REKENSCHAP 1650-2000
478 p. Sdu, ƒ 99,17 Gevraagd naar de identiteit van Nederland sprak Jantje van Leiden na tien jaar diep nadenken en ijverig boekenvorsen het verlossende woord: hutspot. Maar bedenk, o Lezer, dat hutspot geen hutspot is. Eerst – heel lang geleden – zaten er rapen in, hoewel de bronnen daarover geen definitief uitsluitsel geven. Winterpeen,...
Het Besef
Door een zonderling toeval bevond ik mij onlangs op de Nationale Geschiedenisdag te Tilburg. Deze was georganiseerd door het Nederlands Centrum voor Volkscultuur, in samenwerking met het KNHG, de Vereniging van Docenten in Geschiedenis en Staatsinrichting en alle andere organisaties die ertoe doen in de geschiedkundige wereld. Ik moet zeggen: alles was piekfijn in orde,...
Einsteins E=mc2
Time Magazine koos hem tot man van de twintigste eeuw. Vrijwel iedereen kent de formule waarmee hij beroemd werd. Maar wie was Albert Einstein? En wat betekent E=mc2 nu eigenlijk? Hij moet een vreselijke leerling zijn geweest. Niet voor niets werd zijn leraar Grieks onsterfelijk door de woorden: `Er zal nooit iets van jou terechtkomen.’...
Audioviseel: Helse tocht door Europa
BAND OF BROTHERS door Steven Spielberg & Tom Hanks Uitzending: vanaf 20 januari wekelijks om 20.30 uur (op 20 januari deel 1 en deel 2), SBS6Toen producent Steven Spielberg en acteur Tom Hanks drie jaar geleden hun oscarwinnende D-Day-film Saving Private Ryan voltooiden, hadden ze de smaak goed te pakken. Beiden waren gegrepen door het...
Lifestyle & trends: De erotiek van gemengd schaken
De hotspots in achttiende-eeuws Parijs. Lekker weg in de jaren dertig. Haute cuisine in de Middeleeuwen. Trends zijn van alle tijden. Culinaire avonturen, mode, wonen en uitgaan door de eeuwen heen. Spelen is van alle tijden. Dat geldt voor drama en poëzie, maar ook voor spelletjes als triktrak, dammen, dobbelen, schaken en kaarten. Die spelen...
Stille getuigen: De bron van Bonifatius
De geschiedenis laat haar sporen na. Monumenten, voorwerpen en graven herinneren aan bijna vergeten personen. Hun verhaal wordt hier verteld. Deze keer de bron van de heilige Wynfreth Bonifatius (ca. 675-754) in Dokkum. Een wonder wekte de verstorven bedevaartplaats Dokkum in de zomer van 1990 tot leven. Toen dompelden Ype en Janny Brandsma hun negen...
Beeldgeheim
Een onbekende historische foto. Is het verhaal erachter te vertellen? De Rotterdamse korpschef B.A. Lutken en zijn Utrechtse collega P. Vogelzang doen een poging. `Dit roept nogal wat tegenstrijdigheden op,’ zegt Vogelzang. `Het lijkt een foto uit het midden van de negentiende eeuw. Kijk maar naar het uniform met de kuitbroek en de schoenen, compleet...
De Vooruitgang: Boefjes in een kazernekrot
Proefschriften, lezingen of artikelen kunnen ons beeld van het verleden ingrijpend veranderen. Jan-Wilm Delicat beschrijft in zijn proefschrift hoe de heropvoeding van criminele jongeren tussen 1901 en 1961 steeds minder wordt. In 1901 bepaalde de Tweede Kamer dat jonge criminelen in gestichten moesten worden heropgevoed tot brave burgers. In de beginperiode was het regime in...
De geschiedenis top-20 van 2001
Wie deden ertoe als geschiedenisman of -vrouw in 2001? Wie was niet van de televisie weg te branden? Wie schreef het meest spraakmakende boek? Een top-20 samengesteld door de redactie van Historisch Nieuwsblad in samenspraak met deskundige journalisten van andere bladen. 20 Amanda Kluveld`Wie is dat?’ vroeg de Leidse historicus Henk Wesseling (zie 6). Kluveld (1968)...
De moeizame rehabilitatie van politieke slachtoffers in de Sovjet-Unie
Tien jaar na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie worstelt Rusland nog steeds met de erfenis van miljoenen politieke gevangenen uit het communistische tijdperk. Voor de slachtoffers is het belangrijk dat de overheid officieel schuld bekent. `Dat iemand openlijk kan zeggen: mijn vader heeft jarenlang in de gevangenis gezeten op last van Stalin.’ In oktober 1991...
Het hoge woord: Ook ongelovigen moeten hun bijbel kennen
Christenen in Amerika hebben de aanval geopend op Darwins evolutietheorie. Ondanks de vergevorderde secularisatie is de kracht van religieuze overtuigingen blijkbaar allerminst afgenomen. Maar door onze groeiende onwetendheid op het terrein van het christelijk geloof begrijpen wij steeds minder van heden en verleden. Michael Jackson verraste ons enkele weken geleden met de mededeling dat zijn...
Het tragische leven van Johanna de Waanzinnige
Ze bevalt van Karel V in een toilet, laat het haar van haar rivales afknippen en trekt maandenlang met het lijk van haar man over de hoogvlakte van Castilië. Ze ging de geschiedenis in als `de Waanzinnige’, maar Johanna’s gekte was een amour fou: een buitenzinnige liefde voor haar ontrouwe echtgenoot, die haar wanhopig maakte...