Marco van Vemde, docent geschiedenis op het Lingecollege in Tiel, is uitgeroepen tot Geschiedenisleraar van het jaar 2021, een initiatief van het Rijksmuseum, Nationaal archief en NTR. Wat is het geheim van deze leraar? ‘We moeten als geschiedenisdocenten meer beseffen dat we leerlingen trainen om kritische burgers te worden.’
Foto: Wim Kluvers
Waarom springt u eruit bij leerlingen, denkt u?
‘Ik doe mijn best om het verleden naar het heden te trekken. Daarbij gebruik ik voorbeelden uit de maatschappij en de media om van geschiedenis een levendig vak te maken.’
Kunt u daar een voorbeeld van geven?
‘Ik ben nu met vwo 6 bezig met het thema China. Dat land probeert Hong Kong te controleren en laat vliegtuigen over Taiwan vliegen. Het is niet voor niets dat Xi Jinping en president Biden die onderwerpen meteen aansnijden bij hun discussies. Daar zijn historische verklaringen voor. Ik vraag de klas waarom China zich − met het oog op het verleden − nu zo gedraagt. Dat maakt het geschiedenisvak voor zesdejaars vwo-leerlingen aantrekkelijk.
Bij andere klassen behandel ik momenteel de Tweede Wereldoorlog. Ook dat onderwerp komt in de actualiteit voor. Sommige mensen halen die oorlog uit de kast om op een onderbuikgevoel in te spelen in de samenleving. Zo riep Thierry Baudet onlangs dat ongevaccineerden de nieuwe joden zijn. Van iemand als Baudet, die universitair geschoold is, mag je verwachten dat ze zorgvuldig met geschiedenis omgaan. Zo’n opmerking gebruik ik graag in mijn les, waarbij ik de leerlingen vraag wat ze daarvan vinden. Op die manier koppel ik de huidige leefwereld aan de geschiedenis.’
Pas als je meerdere bronnen naast elkaar zet, kun je een oordeel vellen
Op welk vlak moet het geschiedenisonderwijs verbeterd worden?
‘Ik denk dat we als docenten geschiedenis meer moeten beseffen dat we leerlingen trainen om kritische burgers te worden. We moeten ze leren dat ze iets op sociale media niet meteen als waarheid aannemen. Pas als je meerdere bronnen naast elkaar zet, kun je een oordeel vellen. Het is onze taak om leerlingen te laten snappen dat er altijd meer dan één kant van een verhaal bestaat.’
Wat maakt geschiedenis uniek ten opzichte van andere maatschappelijke vakken?
‘Het mooie aan het vak geschiedenis is dat we kunnen uitleggen dat iets niet spontaan ontstaat. Om een volledig beeld te krijgen van een bepaald onderwerp heb je die geschiedenis nodig.’
Mark Rutte heeft ook geschiedenis gestudeerd. Is het logisch dat mensen met die opleiding op belangrijke posities terechtkomen?
‘Dat is enorm logisch. Het merendeel van geschiedenisstudenten belandt in het onderwijs, maar er zijn ook veel studenten die in de politiek en het bedrijfsleven terechtkomen. Historici kunnen veel verschillende bronnen heel snel analyseren en daar een conclusie uit halen, en dat komt in veel sectoren van pas.’
