Home De wereldwandelaars – Wim Willems

De wereldwandelaars – Wim Willems

  • Gepubliceerd op: 17 december 2020
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Jeroen Vullings
  • 2 minuten leestijd
De wereldwandelaars – Wim Willems

Vijf Nederlandse arbeiderskinderen liepen vlak voor de Eerste Wereldoorlog van Amsterdam naar Jeruzalem. Wim Willems beschrijft hun avonturen.

Hippies, maar dan uit het begin van de twintigste eeuw. Na lezing van Wim Willems’ De wereldwandelaars kun je het troepje Nederlandse idealisten in 1911 dat vanuit Nederland te voet de wijde wereld in trok gevoeglijk zo noemen. Arbeiderskinderen waren het, die hun leven zelf wilden inrichten. In eerste instantie deden ze dat conform hun idealen: pacifisme, geheelonthouding en socialisme. Ook wilden ze leren van ‘de school van het leven’, en daarvoor moest je de wereld betreden door te reizen – je reinste Wanderlust. ‘Wereldreizigers’ noemden ze zich. Een romantische sjerp met dat opschrift, schuin over hun borst gedrapeerd, getuigde daarvan. Boeiend is hoe Willems tijdens zijn vertelling van de reis die zijn wereldreizigers maakten, van Amsterdam naar Jeruzalem, steeds meer van hun ideeënwereld ontsluit. Zo komt via hun toevallige ontmoeting met de weduwe van onderwijsvernieuwer en leraar Jan Ligthart naar voren hoe diens denkbeelden bij hen wortel hadden geschoten. Aan geld wilden ze komen door hun reis journalistiek te verslaan én door onderweg zelfgetekende ‘portretkaarten’ te verkopen. Dat laatste werd geen succes. De armlastigen die ze ontmoetten toonden geen behoefte aan zulke nijverheid. Op grond van die naïeve verwachting kun je de wereldwandelaars natuurlijk afdoen als zonderlinge bloemenkinderen. Maar daarvoor was het voor een dubbeltje geboren vijftal te straatwijs. Ze kwamen uit arbeidersbuurten in Amsterdam, Delft en Den

Haag. Gerard Perfors, Bram Mossel en Frans van der Horn waren de eerste drie ‘wereldreizigers’. Na ongeveer een jaar voegde Marie Zwarts, Gerards vriendin, zich bij hen. De komst van een vrouw (en de hoorbare geluiden van het minnekozen) beproefde het moreel van de andere jongemannen. Ook de komst daarna van weer een andere vrouw uit Nederland, Hendrina, bevorderde de groepsband niet. Toch was het uiteindelijk de Eerste Wereldoorlog die een einde maakte aan het avontuur. De groep viel uiteen. De niet-Joodse Gerard bleef in Palestina, waar hij zionist werd en – in strijd met het pacifisme van weleer – de noodzaak leerde om gewapend te strijden voor zijn idealen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

– Jeroen Vullings is biograaf en

criticus.

De wereldwandelaars. Een

verbond van idealisten

Wim Willems

384 p. Querido, € 23,99

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 1-2021

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer