Dirigeren in een mannenwereld
Maar vijf van de 150 topdirigenten ter wereld zijn vrouw. En in de top-20 is zelfs niet één vrouw te vinden. Er is dus weinig vooruitgang geboekt sinds de Nederlandse Antonia Brico in de jaren twintig van de vorige eeuw op dit gesloten bastion beukte. De speelfilm De dirigent is een hommage aan het onwaarschijnlijk grote doorzettingsvermogen van deze vrouw in de patriarchale muziekwereld. Des te bewonderenswaardiger, omdat de in 1902 in Rotterdam geboren Brico meer barrières had te overwinnen. Vanwege grote armoede stond haar ongehuwde moeder Brico na haar eerste levensjaar af aan adoptieouders. Op zoek naar een beter leven emigreerde dit stel vier jaar later met haar naar Amerika. Daar ontpopte Brico zich tot een groot pianotalent. Dat valt in de film bij haar stiefmoeder, die uit Assepoester lijkt weggelopen, niet in goede aarde, want wat verbeeldt haar stiefdochter zich wel? Dirigent worden? Hahaha. Dat Brico alle hindernissen overwint en in 1930 als eerste vrouw de Berliner Philharmoniker dirigeert is een ongelofelijke prestatie. Er volgen meer orkesten, maar een laatste barrière kan ze niet slechten: tot haar grote frustratie krijgt ze nergens een vaste aanstelling.
Maria Peters, die De dirigent schreef en regisseerde, bewees eerder met Kruimeltje, Pietje Bell en Sonny Boy dat ze van stevig aangezet historisch melodrama houdt. In De dirigent is dat niet anders. Zo is het verschil tussen de assertieve Brico als een jonge vrouw, die weggelopen lijkt uit onze tijd, en haar bekrompen omgeving, wel erg groot. Ook heeft Peters voor het melodramatische effect wat zaken verzonnen, zoals een liefdesgeschiedenis van Brico. Maar haar boodschap komt over: weg met seksistische vooroordelen.
Jos van der Burg is filmrecensent bij Het Parool en de Filmkrant.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
