Home Wereldsteden van de Lage Landen: niets over Zwolle, wel over sekswerkers en hiphop 

Wereldsteden van de Lage Landen: niets over Zwolle, wel over sekswerkers en hiphop 

  • Gepubliceerd op: 19 jun 2025
  • Update 19 jun 2025
  • Auteur:
    Ewout Klei
Haille Selassie bij een wapenfabriek in Luik

Vijftig Nederlandse en Belgische steden komen aan bod in de bundel Wereldsteden van de Lage Landen. Het is een boeiende, maar nogal willekeurige verzameling verhalen. 

De bundel heeft een opmerkelijke titel, omdat er op Brussel na geen steden in de Benelux te vinden zijn met meer dan een miljoen inwoners. Met wereldsteden bedoelen de samenstellers echter geen miljoenensteden, maar steden in het perspectief van de wereldgeschiedenis. Zo heeft Amsterdam in de Joodse geschiedenis een belangrijke rol gespeeld als ‘Jeruzalem van het Westen’, kende Rotterdam als grootste havenstad van Europa een bloeiende Chinese gemeenschap, was Brussel de plek waar Karl Marx in de jaren 1845-1848 als vluchteling onderdak vond, was Luik de wapensmidse van West-Europa en Schiedam de Jeneverhoofdstad.

Meer recensies lezen? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.

Ontvang historische artikelen, nieuws, boekrecensies en aanbiedingen wekelijks gratis in uw inbox.

De bundel staat vol interessante verhalen. De verhalen over Luik en Schiedam sprongen er voor mij uit. Vanwege hun specifieke exportproducten – vuurwapens en ‘vuurwater’ – speelden beide steden een belangrijke rol in de internationale wapen- en drankhandel. Hier lag ook een link met het slavernijverleden: westerse slavenhandelaren kochten slaven met Luikse geweren en jenever uit Schiedam. 

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Sommige steden komen vaker in het boek terug: Brussel en Amsterdam natuurlijk, maar ook Gent, Groningen en Wageningen. Het feit dat de laatste drie universiteitssteden zijn is hier ongetwijfeld debet aan. Het is een omissie dat Hanzesteden Kampen en Zwolle ontbreken, terwijl de Vlaamse handelssteden ruim vertegenwoordigd zijn. Zwolle is bovendien vanuit politiek perspectief interessant: niet alleen was het de stad van patriottenleider Joan Derk van der Capellen tot den Pol en van Johan Rudolf Thorbecke, die allebei zeer internationaal georiënteerd waren, maar ook van de radicale socialist Henk Sneevliet. Begin twintigste eeuw zat deze medeoprichter van de communistische partijen van China en Indonesië in de Zwolse gemeenteraad voor de SDAP, die trouwens ook in Zwolle was opgericht. Een gemiste kans. 

Verder had ik graag een artikel gezien over Rotterdam en de zogenoemde Republiek der Letteren, de intellectuele gemeenschap die religieuze en nationale grenzen overschrijdt. De grote humanist Desiderius Erasmus muntte dit begrip, maar Rotterdam was ook de stad waar bijvoorbeeld Pierre Bayle in 1684 het succesvolle populair-wetenschappelijke tijdschrift Nouvelles de la République des Lettres startte, waarmee hij geleerden in heel Europa wist te bereiken. In plaats daarvan lezen we over sekswerkers uit het middeleeuwse Valenciennes en de Groningse formatie Zombie Squad die in de jaren tachtig via hiphop protesteerde tegen racisme en extreem-rechts.  

Wereldsteden van de Lage Landen. Stadsgeschiedenis van Nederland en België
Nadia Bouras, Jan Hein Furnée e.a. (red.)
448 p. Atlas Contact, € 34,99 

Wereldsteden van de Lage Landen Nadia Bouras

Openingsbeeld: Directeur van een Luikse wapenfabriek (links) met Haile Selassie, 1959.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 6 - 2025

Nieuwste berichten

Dordrecht tijdens de Sint-Elisabethsvloed
Dordrecht tijdens de Sint-Elisabethsvloed
Nieuws

Steden waren ongezond voor middeleeuwse boeren 

Toen het huidige Nederland vanaf de late Middeleeuwen verstedelijkte, nam het aantal mensen met luchtwegproblemen toe. Niet alleen in de stad, maar ook op het platteland. Dat blijkt uit het proefschrift The air we breathe, waarop Maia Casna onlangs in Leiden promoveerde. Casna onderzocht botten uit de periode 470-1850 op sporen van onder meer chronische...

Lees meer
Natuurbeschermers door Kristian Mennen
Natuurbeschermers door Kristian Mennen
Interview

‘Activisten kochten zelf natuurgebieden om ze te beschermen’

Tussen 1930 en 1960 stagneerde de natuurbescherming in Nederland. Door verschillende crises en de Tweede Wereldoorlog was de Nederlandse natuur onderaan de politieke agenda beland. In Natuurbeschermers beschrijft natuurhistoricus Kristian Mennen activisten die zich niet uit het veld lieten slaan en aandacht bleven vragen voor de Nederlandse flora en fauna.  Wanneer kwam er aandacht voor...

Lees meer
Troepen van Hamas
Troepen van Hamas
Artikel

Israël financierde Hamas: de vijanden hadden elkaar nodig

Rechtse Israëlische politici en Hamas hebben elkaar groot gemaakt, schrijft journalist Maurice Blessing. Beide partijen hadden elkaar jarenlang nodig om aan de macht te blijven. Tot voor kort ondersteunden Israëlische regeringen Hamas daarom zelfs financieel. Toen Israël in 1967 de Westoever en Gazastrook veroverde, besloot het de Moslimbroederschap te steunen, een antikoloniale beweging die zich...

Lees meer
Presentatie van het nieuwe nationaal embleem van Syrië
Presentatie van het nieuwe nationaal embleem van Syrië
Artikel

Syrië verwijst met hernieuwd symbool naar legendarische veldslag

Nu dictator Bashar al-Assad is verjaagd, presenteert Syrië een herontwerp van het nationale symbool: een gouden adelaar. Daarmee wil interim-president Ahmed al-Sharaa ‘een brug slaan tussen het verleden en de toekomst’. Met de adelaar verwijst hij naar een beroemde slag in 634 toen moslims de Byzantijnen versloegen en Damascus veroverden. Aan het begin van de...

Lees meer