Lees artikelen uit ons archief over de negentiende eeuw, met verhalen over Buffalo Bill, de Boerenoorlog en de kroning van Napoleon.
Negentiende eeuw
- 25 artikelen



Opeens brak in heel Europa de revolutie uit
In de jaren 1848-1849 was Europa in de ban van vele revoluties. Van Palermo tot Parijs, van Wenen tot Boedapest pikten de burgers het niet meer en wankelden de tronen. In een monumentaal boek schetst Christopher Clark de ontwikkelingen op het hele continent. Ook die in Nederland, dat door snelle hervormingen een revolutie wist te voorkomen.


In het vuur of onder de grond?
Moest cremeren wettelijk gelijkstaan aan begraven? Ja, vonden de liberalen. Nee, meenden de christelijke partijen. Een eeuw lang kwamen ze er niet uit.


Napoleon wakkerde Nederlands nationalisme aan
Op vrijdag 27 oktober geeft hoogleraar literatuur- en cultuurgeschiedenis Lotte Jensen tijdens de collegedag over de Bataafs-Franse Tijd een lezing over de nalatenschap van Napoleon in Nederland. Zijn invloed is groot en veelzijdig geweest. ‘Toen het jonge Koninkrijk der Nederlanden zichzelf moest uitvinden, greep het terug op literatuur en stijlen die in de Bataafs-Franse Tijd...


Arme Amsterdammers werden eerder ziek
Welvarende Amsterdammers hadden minder last van infectieziekten en ‘degeneratieve’ aandoeningen dan hun armere stadsgenoten.


Marktverkopers hadden voor elk wat wils
Standplaatshouders in Utrecht dreigen door nieuwe wetgeving hun vaste verkoopplek kwijt te raken. Rond 1900 heerste er dankzij nieuwe technieken juist optimisme onder marktverkopers.


Vergeet het Congres van Wenen
Beatrice de Graaf ergert zich in haar column aan de manier waarop het Congres van Wenen wordt gebruikt in discussies over Rusland.


Vegetariër in de negentiende eeuw: een menu zonder dierenleed
Steeds meer gemeentes verbieden vleesreclames in bushokjes. In de loop van de negentiende eeuw kregen politici, activisten en schrijvers oog voor dieren als ‘broeders’ van de mensheid.


Zeeuwen op de pampa
Rond 1890 vertrokken duizenden Nederlandse landarbeiders naar Argentinië. Ze verwachtten een mooie toekomst, maar kwamen bedrogen uit.


De Slag op het Merelveld
Tienduizenden Serviërs zijn in Belgrado de straat op gegaan om te protesteren tegen hun regering. Na de Slag op het Merelveld in 1389 ging het Servische Rijk ten onder. Dat was het begin van een legende: ooit zouden de Serviërs terugkeren naar het heilige land waaruit de Turken hen hadden verdreven. Vanaf de negentiende eeuw rakelden Servische nationalisten het verhaal weer op.


De rechtszaak die Amerikaanse kranten meer vrijheid gaf
Fox News schikt voor 780 miljoen dollar in een lasterzaak. Voorlopig is dé smaadkwestie uit de Amerikaanse geschiedenis er een van bijna 300 jaar geleden: the Crown versus John Peter Zenger.


‘Ik voelde me in de negentiende eeuw’
In elk nummer vraagt Alies Pegtel een historicus naar zijn of haar historische sensatie. Naar het moment waarop, zoals Johan Huizinga het formuleerde, heden en verleden lijken samen te vallen. Een gevoel dat vaak onverwacht wordt opgewekt door een document, voorwerp, geluid, geur, locatie of inzicht. Deze maand Suzanna Jansen. ‘Als ik door Amsterdam fiets,...


Feitenvrij vissen
Liep de visstand rond 1900 terug? En zo ja, kwam dat dan door het zogeheten kuilvissen? Vissers en wetenschappers konden het er niet over eens worden.