Alle artikelen
Techgigant Google bracht afgelopen zomer een app op de markt die Egyptische hiëroglyfen ontcijfert. Maar het programma werkt verre van optimaal.
Het nieuwe hiëroglyfenprogramma Fabricius bestaat uit een luchtig deel voor leken – de makers lijken vooral te mikken op kinderen – die ter lering en vermaak met tekens kunnen prutsen en hiëroglyfen kunnen vergelijken met emoji’s. Het tweede deel is bedoeld voor serieus werk. ‘Al 200 jaar vertalen egyptologen hiëroglyfen op dezelfde manier,’ vertelt Google in een animatiefilmpje. ‘Machine learning kan de benodigde tijd reduceren,’ gaat het verder, terwijl een bebaarde man en een knappe vrouw met tropenhelm soepeltjes op een tablet oude teksten analyseren ‘en nieuwe onderzoekspaden openen’.
Fabricius moet experts dus helpen hiëroglyfen te vertalen. Egyptoloog Daniel Soliman van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden testte het programma, en is niet enthousiast. ‘Ik heb geprobeerd een deel van de tekst te vertalen van de grafkapel van rechter en priester Hetepherachtyy, die bij ons in het museum staat. Daarvoor moet je eerst op basis van een foto een “facsimile” maken, een versie van het beeld waarmee het programma overweg kan. Dat kan in Fabricius, maar het gaat erg moeizaam en de facsimile die je zo maakt, verdient die naam eigenlijk niet. Hij is veel te grof. In volgende stappen merkte het programma een deel van de hiëroglyfen niet op. En voor zover ik resultaten kreeg, kon ik die niet omzetten naar Word of een ander programma, zodat ik er weinig aan had.’
Volgens Soliman hebben de makers te weinig oog gehad voor de immense variatie in hiëroglyfen, die zijn gemaakt tijdens drie millennia, op verschillende ondergronden en met verschillende technieken. In theorie kan het zelflerende Fabricius beter worden in het herkennen van tekens, als veel onderzoekers het programma voeden met data. Maar voorlopig vindt Soliman het programma niet bruikbaar genoeg om daar tijd in te stoppen.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Hiëroglyfen-app werkt slecht
Techgigant Google bracht afgelopen zomer een app op de markt die Egyptische hiëroglyfen ontcijfert. Maar het programma werkt verre van optimaal. Het nieuwe hiëroglyfenprogramma Fabricius bestaat uit een luchtig deel voor leken – de makers lijken vooral te mikken op kinderen – die ter lering en vermaak met tekens kunnen prutsen en hiëroglyfen kunnen vergelijken...
De kracht van Karel V
Hoe slaagde keizer Karel V (1500-1558) erin een wereldrijk te besturen dat half Europa en Zuid-Amerika omvatte? Volgens zijn Britse biograaf Geoffrey Parker beschikte Karel over veel geluk, doortastendheid en een zekere mate van tolerantie. Maar op den duur verloor hij zijn scherpte. ‘Karel raakte verblind door zijn eigen succes en luisterde alleen nog naar...
Abondance et liberté – Pierre Charbonnier
Frankrijk heeft een naam hoog te houden op het gebied van studies over de mens en zijn natuurlijke omgeving. Het werk van Annales-historici Braudel (La Méditerranée, 1946) en Le Roy Ladurie (Histoire du climat depuis l’an mil, 1967) is genoegzaam bekend. Veelgeprezen zijn ook Le contrat naturel (1990) van filosoof Michel Serres en Où atterrir?...
Schoonheidswedstrijd voor ‘Noordse’ mensen
Duitse aanhangers van eugenetische rassenwetenschap organiseerden in de jaren 1926-1934 schoonheidswedstrijden om te bepalen wie het mooiste ‘Noordse’ hoofd had. Daarmee betrokken ze een breed publiek bij hun theorieën. Oproepen voor de wedstrijden stonden in het tijdschrift Volk und Rasse, dat een maandelijkse oplage had van 3000 exemplaren. Deelnemers leverden portretten (en eventueel stambomen) aan,...
Een weldadig kopje thee
Mierzoete thee hield arbeiders tijdens de Industriële Revolutie op de been. Maar dat niet alleen. Thee zorgde ook voor belangrijke innovaties, zo constateert Annegreet van Bergen. Thee is een van de koloniale producten die het aanzicht van de wereld hebben veranderd. Net als koffie, cacao, suiker en tabak was thee in de zeventiende eeuw spiksplinternieuw...
Trump is een tweede Andrew Jackson
Sinds zijn aantreden hebben bewonderaars en critici Donald Trump vergeleken met de zevende president van de VS, Andrew Jackson. Nu Trump zich keert tegen stemmen per post bij de presidentsverkiezingen in november, klinkt de vergelijking weer vaak. ‘Een geweldige figuur in de Amerikaanse geschiedenis, op zoveel manieren heel uniek’ – met die woorden duidde Trumps...
#Blackartsmatter
Tijdens de antiracismedemonstraties van afgelopen zomer zwol de roep om teruggave van Afrikaanse kunst aan. Onder de hashtag #BlackArtsMatter en leuzen als ‘Houdt u niet van plunderen? Dan zult u het British Museum haten’ vroegen activisten aandacht voor een al lang lopend debat over restitutie van kunst aan Afrikaanse landen. Dat debat heeft volgens hen...
Alfred Nobel – Ingrid Carlberg
Op 63-jarige leeftijd betrad de Zweedse uitvinder Alfred Nobel (1833-1896) de eeuwige jachtvelden. Een hersenbloeding werd de chemicus fataal. Vrijwel direct daarna gonsde het in de kranten: wie krijgt de enorme erfenis? Getrouwd was hij niet en van kinderen was geen sprake. De man leefde alleen en stierf alleen. Enkele neven en nichten rekenden zich...
‘De NAVO mist een supermacht die de kemphanen uit elkaar houdt’
Met spierballenvertoon en dreigende oorlogstaal ruziën Turkije en Griekenland over economische grenzen in de Middellandse Zee. Historicus Erik-Jan Zürcher en Clingendael-onderzoeker Ko Colijn duiden de historische wortels van het conflict. ‘Het wegvallen van de Verenigde Staten als beschermheer heeft de bezweringsrol van de NAVO ernstig aangetast.’ ‘Dit is met vuur spelen,’ waarschuwde de Duitse minister...
De ondergang van Soetan Sjahrir
Hij was gematigd, progressief en had niet gecollaboreerd met de Japanners. Soetan Sjahrir leek de ideale man om Indonesië na de onafhankelijkheid te leiden. Maar na een korte periode als premier en minister belandde hij op een zijspoor. Radicale tegenstanders namen het roer over. Toen op 17 augustus 1945, twee dagen na de capitulatie van...
Crystal meth moest soldaten scherp houden
Crystal meth kwam een eeuw geleden op de markt om militairen beter te laten vechten. Het verbetert de concentratie en onderdrukt vermoeidheid. Daarmee behoort het tot een lange rij drugs die de prestaties op het slagveld moeten aanjagen. Op 1 juli 2020 deed de Italiaanse politie in de havenstad Salerno een opvallende vondst. In drie...
De Grootste Wetgever
De basis van ons rechtssysteem ligt in het Romeinse recht. Nog steeds leren rechtenstudenten over deze erfenis van het oude Rome en elke keer dat een jurist naar een wetboek grijpt, is hij schatplichtig aan de Romeinse keizers. Dat geldt voor één keizer in het bijzonder: Justinianus I. In 528 stond keizer Justinianus voor de...
