Home Magazines Historisch Nieuwsblad 12 - 2018
December 2018

Historisch Nieuwsblad 12 - 2018

Het decembernummer van Historisch Nieuwsblad werpt in twee artikelen licht op het thema migratie. In de zeventiende eeuw nam het aantal vreemdelingen in de Republiek sterk toe. Maar hadden die nieuwkomers wel de juiste mentaliteit? De Noorse diplomaat Fridtjof Nansen ontfermde zich na de Eerste Wereldoorlog over Russische asielzoekers en ontwikkelde voor hen een vluchtelingenpaspoort.

Ook leest u in deze editie hoe de Ku Klux Klan zich in de jaren 1920 ontwikkelde tot brede volksbeweging, die opvallend genoeg met name protestantse vrouwen aansprak, en maakt u kennis met Roxelana. Deze mysterieuze haremdame was meer dan een seksslavin: ze had grote invloed op de zestiende-eeuwse sultan Suleyman I. Verder vindt u in het nummer een spannend en tragisch spionageverhaal en een artikel over de energietransitie van de vorige eeuw, toen Nederland de kolen links liet liggen en massaal overstapte op aardgas. Ten slotte reageert Gert Oostindie in een interview op de kritiek die hij krijgt als mede-initiator van een groot onderzoek naar het Nederlandse militaire optreden in Indonesië tussen 1945 en 1950: ‘Het idee dat ik kolonialisme goedpraat is absurd’.

Cover afbeelding voor Historisch Nieuwsblad 12 - 2018
Hoe de Noor Fridtjof Nansen stateloze vluchtelingen hielp
Hoe de Noor Fridtjof Nansen stateloze vluchtelingen hielp
Artikel

Hoe de Noor Fridtjof Nansen stateloze vluchtelingen hielp

Na de Eerste Wereldoorlog zwierven miljoenen vluchtelingen door Europa, vaak zonder geldig paspoort. De meeste landen weigerden hen op te vangen. Fridtjof Nansen bedacht een oplossing.

Lees meer
‘Roofkunst moet terug naar het land van herkomst’
‘Roofkunst moet terug naar het land van herkomst’
Artikel

‘Roofkunst moet terug naar het land van herkomst’

In de ‘stelling’ reageert een vast panel van historici op een actuele gebeurtenis. Deze maand: roofkunst.  Martin Sommer ‘In het Rijksmuseum wordt nog altijd de rijkbewerkte achterzijde of spiegel van de HMS Royal Charles tentoongesteld. Michiel de Ruyter maakte dit Britse oorlogsschip in 1667 buit tijdens zijn beroemde Tocht naar Chatham, tijdens de...

Lees meer
Janny van der Heijden over haar heldin Elizabeth I van Engeland
Janny van der Heijden over haar heldin Elizabeth I van Engeland
Artikel

Janny van der Heijden over haar heldin Elizabeth I van Engeland

Janny van der Heijden is presentatrice en culinair publiciste. Ze schreef onder meer Dineren aan de gracht bij een tentoonstelling in Museum Van Loon en werkt aan het boek Smaakpalet van de Lage Landen, over vier eeuwen eetcultuur. Ze heeft bewondering voor Elizabeth I van Engeland vanwege haar intellect en grote veerkracht.  Wanneer maakte...

Lees meer
Column Annegreet van Bergen over Van Gend & Loos
Column Annegreet van Bergen over Van Gend & Loos
Artikel

Column Annegreet van Bergen over Van Gend & Loos

Vijftien jaar geleden verdwenen de grijs-oranje auto’s van Van Gend & Loos uit het straatbeeld. Het ooit zo vermaarde transportbedrijf werd opgeslokt door een vervoergigant. Daarmee ging een vertrouwde naam verloren, merkt Annegreet van Bergen.  In mijn boek Het goede leven vertelt Anneloes (1955) over kampeervakanties uit haar kindertijd. Zij woonde met haar ouders...

Lees meer
Rauter – Theo Gerritse
Rauter – Theo Gerritse
Artikel

Rauter – Theo Gerritse

Een blinddoek wil hij niet om. Voor het vuurpeloton dat klaarstaat op de executieplaats in de duinen van Scheveningen gaat hij in de houding staan, hij roept: ‘Deutschland!’, en daarna: ‘Feuer!’ Onmiddellijk wordt er geschoten, ook al is van Nederlandse zijde daartoe geen bevel gegeven. Tot het laatst wil de Höherer SS- und Polizeiführer Hanns...

Lees meer
Macht der gewoonte – Carla Hoetink
Macht der gewoonte – Carla Hoetink
Artikel

Macht der gewoonte – Carla Hoetink

Hoezeer de Tweede Kamer een heel specifieke biotoop is, met eigen rituelen en gewoontes, werd Thierry Baudet onlangs op pijnlijke wijze ingewreven door premier Rutte. Nadat de FvD-leider geklaagd had dat het kabinet niets deed met de vele moties die waren ingediend, maar deze slechts ter kennisgeving aannam, stelde de premier voor de camera’s even...

