Home Werk – James Suzman

Werk – James Suzman

  • Gepubliceerd op: 26 januari 2021
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Mirjam Janssen
  • 2 minuten leestijd
Werk – James Suzman

Tegenwoordig werken sommigen zich letterlijk dood in hun jacht op status en geld. Maar natuurvolken maakten zich daar helemaal niet druk om. James Suzman onderzoekt waar het hedendaagse geploeter vandaan komt.

Tijdens onderhandelingen met indianen van de Irokese confederatie merkte de Amerikaanse Founding Father Benjamin Franklin dat geld hen niet interesseerde. De indianen keken zelfs neer op kolonisten die hard zwoegden om zo rijk mogelijk te worden. Ze vonden dat de blanken zich lieten gijzelen door kunstmatige behoeften die moeilijk te bevredigen waren. En daar hadden ze een punt, erkende Franklin. De indianen haalden het meeste wat ze nodig hadden uit de natuur en werkten hooguit af en toe. Ze waren met veel minder tevreden en hadden veel meer vrije tijd. Franklin moest toegeven dat daar ook iets voor te zeggen viel.

In Werk laat James Suzman zien hoe de houding ten opzichte van werk in de loop der tijd is veranderd. Als antropoloog verwijst hij regelmatig naar de Ju/’hoansi, een Afrikaans volk dat tot voort kort leefde zoals natuurvolken dat duizenden jaren moeten hebben gedaan. De Ju/’hoansi jaagden als ze honger kregen en legden geen voorraden aan, want ze vertrouwden op de natuur. De buit werd eerlijk verdeeld. Hun leven was eenvoudig, maar beslist niet ellendig. Meestal kregen ze de benodigde calorieën binnen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Suzman verheerlijkt het gedrag van natuurvolken niet, maar onderzoekt wanneer het begon te veranderen. Het eerste keerpunt was de beheersing van het vuur. Vanaf dat moment konden mensen hun menu uitbreiden, terwijl ze minder tijd hoefden te besteden aan zoeken en jagen. Rond 10.000 v.Chr. ontstonden de eerste boerenbedrijven en daarmee een nieuwe moraal. Wie niet werkte, zou niet eten. Toen 4000 jaar later de eerste steden opkwamen, zat het gebuffel de mensen inmiddels in de genen. Er kwamen nieuwe specialisten bij, zoals steenhouwers, timmerlieden en kunstenaars. Er ontstond een competitieve samenleving. Daarmee begon het tijdperk van werknemers, grote bazen en kleine zelfstandigen, waarin we nog steeds verkeren. En waarin workaholics zich letterlijk doodwerken.

Suzman werpt interessante vragen op. Want wat is werk eigenlijk? Gedrag uit noodzaak, verveling of een manier om energie kwijt te raken? Nog interessanter is de kwestie of een markteconomie met alle hardheid van dien een natuurlijk gegeven is. Of dat het kapitalisme juist een cultureel verschijnsel is, wat de indianen waarschijnlijk zouden vinden.

Mirjam Janssen is historicus en journalist.

 

Werk. Een geschiedenis van de bezige mens – van de oertijd tot het heden

James Suzman

448 p. Thomas Rap, € 24,99

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 2 - 2021

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer