Een wereldrijk aan de oevers van de Middellandse Zee, daar droomde Benito Mussolini van. Hij leidde Italië naar een oorlog, waar het land niet klaar voor was.
Zoals Hitler naar Lebensraum voor de Duitsers streefde, wilde Mussolini Spazio Vitale voor de Italianen. Hij ambieerde een corridor tussen de Italiaanse koloniën Libië en Somaliland, en wilde delen van de Balkan en Griekenland veroveren. De inspiratie vond hij bij het Romeinse Rijk en de handelsnetwerken van de stadstaten uit de Renaissance.
Meer lezen over de Tweede Wereldoorlog? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
Eerst sloeg Mussolini een Libische opstand met harde hand neer en in 1935 viel hij het Ethiopische keizerrijk aan. De Duce droeg zijn piloten op om dorpen te bombarderen met mosterdgas. De Volkenbond veroordeelde zijn optreden, maar greep niet in. Toch was Mussolini verbolgen over de kritiek van de Britten en de Fransen, die nota bene zelf omvangrijke koloniën hadden.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Het laatste grote militaire succes was een snelle verovering van Albanië. Tussen 1935 en 1939 had Mussolini het equivalent van 800 miljard euro uitgegeven aan oorlogen. Daarna was Italië zo goed als blut, terwijl andere Europese landen bezig waren aan een militaire inhaalslag.
Mussolini sloot een bondgenootschap met Hitler, maar liet weten dat zijn land pas in 1943 klaar zou zijn voor grootschalige oorlog. Bij de Duitse invasie van Frankrijk in 1940 nam hij een afwachtende houding aan. Maar toen Frankrijk al vrijwel volledig was verslagen, kon Mussolini de verleiding niet weerstaan en verklaarde hij de geallieerden toch de oorlog. De Italianen verloren bij hun campagne in de Alpen tien keer zo veel manschappen als de Fransen.
Mussolini en de Spaanse Burgeroorlog
Toen generaal Franco in 1936 in Spanje een burgeroorlog ontketende, stuurde Mussolini soldaten om hem te helpen. De operatie verliep voor Italië echter verre van optimaal en werd een enorme kostenpost. Uiteindelijk wist Groot-Brittannië Mussolini over te halen zich terug te trekken in ruil voor erkenning van Italiaans–Oost-Afrika.
Niet viel beter verging het de Italianen toen zij in oktober 1940 vanuit Albanië Griekenland binnenvielen. De Grieken wisten het Italiaanse leger terug te slaan tot over de grens. Hitler moest zijn leermeester Mussolini uit de brand helpen. De Wehrmacht, die aanviel vanuit Bulgarije, kreeg Griekenland wel op de knieën. Het was de tweede grote vernedering voor Mussolini, die steeds meer het ongelukkige neefje van de Führer leek.
veroverd en mogen de Italianen een groot deel bezetten. Bron: Bridgeman Images.
Eenzelfde scenario voltrok zich in Noord-Afrika. Vlak na de oorlogsverklaring van Italië waren de Britten vanuit Egypte Libië binnengevallen. Mussolini beval zijn leger onmiddellijk terug te slaan, maar het verouderde Italiaanse leger was kansloos. In december 1940 stuurde Hitler het Afrika Korps onder leiding van Erwin Rommel. Deze begon aan een opmars, maar werd in het najaar van 1942 verslagen bij El Alamein.
Nog geen jaar later gingen in Tunis de laatste Italiaanse en Duitse troepen op Afrikaanse bodem ten onder. Mussolini’s droom was uit.
Malta
Italiaanse troepen- en bevoorradingsschepen die naar Noord-Afrika voeren, werden geregeld aangevallen door de Britse marine. Deze opereerde onder meer vanaf het strategisch gelegen eiland Malta. De Italianen bombardeerden de Britse vlootbasis vanuit de lucht, maar durfden een invasie niet aan. En zolang de Royal Navy de bovenliggende partij in de Middellandse Zee bleef, kon van een wederopstanding van het Romeinse Rijk geen enkele sprake zijn.
Openingsafbeelding: Mussolini overziet een nieuw vliegveld van Turijn, 16 mei 1939. Bron: Getty Images.
