Home Dossiers Negentiende eeuw

Negentiende eeuw

  • 31 artikelen
Negentiende eeuw

Lees artikelen uit ons archief over de negentiende eeuw, met verhalen over Buffalo Bill, de Boerenoorlog en de kroning van Napoleon.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.
Tekening van hoe het kanaal door Nicaragua eruit moest komen te zien.
Tekening van hoe het kanaal door Nicaragua eruit moest komen te zien.
Artikel

Willem I wilde ook een kanaal door Midden-Amerika

Donald Trump wil dat het Panamakanaal weer in Amerikaanse handen komt om de economie een boost te geven. Koning Willem I wilde ooit een vergelijkbaar kanaal.

Lees meer
Viollet-le-Duc nam de Nôtre-Dame onder handen
Viollet-le-Duc nam de Nôtre-Dame onder handen
Artikel

Viollet-le-Duc nam de Nôtre-Dame onder handen

Voor het eerst sinds de verwoestende brand in 2019 is de Nôtre-Dame weer van binnen te zien. In de negentiende eeuw werd de kathedraal gerestaureerd door Eugène Viollet-le-Duc.

Lees meer
Regenten en regentessen van het leprozenhuis, door Jan Adam Kruseman, circa 1835.
Regenten en regentessen van het leprozenhuis, door Jan Adam Kruseman, circa 1835.
Recensie

Alles veranderde in de negentiende eeuw

Vanaf 1795 brak Nederland met het oude politieke bestel: het werd een eenheidsstaat met een nationale identiteit.

Lees meer
Kattenburgerbrug in Amsterdam. Foto door Jacob Olie, 11 september 1899.
Kattenburgerbrug in Amsterdam. Foto door Jacob Olie, 11 september 1899.
Recensie

Nederlandse steden veranderden volkomen

Nederland was in de negentiende eeuw beslist geen poel met stilstaand water, zo laat Auke van der Woud zien in zijn nieuwste boek.

Lees meer
Luddieten vernietigen een weefgetouw, negentiende-eeuwse ets.
Luddieten vernietigen een weefgetouw, negentiende-eeuwse ets.
Artikel

De luddieten verzetten zich tegen technologie

Begin negentiende eeuw sloegen textielarbeiders de machines die hun banen bedreigden kort en klein.

Lees meer
Potloodtekening door Ludwig Rohbock (1850). Achter het beeld de Gotische Galerij. Rechts een deel van het paleis Noordeinde.
Potloodtekening door Ludwig Rohbock (1850). Achter het beeld de Gotische Galerij. Rechts een deel van het paleis Noordeinde.
Artikel

Nederland heeft weinig helden op sokkels

In Nederland staan minder en kleinere standbeelden van nationale helden dan in veel andere landen. Waarom is dat? ‘Ik heb liever dat men zich afvraagt waarom er nog géén standbeeld voor mij is opgericht, dan dat men zich afvraagt waarom er wél een standbeeld voor mij is opgericht,’ zou de Romeinse consul Cato de Oudere...

Lees meer
Barricade bij de universiteit van Wenen, 1848. Litho door F. Werner.
Barricade bij de universiteit van Wenen, 1848. Litho door F. Werner.
Recensie

Opeens brak in heel Europa de revolutie uit

In de jaren 1848-1849 was Europa in de ban van vele revoluties. Van Palermo tot Parijs en van Wenen tot Boedapest pikten de burgers het niet meer en wankelden de tronen. In een monumentaal boek schetst Christopher Clark de ontwikkelingen op het hele continent. Ook die in Nederland, dat door snelle hervormingen een revolutie wist te voorkomen.

Lees meer
Crematies, lijkverbrandingen. Crematorium
Crematies, lijkverbrandingen. Crematorium
Artikel

Het felle debat over crematie

Het kabinet wil het mogelijk maken om je lichaam na overlijden te laten oplossen in een warme vloeistof. In de negentiende eeuw was crematie onderwerp van verhitte politieke debatten.

Lees meer
Napoleon wakkerde Nederlands nationalisme aan
Napoleon wakkerde Nederlands nationalisme aan
Interview

Napoleon wakkerde Nederlands nationalisme aan

Op vrijdag 27 oktober gaf hoogleraar literatuur- en cultuurgeschiedenis Lotte Jensen tijdens de collegedag over de Bataafs-Franse Tijd een lezing over de nalatenschap van Napoleon in Nederland. Zijn invloed is groot en veelzijdig geweest. ‘Toen het jonge Koninkrijk der Nederlanden zichzelf moest uitvinden, greep het terug op literatuur en stijlen die in de Bataafs-Franse Tijd...

Lees meer
Menselijke ontlasting wordt met karren opgehaald.
Menselijke ontlasting wordt met karren opgehaald.
Nieuws

Arme Amsterdammers werden eerder ziek

Uit onderzoek blijkt dat Nederlanders met een laag inkomen bij een kankerdiagnose minder overlevingskans hebben dan mensen met een hoog inkomen. In de negentiende eeuw hadden welvarende Amsterdammers al minder last van ziekten dan hun armere stadsgenoten.

Lees meer
Kooplieden prijzen hun waren aan op handkarren op de Nieuwmarkt in Amsterdam
Kooplieden prijzen hun waren aan op handkarren op de Nieuwmarkt in Amsterdam
Beeldessay

Marktverkopers hadden voor elk wat wils

De markt staat onder druk omdat kraamhouders aan steeds meer regelgeving moeten voldoen. De jaren rond 1900 waren juist een tijd van hoop en optimisme voor marktverkopers. Dankzij nieuwe technieken kwamen er steeds meer producten op de markt, die steeds meer mensen konden betalen.

Lees meer
Beatrice de Graaf
Beatrice de Graaf
Column

Vergeet het Congres van Wenen

Beatrice de Graaf ergert zich in haar column aan de manier waarop het Congres van Wenen wordt gebruikt in discussies over Rusland.

Lees meer