Alle artikelen
In de nacht van 5 op 6 april 1945 begon de Georgische opstand op Texel. Onder de Duitse soldaten die op het eiland gevestigd waren bevonden zich veel Georgiërs. Met het eind van de Tweede Wereldoorlog in zicht waren zij bang dat als ze niet tegen de Duitsers in verzet kwamen, zij in de Sovjet-Unie gezien werden als landverraders. Ze besloten in opstand te komen. De bloedige strijd die volgde kostte ruim 1.000 mensen het leven.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het relatief rustig geweest op Texel. Maar om klokslag 1 uur ’s nachts in de nacht van 5 op 6 april was het gedaan met de rust. De Georgiërs wisten binnen korte tijd bijna 400 Duitse soldaten om te brengen.
Meer lezen over de Tweede Wereldoorlog? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
De Georgiërs hadden een ingenieus plan opgesteld voor de opstand. Ze zouden de Duitsers in hun slaap verrassen en vermoorden met bajonet of dolk. Vervolgens zouden ze het eiland veroveren. In totaal werden er zes groepen van ongeveer 100 man samengesteld, die elk verschillende strategische plekken moesten veroveren.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Represaille na de Georgische opstand op Texel
In eerste instantie verliep het plan geslaagd, maar twee Duitsers wisten te ontsnappen. Om 4 uur ’s nachts werd er door hen telefonisch alarm geslagen. Zij kregen de opdracht om alle Georgiërs koste was het kost om te brengen.
Er volgde een lange en bloedige strijd waarvan niet alleen Duitse en Georgische soldaten het slachtoffer werden. Op 6 april arresteerden de Duitsers 14 Texelaars. Vier van hen ontsnapten, maar de andere tien werden – als represaille voor de opstand – op het strand geëxecuteerd. Lange tijd was het onduidelijk wat er met deze burgers was gebeurd, maar op 22 mei 1945 vond men op het strand in de Mokbaai de stoffelijke resten.
In de hierop volgende weken was het eiland het toneel van een bloedige guerrillastrijd. Op 26 april waren de ergste oorlogshandelingen eindelijk voorbij, maar schietincidenten bleven plaatsvinden.
De opstand kostte 117 Texelaars het leven. 482 tot 565 Georgiërs overleefden de strijd niet en ongeveer 600 Duitsers sneuvelden tijdens de opstand. De materiële schade was groot: tientallen boerderijen gingen in vlammen op.
Terwijl een groot deel van Nederland de bevrijding al op 5 mei vierde, moesten de Texelaars tot 20 mei wachten. Uiteindelijk ontwapenden de Canadezen de Duitse soldaten die nog op het eiland waren en brachten zij die Georgiërs die nog in leven waren in veiligheid.
De Georgische opstand op Texel
In de nacht van 5 op 6 april 1945 begon de Opstand van de Georgiërs op Texel. Onder de Duitse soldaten die op het eiland gevestigd waren bevonden zich veel Georgiërs. Met het eind van de Tweede Wereldoorlog in zicht waren zij bang dat als ze niet tegen de Duitsers in verzet kwamen, zij in de Sovjet-Unie gezien werden als landverraders. Ze besloten in opstand te komen. De bloedige strijd die volgde kostte ruim 1.000 mensen het leven.
Hoe noem je een Indiaan?
Ik ben helemaal voor het dekoloniseren van ons handelen en denken. Wat me er niet van weerhoudt om zo nu en dan dubbel te liggen om de krampachtigheid waarmee sommigen de wereld willen ontdoen van vermeend racistische smetten. Recent kwam ik in een discussie terecht over indianen. Hoe durfde ik dat woord te gebruiken? In...
Versloegen akelige virussen Napoleon?
Het is schokkend hoezeer incidentele gebeurtenissen onze kijk op de geschiedenis veranderen. Door de wereldwijde coronapandemie lezen we bijvoorbeeld verhalen over de napoleontische oorlogen of de Eerste Wereldoorlog met andere ogen. Was het inderdaad ‘generaal Winter’ die de Grande Armée versloeg in Rusland? Of waren het de akelige virussen en bacteriën – in het bijzonder...
