Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland
‘Mede zijn nog opgevischt: een heupbeen, kniebeen en andere beenderen […] De voet en hand zijn betrekkelijk klein en ook de beenderen niet grof, zoodat ik hier haast aan eene vrouw zou moeten denken.’ De burgemeester van het Drentse dorpje Vries was redelijk zeker van zijn zaak toen hij polshoogte kwam nemen bij de vondst...
16.000 verzen uit het hoofd reciteren
‘Stilte, de doden spreken tot u,’ was te lezen bij de ingang van de eerste openbare bibliotheek van Amsterdam, die openging in 1578. Lezers moesten de loodzware boeken er ter plekke op lessenaars bestuderen, want ze lagen aan kettingen. Even stil als die vroegere bibliotheekbezoekers zijn de belangstellenden bij de tentoonstelling Lectori Salutem in het...
‘Bescherming van kinderen soms doorgeschoten’
Ernstige kindermishandeling kwam tussen 1960 en 1995 steeds minder vaak voor. De aandacht voor dit kinderleed is echter nog nooit zo groot geweest als nu. Kinderen in gevaar is de titel van het onlangs verschenen Jaarboek voor de geschiedenis van opvoeding en onderwijs 2007. De titel is toepasselijk gekozen in een tijd waarin jeugd- en...
‘De angst wordt ons aangepraat’
‘Polderterrorisme’, zo noemt H. Holwerda de Molukse gijzelingsacties in de jaren zeventig. Kruimelwerk in vergelijking met waar Al-Qaida toe in staat is gebleken. Hij is het daarom niet eens met de stelling van vorige maand: ‘De angst voor terrorisme was in de jaren zeventig reëler dan nu.’ Ruim 230 mensen hebben gereageerd op bovenstaande stelling,...
IJdeltuit en verkwister
In de documentaire Lodewijk Napoleon, die Teleac/NOT op 11 mei uitzendt, gaat acteur Beppe Costa op zoek naar het verleden van de eerste koning van Nederland. Costa speelde enkele jaren geleden in de voorstelling Conijn van Olland van muziektheatergezelschap Orkater, en raakte geïntrigeerd door Napoleons lievelingsbroertje. Costa gaat langs bij een reeks Lodewijk-kenners, onder wie...
Bezettingsjaren in kleur
‘Ongelooflijk.’ Hoofdschuddend kijkt Harco Gijsbers van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) naar zijn computerscherm. ‘Ik ben al jaren in zwart-wit met de oorlog bezig, maar nu heb ik opeens kleur op mijn scherm.’ Zijn beeldscherm toont een onbezorgde zomerdag aan het strand van Scheveningen tegen een strakblauwe hemel. Alleen de twee Duitse soldaten die...
Zwaar behaard, maar zorgzaam
Ongeveer 30.000 jaar geleden waren er niet alleen verschillende culturen in Europa, maar zelfs verschillende mensensoorten. De Neanderthaler was er het eerst, rond 150.000 v.Chr. De Homo sapiens, onze voorouder, kwam pas rond 40.000 v.Chr. vanuit Afrika naar Europa. Hier moet hij de Neanderthaler ontmoet hebben. Deze menssoort was beresterk en had zware wenkbrauwen. Seks...
Afdalen in de hel van Srebrenica
‘Een mensenpakhuis’ noemt Selma Leydesdorff het stadje Srebrenica in haar boek over de vrouwen die getuigen en slachtoffers waren. Nederlandse blauwhelmen bewaakten de safe area, die in het begin van de Bosnische oorlog (1992) korte tijd in Servische handen was geweest, maar daarna juist een wijkplaats werd voor moslims uit de wijde omgeving. Het pakhuis...
Iedereen was bij de Shoah betrokken
De geschiedschrijving over de Holocaust is bijna niet meer te overzien, vooral door de explosieve groei van de regionale en lokale studies die na de val van de Muur en de opening van de Oost-Europese archieven zijn verschenen. Het historische beeld van de gecentraliseerde massamoord is in deelstudies uiteengevallen en vergruisd geraakt. Samenvattende studies verschijnen...
Signalementen
‘Signalementen’ sluit aan bij het dossier in dit nummer: uitsluitend boeken over de Tweede Wereldoorlog. Antony BeevorKreta 1941-1945407 p. Ambo, € 29,95Antony Beevor verwierf internationale bekendheid met zijn boeken over de strijd om Stalingrad en Berlijn tijdens de Tweede Wereldoorlog. Moderne krijgsgeschiedenis met veel aandacht voor het leed en de heldendaden van soldaten. Al in...
‘De nazi’s dachten als kolonialen’
Het is de taak van Duitsland om de leiding in Europa over te nemen, zei jurist en nazisympathisant Carl Schmitt in april 1939. De Volkenbond had afgedaan en daarom moest Duitsland de regio nieuwe stabiliteit geven. ‘Die manier van denken lag aan de basis van de Duitse gebiedsuitbreidingen,’ zegt de Engelse historicus Mark Mazower, die...
Krachtwijken nieuwe kans voor opbouwwerker
Het kabinet wil samen met burgers achterstandswijken veranderen in krachtwijken. Dat opent nieuwe perspectieven voor een bedreigde beroepsgroep: de opbouwwerkers. Wie kent hem nog? Met spijkerjasje, gympen en zware shag mobiliseerde de opbouwwerker in de jaren zestig en zeventig de bewoners van grote stadswijken om hun leefomgeving te verbeteren en de maatschappij te veranderen. Hij...