Home De hartenjager – René van Stipriaan

De hartenjager – René van Stipriaan

  • Gepubliceerd op: 17 september 2018
  • Laatste update 13 okt 2022
  • 2 minuten leestijd
De hartenjager – René van Stipriaan

Was Gerbrandt Adriaenszoon Bredero (1585-1618) ‘eenen tweede Shakespeare’, zoals dichter Willem de Clercq in 1824 beweerde? Dat is een sympathieke theorette, temeer omdat Bredero behoorlijk onconventioneel was vergeleken met zijn meer classicistische tijdgenoten. Zijn biograaf René van Stipriaan onderzoekt dit tot onze verbeelding sprekende marketingplaatje: de losbol Bredero als de William Shakespeare van de Lage Landen.

Maar helaas, constateert Van Stipriaan, daarvoor is toch echt te weinig grond. Natuurlijk kun je verwantschap zien tussen het karakter Kackerlack in Bredero’s toneelstuk Moortje en de roemruchte Iago uit Shakespeares Othello. Maar er is toch een wereld van literair verschil tussen de jonggestorven belofte uit Amsterdam en zijn eeuwgenoot, de geweldenaar uit Stratford-upon-Avon. Van Stipriaan is daar terecht niet blind voor, maar wijst toch op de ‘kennis van het hart’ en de ‘bijzondere rol van de melancholie’ in hun beider werk. Dat helpt hem bij een andere veronderstelling, namelijk dat de zwaarmoedige Bredero weleens de hand aan zichzelf zou kunnen hebben geslagen.

De hartenjager is een boeiende en leesbaar geschreven biografie. Die meerwaarde schuilt er grotendeels in dat Van Stipriaan het niet alleen houdt bij de Bredero zoals we die uit de overlevering kennen: de hopeloos verliefde oudere jongeman van besproken amoureuze reputatie die zijn geknakte gevoelens voor de negen jaar jongere Tesselschade weergaf in voor haar geschreven poëzie. Maar het blauwtje en het verdriet trekt de dichter ook in het absurde, merkt zijn biograaf fijntjes op. Bovendien waren er twee serieuze flirts. Dus het romantische beeld van sterven aan een gebroken hart moeten we niet al te serieus nemen.

Maar Van Stipriaan plaatst Bredero ook in zijn tijd. Fascinerend zijn de passages waarin hij verhaalt van ‘de slag om de tolerantie’ in onze zeventiende-eeuwse hoofdstad. Door de komst van de vele immigranten verslechterden de sociale en religieuze verhoudingen in het economisch ongekend bloeiende Amsterdam. In dat licht kun je Bredero’s toneelstuk De Spaanschen Brabander zien als een toenmalig rekkelijk commentaar op de actualiteit: nee tegen ‘het doorgeschoten Hollandse chauvinisme’, ‘de kortzichtige domheid’, ‘de morele hypocrisie’, het religieuze fanatisme. Na lezing van De hartenjager begrijpen we goed waarom Bredero met een lauwerkrans op – een groot eerbewijs – werd begraven.
 
Jeroen Vullings is biograaf en criticus.

De hartenjager. Leven, werk en roem van Gerbrandt Adriaensz. Bredero
René van Stipriaan
359 p. Querido, € 24,99
 

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 10 - 2018

Nieuwste berichten

Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer