Frederik van Eeden (1860-1932)
Psychiater en schrijver Frederik van Eeden gedroeg zich als een profetisch intellectueel. Maar tijdens de Eerste Wereldoorlog raakte hij de draad kwijt. Tot hij in 1917 de kans kreeg de rol van vredesapostel te spelen. Toen Jan Peter Balkenende in 2006 in een open brief aan Harry Mulisch de intellectuelen van Nederland opriep hun ‘brede...
INTERVIEW Guido van Hengel over de WOI-krant
Op 28 juni is het honderd jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Ter gelegenheid daarvan brengt Historisch Nieuwsblad elke twee maanden een krant uit met originele berichten uit de dagbladen van toen. ‘Dat roept een sterke historische sensatie op,’ zegt Guido van Hengel, die de krant samenstelde. Van Hengel is docent/onderzoeker aan de Rijksuniversiteit...
LESSEN Eerste Wereldoorlog
Het is dit jaar honderd jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Wim Klinkert, hoogleraar militaire geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en medeauteur van het recent verschenen boek Nederland neutraal. De Eerste Wereldoorlog 1914-1918, vindt het positief dat de Eerste Wereldoorlog nu volop in de belangstelling staat. ‘Omdat wij neutraal...
STELLING WOI museum
Anton van Hooff: ‘Nee, dat lijkt me geen goed idee. Er zijn in Nederland veel te weinig tastbare herinneringen aan de Eerste Wereldoorlog. Een aantrekkelijke collectie kun je daarom nooit opbouwen. Een dergelijk museum zal volledig afhankelijk zijn van filmpjes en “virtuele presentaties”. Daar heb ik een hekel aan. Filmpjes bekijk ik wel...
COLUMN Martin Sommer
Voor de krant mocht ik onlangs naar Warschau. Ik had een stad verwacht met grauwe Stalin-flats. Dat viel reuze mee. De zon scheen, Warschau lag er welvarender, opgewekter en mooier bij dan ik dacht. Achter een snelweg die je alleen met doodsverachting kon oversteken, stroomde de Wisla. Aan de overkant wuifden bleekgroene wilgen. Ik wilde...
COLUMN Annejet van der Zijl
Een van de meest indrukwekkende boeken die ik las over de oorlog die in 1914 begon, is 1913 van de jonge Australische historicus Charles Emmerson. Hij kwam op het even simpele als geniale idee om aan de hand van krantenartikelen, vertrouwelijke ambassaderapporten, brieven en dagboeken de wereld te beschrijven zoals die toen was. Daarmee slaagt...
SIGNALEMENTEN Eerste Wereldoorlog
De afgelopen maanden verschenen een heleboel boeken over de Eerste Wereldoorlog. Ik heb er een aantal voor u geselecteerd. Het startschot. Op jacht naar Gavrilo Princip, de moordenaar die de wereld in oorlog bracht Tim Butcher 384 p. Prometheus/Bert Bakker, € 24,95 De Eerste Wereldoorlog begon met het fatale schot in Sarajevo. De 19-jarige Gavrilo...
FILM SIGNALEMENTEN
Westfront 1918 (George Wilhelm Pabst, Duitsland, 1930) Aangrijpend, rauw drama over een Duitse soldaat die zijn vrienden in de loopgraven ziet sneuvelen. Als hij naar huis wordt gestuurd, treft hij zijn vrouw met een andere man in bed aan. Gedesillusioneerd keert hij terug naar het front om de dood te zoeken. All Quiet...
FILM Films over WOI zoeken rechtvaardiging
Toen de Eerste Wereldoorlog op 11 november 1918 met een wapenstilstand ten einde kwam, hadden alle betrokken landen verbijsterende aantallen soldatenlevens te betreuren. De cijfers zijn nauwelijks voorstelbaar: 800.000 Britse, 13 miljoen Franse, 1,7 miljoen Russische en 1,8 miljoen Duitse soldaten waren omgekomen. Naar de Verenigde Staten keerden ruim 100.000 soldaten...
TENTOONSTELLING Historial de la Grande Guerre
Goed doordacht museum tussen de slagvelden De lichtglooiende slagvelden van de Somme zijn in alle jaargetijden adembenemend mooi. Langs de voormalige frontlijn ligt een keur aan monumenten, begraafplaatsen en musea. Het Historial de la Grande Guerre in Péronne is een uiterst modern en zeer doordacht museum met tal van fraaie...
Paul Schulten over Gallipoli
Voorheen werd de Slag om Gallipoli geclaimd door de Australiërs die het beschouwden als the birth of a nation. Tegenwoordig loopt Turkije voorop in de herdenking van de slag. Paul Schulten en Martin Kraaijestein, beiden verbonden aan de Erasmus Universiteit, schreven het eerste Nederlandstalige boek over de slag. Historisch Nieuwsblad sprak in 2014 met historicus Schulten. ‘Australië...
Antwoorden Grote Geschiedenis Quiz 2014
Op Hemelvaartsdag, donderdag 29 mei, was het weer tijd voor de jaarlijkse Grote Geschiedenis Quiz, georganiseerd door Historisch Nieuwsblad, de Volkskrant en het televisieprogramma Andere Tijden. De dertiende editie werd opgenomen in het koor van de Pieterskerk in Leiden en werd gepresenteerd door Joost Karhof. De jury bestond onveranderd uit voorzitter Nelleke Noordervliet, oud-NIOD- directeur...