Home Dossiers Cleopatra

Cleopatra

  • 10 artikelen
Cleopatra

Ze heeft het imago van een verblindende schoonheid, die er affaires op nahield met Julius Caesar en Marcus Antonius. In werkelijkheid was Cleopatra VII geen Miss World, maar een intellectueel die zeven talen sprak, boeken schreef over geneeskunde en een uitstekend staatshoofd was. 

Cleopatra in Egypte

Cleopatra VII (69 v.Chr – 30 v.Chr) was koningin van het Oude Egypte. Ze was de laatste farao van de Ptolemaeïsche dynastie, die van 305 v. Chr. tot 30 v. Chr. over Egypte regeerde. Ze heerste eerst samen met haar broer Ptolemaeus XIII, met wie ze getrouwd was. Ze begon steeds meer macht naar zich toe te trekken, overleefde een staatsgreep van haar oudste broer en wist jarenlang alleen over het Egyptische rijk te regeren.

Meer lezen over het Oude Egypte? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.

Ontvang historische artikelen, nieuws, boekrecensies en aanbiedingen wekelijks gratis in uw inbox.

Als heerser van Egypte zorgde de koningin voor een periode van welvaart en culturele bloei. Ze stimuleerde de ontwikkeling van wetenschap, kunst en architectuur, en investeerde in openbare werken, zoals de bouw van tempels, havens en irrigatiesystemen.

Cleopatra’s echtgenoten

Na Prolemeaus XIII trouwde ze meer echtgenoten. Ze trouwde eerst met haar broer De farao wist haar machtspositie te versterken door zich te binden aan Romeinse keizers. Nadat hij de macht had gegrepen in het Romeinse Rijk, begon Julius Caesar een relatie met Cleopatra. Samen kregen ze een zoon: Ptolemaeus XV. Hij zou uiteindelijk vermoord worden op bevel van Octavianus (de latere keizer Augustus), omdat hij werd gezien als een bedreiging voor zijn eigen aanspraak op de macht.

Na de dood van de Julius Caesar verbond de koningin zich aan zijn opvolger Marcus Antonius, met wie ze uiteindelijk drie kinderen kreeg: Alexander Helios, Selene II en Ptolemaeus Philadelphus. Over de relatie tussen de koningin en Marcus Antonius schreef Willam Shakespeare zijn beroemde werk Antony and Cleopatra.

Intelligente vrouw

De koningin had een grote interesse in wetenschap en filosofie. Ze sprak verschillende talen, waaronder Grieks, Egyptisch en Latijn, en was ook geïnteresseerd in astrologie en alchemie. Ze gebruikte haar intelligentie om invloed uit te oefenen op de Romeinen en de positie van Egypte te versterken.

Graf

Nadat Marcus Antonius’ rivaal Augustus de macht greep en een huwelijk met haar weigerde, pleegde ze zelfmoord. Het graf van Cleopatra werd nooit gevonden, al lieten archeologen in 2022 optekenen dat zij de tombe op het spoor zijn.

Symbool

De Egyptische koningin wordt vaak gebruikt als een symbool voor vrouwelijke macht, intelligentie en charme. Ze wordt gezien als een voorbeeld van een vrouwelijke leider die erin slaagde om politieke en culturele invloed uit te oefenen in een door mannen gedomineerde wereld. Toch was ze niet de enige invloedrijke vrouw in het Oude Egypte. Nefertiti en Hatsjepsoet gingen haar voor.

Cleopatra in film

Over haar leven zijn verschillende toneelstukken en films gemaakt. Cleopatra heeft geen geschiedenis gemaakt als je sommige gedramatiseerde voorstellingen moet geloven. Een beroemd voorbeeld is de Hollywoodfilm Serpent of the Nile uit 1953. Daarin is de Egyptische koningin is een meedogenloze bitch, die Marcus Antonius’ blinde verliefdheid gebruikt voor een poging om in Rome aan de macht te komen.

Huidskleur

De afkomst en huidskleur van Cleopatra zijn sinds de jaren negentig onderwerp van discussie. Volgens sommigen zou zij haar wortels in Afrika hebben en een zwarte huidskleur hebben gehad. De meeste wetenschappers zijn echter van mening dat ze afstamt van de Ptolemaeën uit Macedonië.

