Alle artikelen
Dat Johan van Oldenbarnevelt het onderspit had gedolven in de machtsstrijd met zijn voormalige pupil, prins Maurits, is algemeen bekend. Velen weten ook nog wel dat een en ander te maken had met de aanscherping van de calvinistische leer, zoals die zich voltrok tijdens de roemruchte Synode van Dordrecht.
Boeken over die synode – waar niet alleen Nederlandse predikanten aan deelnamen, maar ook buitenlandse theologen en diplomaten – concentreren zich vrijwel allemaal op de theologische debatten die hier werden gevoerd. Hoogleraar religiegeschiedenis Fred van Lieburg besteedt in dit boek weliswaar aandacht aan deze disputen, maar kijkt vooral naar wat deze topconferentie voor Dordrecht betekende.
‘De Leerregels van de synode [hebben] de heer advocaat het hoofd afgeschoten.’
Hoe stelden de politiek en religieus leiders zich op in het conflict? Stonden ze wel te springen dat de synode hier werd gehouden? Wat bracht de komst van al die theologen en diplomaten allemaal met zich mee? Hoe werd de zaak organisatorisch aangepakt? Wie timmerde de banken waar de afgevaardigden op zaten? Wat leverden die na afloop van de synode nog op?
Door in te zoomen op Dordrecht ten tijde van de synode – die van november 1618 tot mei 1619 duurde – komt de oudste stad van het gewest Holland tot leven. We zien welke (al dan niet geheime) agenda’s regenten en predikanten hadden, hoe er gemanoeuvreerd werd in het (inter)nationale krachtenveld, maar vooral ook hoe er in deze stad gewerkt, geleefd, geloofd en gekonkeld werd. En hoe de vrouw van een Dordtse regent dreigde dat ze nooit meer met hem naar bed zou gaan als hij voor het doodvonnis voor Oldenbarnevelt zou stemmen.
Synodestad. Dordrecht 1618-1619
Fred van Lieburg
Prometheus, 368 p.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
De Synode van Dordrecht
Dat Johan van Oldenbarnevelt het onderspit had gedolven in de machtsstrijd met zijn voormalige pupil, prins Maurits, is algemeen bekend. Velen weten ook nog wel dat een en ander te maken had met de aanscherping van de calvinistische leer, zoals die zich voltrok tijdens de roemruchte Synode van Dordrecht. Boeken over die synode – waar...
De hoeve en het hart – Enny de Bruin
Boeken over Nederland in de zogenoemde Gouden Eeuw vertellen vrijwel altijd het verhaal van handel, scheepvaart en de economische en culturele bloei in de Hollandse steden. Maar de Republiek bestond natuurlijk niet alleen uit het geürbaniseerde westen. De meeste mensen woonden in dorpen of minuscule stadjes op het platteland, waar de landbouw de voornaamste bron...
Alger, capitale de la révolution. De Fanon aux Black Panthers – Elaine Mokhtefi
Meiden met en zonder hoofddoek, families met kinderen, hip geklede studenten en in djellaba’s gestoken grijsaards: het lijkt wel of heel Algerije hier bij de Grande Poste, hartje Algiers, is samengekomen. Het is vrijdag 14 juni 2019 en ik sta te midden van duizenden demonstranten bij dit emblematische gebouw uit de Franse tijd. De sfeer...
De oorlog die niemand wilde – Frederick Taylor
Dat de geschiedenis in retrospectief wordt geschreven, blijkt indringend uit Frederick Taylors biografie-van-een-jaar 1939. De oorlog die niemand wilde. Het begrip appeasement is tegenwoordig synoniem met politiek slappe knieën, en voor wie iets meer historische kennis bezit, hoort daar de naam van Neville Chamberlain (‘Peace for our time’) bij, de Britse eerste minister die een...
Voorpublicatie Schoonheid voor het oprapen – Fik Meijer
Veroveraars roven de kunstschatten van overwonnen volken al sinds de Oudheid. Fik Meijer beschrijft in zijn nieuwste boek Schoonheid voor het oprapen de roofpraktijken van de Romeinen én hun navolgers. Zoals Napoleon, die Rome plunderde en de buit naar Parijs versleepte. Op 27 juli 1798 regende het in Parijs. Toch waren tienduizenden Parijzenaars...
Chinees-Nederlandse liefde tegengewerkt
Nederlandse autoriteiten maakten zich tijdens het Interbellum zorgen over gemengde huwelijken met Chinezen en maakten relaties met dit ‛vreemde ras’ moeilijk. Chinese zeelui kwamen vanaf begin twintigste eeuw naar Nederland. Soms – heel soms – kregen ze relaties met Nederlandse vrouwen. In de ogen van de bestuurlijke bovenlaag was die ‛rassenmenging’ een moreel probleem; daarom...
De extra ogen van Van Leeuwenhoek
Microscopist Antoni van Leeuwenhoek steunde jarenlang op kunstenaar Willem vander Wilt. Van 1714 tot zijn dood in 1723 werkte Van Leeuwenhoek (geboren in 1632) voor zijn baanbrekende onderzoek nauw samen met tekenaar en schilder Vander Wilt (1691-1727). Die tekende, schilderde en etste alles wat Van Leeuwenhoek in die jaren door zijn microscoop zag en belangrijk...
Rechts kaapt herdenking Warschau
De jaarlijkse herdenking van de Opstand van Warschau in 1944 krijgt steeds meer een rechts-nationalistisch karakter. Tot verdriet van oud-strijders. Elk jaar op 1 augustus klinken om klokslag vijf uur ’s middags overal in Warschau sirenes, gevolgd door een minuut stilte. Zo herdenkt de stad de opstand tegen de Duitse bezetter die op 1...
Dantes botten
De steden Florence en Ravenna hebben hun eeuwenoude ruzie om de stoffelijke resten van Dante Alighieri weer opgepakt. De Italiaanse schrijver-dichter Dante, bekend van zijn meesterwerk De goddelijke komedie, werd in 1302 vanwege een politiek conflict verbannen uit zijn geboortestad Florence. Na veel omzwervingen belandde hij in de stad Ravenna, waar hij in 1321...
Sloop middeleeuwse brug valt mee
Tot verdriet van de inwoners van Doornik begon deze zomer de sloop van de middeleeuwse Pont des Trous (‘Gatenbrug’). Ook de media sloegen alarm. Maar de ophef is voorbarig. Op 2 augustus jongstleden nam een grijper de eerste hap uit de brug, om plaats te maken voor grotere schepen in de Schelde. Aan de...
Hohenzollern eisen rijkdommen terug
Het eeuwenoude Duitse vorstenhuis Hohenzollern eist zijn verloren bezittingen terug. De familie blijkt al vijf jaar met de Duitse staat te onderhandelen over de teruggave van duizenden kunstwerken en historische objecten die haar tijdens de vorige eeuw zijn ontnomen. Georg Friedrich van Pruisen, het hoofd van de Hohenzollern-clan en de achter-achterkleinzoon van keizer Wilhelm II,...
Waagstuk Nieuwe Waterweg
Kostenoverschrijding bij grote bouwprojecten is van alle tijden, constateert Annegreet van Bergen. De aanleg van de Nieuwe Waterweg tussen 1866 en 1895 kostte zes keer meer dan begroot. Maar toen had je ook wat! Toen ik op de lagere school leerde dat Rotterdam de grootste haven ter wereld had, vond ik dat prachtig. Later leerde ik...
