Wensdenken over Cleopatra’s dochter

Over Cleopatra Selene is niet veel bekend. Maar dat weerhoudt Jane Draycott er niet van lustig over haar te speculeren en haar voor te stellen als een sterke vrouw.

Stel, het duurt 2000 jaar voor je een eigen biografie krijgt. Een heel boek om je aan de vergetelheid te ontrukken. En dan presenteert de titel je als ‘de dochter van’. Dat is je lot als je moeder Cleopatra was, de roemruchte koningin van Egypte. Marketingtechnisch ligt de boektitel voor de hand. En ook om andere redenen is er wat voor te zeggen. Want de levensloop van Cleopatra Selene – over haar gaat het hier – werd volledig bepaald door haar afkomst, ook al pleegden haar ouders zelfmoord toen ze pas tien jaar was.

Meer recensies lezen? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.

Moeder Cleopatra en vader Marcus Antonius, Romeins generaal en politicus, vochten een machtsstrijd uit met Octavianus, de latere keizer Augustus. Maar in 31 v.Chr. leden ze zo’n jammerlijke nederlaag dat de dood de enige eervolle uitweg was. Dochtertje Cleopatra Selene kwam vervolgens terecht in Rome, waar ze vijf jaar lang onderdak vond bij de zus van de keizer. Tot ze in 25 v.Chr. – ze was toen vijftien – haar definitieve bestemming vond als slim geplaatste pion in een geopolitiek schaakspel.

Augustus wilde steviger grip krijgen op de zuidgrens van zijn imperium, en maakte daarom een vazalstaat van het Berberse koninkrijk Mauretanië, dat grote delen van het huidige Algerije en Marokko omvatte. Daar stuurde hij Cleopatra Selene naartoe, nadat hij haar had uitgehuwelijkt aan een andere oorlogswees aan zijn hof, de Numidische prins Juba. Mooier kon bijna niet: twee Afrikaanse koningskinderen aan het hoofd van een Afrikaanse vazalstaat.

En zo werd ‘de dochter van’ alsnog zelf koningin. Is ze daarmee een biografie waard? Zeker. Er is weliswaar bijna niets bekend over de persoon Cleopatra Selene, maar met haar als middelpunt valt een mooi verhaal te vertellen over een veelbewogen periode in de klassieke geschiedenis. Tot zover lof voor de onderneming van de Schotse historicus Jane Draycott. Helaas overspeelt ze haar hand. Omdat ze haar hoofdpersoon belangrijker wil maken dan we op grond van de bronnen kunnen weten, bedelft ze haar onder een ware stortvloed van speculaties. Zo was het vast Cleopatra Selene die achter de keuze voor een nieuwe hoofdstad aan de Middellandse Zee zat, omdat zij haar vroege jeugd in het vergelijkbaar gelegen Alexandrië had doorgebracht. Ook was Juba’s bestuurlijke competentie vast mede te danken aan het feit dat zij als klein kind had gezien hoe haar moeder Egypte regeerde. Juist omdat Draycott de ‘dochter van’ al te graag als sterke vrouw wil presenteren, onttrekt ze haar aan het zicht.