Bad met ezelinnenmelk

Volgens de overlevering zou de Egyptische koningin dagelijks een bad hebben genomen in ezelinnenmelk, omdat ze geloofde dat dit haar huid zacht en soepel zou houden. Het verhaal ging dat ze dagelijks baadde in dit luxegoed, en dat ze honderden ezelinnen nodig had om genoeg melk te verzamelen voor één bad. Hoogstwaarschijnlijk gaat het om een mythe die het beeld van de exotische schoonheid van de Egyptische koningin moest benadrukken.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.
Marcus Antonius ontmoet Cleopatra. Schilderij door Lourens Alma Tadema, 1885.
Marcus Antonius ontmoet Cleopatra. Schilderij door Lourens Alma Tadema, 1885.
Recensie

Zeven Cleopatra’s gingen over lijken 

Maar liefst zeven Cleopatra’s hebben over Egypte geheerst. Stuk voor stuk doortastende vrouwen met veel gevoel voor pr en sterker dan hun echtgenoten.

Lees meer
Wensdenken over Cleopatra’s dochter
Wensdenken over Cleopatra’s dochter
Recensie

Wensdenken over Cleopatra’s dochter

Over Cleopatra Selene is niet veel bekend. Maar dat weerhoudt Jane Draycott er niet van lustig over haar te speculeren en haar voor te stellen als een sterke vrouw.

Lees meer
Wat was de huidskleur van Cleopatra?
Wat was de huidskleur van Cleopatra?
Nieuws

Wat was de huidskleur van Cleopatra?

Egypte is woedend omdat Netflix Cleopatra in een nieuw docudrama voorstelt als een zwarte vrouw. De theorie dat de Egyptische beschaving teruggaat tot die van Afrika kwam in de jaren 90 opzetten.

Lees meer
Graf van Cleopatra is nooit gevonden
Graf van Cleopatra is nooit gevonden
Artikel

Graf van Cleopatra is nooit gevonden

Het is het droeve lot van de historische Cleopatra dat ze telkens opnieuw moet opboksen tegen haar postume imago van bloedmooie oosterse mannenverslindster. Dit is het resultaat van een tweeduizend jaar oude politieke karaktermoord. In werkelijkheid was ze een intellectueel, en een uitstekend staatsvrouw, van wie het graf nooit is gevonden.

Lees meer
Fantasieën over Cleopatra in film
Fantasieën over Cleopatra in film
Recensie

Fantasieën over Cleopatra in film

‘Bedrieglijk! Begeerd! Dodelijk in de liefde!’ De trailer van de Hollywood-film Serpent of the Nile uit 1953 laat geen misverstand bestaan over het beeld van Cleopatra dat de makers willen uitdragen. De Egyptische koningin is een meedogenloze bitch, die Marcus Antonius’ blinde verliefdheid gebruikt voor een poging om in Rome aan de macht te komen....

Lees meer
Marcus Antonius en Cleopatra
Marcus Antonius en Cleopatra
Recensie

Marcus Antonius en Cleopatra

Op het omslag – een schilderij uit 1763 – kijken de fameuze geliefden elkaar voor de laatste keer diep in de ogen. Van die sentimentaliteit is in deze dubbelbiografie gelukkig niets te bespeuren. Zakelijk presenteert Goldsworthy de levenslopen van de Romeinse generalissimo en de laatste koningin van een onafhankelijk Egypte vóór 1922. In 41 v.Chr....

Lees meer
Het Oude Egypte: Opkomst en ondergang van een beschaving
Het Oude Egypte: Opkomst en ondergang van een beschaving
Recensie

Het Oude Egypte: Opkomst en ondergang van een beschaving

Ooit schokten we geschiedenisdocenten door met een leerboek voor de brugklas te komen zonder het ‘lekkere’ Egypte. Vanwege de beperkte lestijd moesten nu eenmaal keuzes worden gemaakt. En de geleidelijke ontwikkeling van prehistorie naar stedelijke beschaving in het Tweestromenland was toch instructiever, meenden we. Dat hadden we gedacht. Onder de druk van de leraren maakte...

Lees meer
Keizer Augustus
Keizer Augustus
Artikel

De Romeinse keizer Augustus

Augustus, de eerste keizer van Rome, ging de geschiedenis in als vredevorst. Toch vocht hij vijf burgeroorlogen uit, en maakte korte metten met de politieke vrijheid van de Romeinse republiek. Alexandrië, 31 v.Chr. Na drie eeuwen rust is de mummie van Alexander de Grote uit zijn gouden tombe gehaald. Er staat een man bij die...

Lees meer
De relatie van Cleopatra
De relatie van Cleopatra
Recensie

De relatie van Cleopatra

‘Een allesbehalve onderdanig vrouwspersoon,’ zo karakteriseert Horatius Marcus Antonius’ relatie Cleopatra in het gedicht waarmee hij de overwinning van Octavianus beschrijft. Door haar zelfdoding ontnam ze de overwinnaar het plezier haar op zijn triomftocht geketend door Rome te voeren. Stacy Schiff stemt in met het beeld van een doel- en zelfbewuste vorstin dat in de...

Lees meer