Het seksleven van Benedetta
De nieuwste film van Paul Verhoeven, Benedetta, toont volop seks tussen twee zeventiende-eeuwse nonnen. Waargebeurd, stelt Verhoeven, want zo staat het in het boek Immodest Acts van historicus Judith C. Brown uit 1986, over abdis Benedetta Carlini. Volgens andere historici kwam Benedetta niet alleen in de problemen vanwege haar seksleven.
Tunnel van Oost- naar West-Berlijn
Het was levensgevaarlijk, maar het lukte. De student Joachim Rudolph hielp 29 mensen via een tunnel uit Oost-Berlijn te ontsnappen. De reconstructie van hun vlucht levert een feelgood-verhaal op. De Engelse journalist Helena Merriman maakte eerder een BBC Radio 4-podcast ‘Tunnel 29’, over de jonge boerenzoon Joachim Rudolph, opgegroeid in naoorlogs Oost-Berlijn. Nu is er...
De grote en vreeselike vloed – Hanneke van Asperen e.a.
De Sint-Elisabethsvloed leeft in het collectieve geheugen voort als een catastrofe van ongekende proporties. En het was ook een ramp, maar niet zo’n grote als vaak gedacht. Het zou een calamiteit van apocalyptische omvang zijn geweest waarbij in één woeste stormnacht de gehele Grote Waard overstroomde, 72 dorpen door het water werden verzwolgen en 100.000...
De doorbraak – Patrick Wyman
Rond 1500 ontstond het moderne Westen, dat de wereld ging domineren. De Europeanen deden goede zaken, maar veroorzaakten ook veel ellende. Volgens Patrick Wyman waren ze maar in één ding geïnteresseerd: geld. Dat bepaalde de dynamiek in de samenleving. Er zijn boekenkasten volgeschreven over het ontstaan van de moderne wereld, die wordt voortgedreven door industrie,...
Antwerpen. De gloriejaren – Michael Pye
In bonte kleuren schildert Michael Pye de opkomst en neergang van Antwerpen. Volgens hem floreerde de stad dankzij haar tolerantie, want die kwam de handel ten goede. Toen de Engelse diplomaat sir Dudley Carleton in 1616 Antwerpen bezocht, werd hij getroffen door de pracht en praal van de stad en door de serene rust...
Alle problemen begonnen met Van Riebeeck – Niels Posthumus
Nederlanders zijn medeplichtig aan de ellende waarin veel Zuid-Afrikanen nu nog verkeren, zo laat Niels Posthumus zien. Maar wat hebben zij aan ons schuldgevoel? Zuid-Afrika werd begin juli opgeschrikt door plunderingen door aanhangers van de gearresteerde oud-president Jacob Zuma. Hij wordt verdacht van corruptie die de staat miljarden euro’s heeft gekost. Bij de rellen vielen...
De man die New York verbouwde
Tussen de jaren twintig en zestig groeide New York uit tot een enorme metropool. De stad legde honderden parken aan, bouwde kilometers aan snelwegen en verbond stadsdelen met elkaar door gigantische bruggen. Dit was grotendeels de verdienste van één man: Robert Moses. De invloed van de planoloog op de grootste stad van Amerika is nog...
Warren Harding: de verliefde president
Na de roerige jaren van zijn voorganger snakt Amerika onder Joe Biden naar rust. In De verliefde president schrijft Willem Meiners over Warren Harding, een oud-president die in 1920 campagne voerde met een vergelijkbare return to normalcy. De president was populair, maar wordt vooral herinnerd om een buitenechtelijke relatie en ministerschandalen. Meiners wil de reputatie...
‘Superoude mensen worden stoer’
Historicus en schrijfster Steffie van den Oord is dol op stokoude verhalen. In 2002 schreef ze Eeuwelingen en deze maand verscheen Nieuwe eeuwelingen, beide bundels bevatten levensverhalen van honderdplussers. ‘Sommige eeuwelingen hebben een fenomenaal, bijna fotografisch geheugen over vroeger.’ Nieuwe eeuwelingen is weer een boek over stokoude mensen. Twintig jaar geleden telde Nederland circa 1100...
