrandt Adriaenszoon Bredero (1585-1618) ‘eenen tweede Shakespeare’, zoals dichter Willem de Clercq in 1824 beweerde? Dat is een sympathieke theorette, temeer omdat Bredero behoorlijk onconventioneel was vergeleken met zijn meer classicistische tijdgenoten. Zijn biograaf René van Stipriaan onderzoekt dit tot onze verbeelding sprekende marketingplaatje: de losbol Bredero als de William Shakespeare van de Lage...

Lees meer
Film: De dirigent
Film: De dirigent
Artikel

Film: De dirigent

Dirigeren in een mannenwereld Maar vijf van de 150 topdirigenten ter wereld zijn vrouw. En in de top-20 is zelfs niet één vrouw te vinden. Er is dus weinig vooruitgang geboekt sinds de Nederlandse Antonia Brico in de jaren twintig van de vorige eeuw op dit gesloten bastion beukte. De speelfilm De dirigent...

Lees meer