Lees meer
Still uit Cold War
Still uit Cold War
Artikel

Film: Cold war

Van Gabriel Garcia Márquez kennen we de roman Liefde in tijden van cholera. Het drama Cold War van de Engels-Poolse regisseur Pawel Pawlikowski zou met een variant ‘Liefde in tijden van de Koude Oorlog’ kunnen heten.  Het geweldige liefdesdrama, dat zich afspeelt tussen 1949 en 1964, gaat over de onmogelijke liefdesrelatie van de Poolse Wiktor...

Lees meer
Nederlandse spionnen geen partij voor de KGB
Nederlandse spionnen geen partij voor de KGB
Artikel

Nederlandse spionnen geen partij voor de KGB

In de zomer van 1961 tuften twee Nederlandse mannen in een tweedehands Renault door Oekraïne. Ze deden zich voor als toeristen, maar maakten stiekem foto’s van militaire objecten voor de Nederlandse inlichtingendienst. Toen ze wilden terugkeren, liepen ze recht in de armen van de KGB. Het verhoor van Evert Reydon en Louw de Jager in...

Lees meer
Hoe Nederland Singapore verloor
Hoe Nederland Singapore verloor
Artikel

Hoe Nederland Singapore verloor

Tijdens een illegale ceremonie namen de Britten in 1819 Singapore over van Nederland. Een onbesuisde actie, die grotendeels het werk was van één man: sir Thomas Stamford Raffles, een zelfbenoemde strijder voor vrijhandel en vooruitgang. Op 6 februari 1819 beukte de tropenzon onbarmhartig neer op het hoofd van sir Thomas Stamford Raffles,...

Lees meer
Roxelana: lieveling van de sultan
Roxelana: lieveling van de sultan
Artikel

Roxelana: lieveling van de sultan

De zestiende-eeuwse haremdame Roxelana was meer dan een seksslavin. Ze had grote invloed op de beroemde sultan Suleyman I. Ottomaanse historici verweten haar zelfs de neergang van zijn machtige rijk. Sultan Suleyman I zal discreet het hoofd hebben afgewend terwijl zijn wachters inhakten op het lichaam van zijn oudste zoon en gedoodverfde...

Lees meer
Hoe ging de Republiek om met migranten?
Hoe ging de Republiek om met migranten?
Artikel

Hoe ging de Republiek om met migranten?

Een meerderheid van de Eerste Kamer steunt de invoering van de spreidingswet. Hoe dachten mensen in de zeventiende-eeuwse Republiek over de komst van migranten?

Lees meer
De Ku Klux Klan was voor jong en oud
De Ku Klux Klan was voor jong en oud
Artikel

De Ku Klux Klan was voor jong en oud

In de jaren twintig groeide de vernieuwde Ku Klux Klan uit tot een vereniging voor het hele gezin. Miljoenen Amerikanen pronkten met hun lidmaatschap. De KKK kreeg zelfs grip op de politiek: er kwamen quota voor immigranten van Joodse, Ierse en Italiaanse afkomst.     Madison Square Garden, de sport- en evenementenhal in hartje New...

Lees meer
Janny van der Heijden over haar historische held Elizabeth I
Janny van der Heijden over haar historische held Elizabeth I
Artikel

Janny van der Heijden over haar historische held Elizabeth I

Janny van der Heijden is presentatrice en culinair publiciste. Ze schreef onder meer Dineren aan de gracht bij een tentoonstelling in Museum Van Loon en werkt aan het boek Smaakpalet van de Lage Landen, over vier eeuwen eetcultuur. Ze heeft bewondering voor Elizabeth I van Engeland vanwege haar intellect en grote veerkracht. ...

Lees meer
De succesvolle transitie van kolen naar gas
De succesvolle transitie van kolen naar gas
Artikel

De succesvolle transitie van kolen naar gas

Het afgelopen jaar werd in Nederland het laagste gasverbruik in 50 jaar gemeten. In de jaren zestig schakelde Nederland nog in hoog tempo over van steenkool op aardgas.

Lees meer
Gert Oostindie: ‘Verklaren is iets anders dan vergoelijken’
Gert Oostindie: ‘Verklaren is iets anders dan vergoelijken’
Artikel

Gert Oostindie: ‘Verklaren is iets anders dan vergoelijken’

Is hij een vooringenomen witte man? Of een vertegenwoordiger van de ‘weg met ons’-mentaliteit? Hoogleraar Gert Oostindie is mikpunt van kritiek als mede-initiator van een groot onderzoek naar het Nederlandse militaire optreden in Indonesië tussen 1945 en 1950. Hij laat zich er niet door van de wijs brengen. ‘Je als activist profileren werkt averechts.’ ...

Lees meer