Excessen in Indië verzwegen
Decennialang probeerde de Nederlandse overheid oorlogsmisdaden in Indonesië te verhullen. Bloedbaden, martelingen en verkrachtingen verdwenen decennialang in de Haagse doofpot. Maurice Swirc laat zien hoe kritische geluiden ongehoord bleven. ‘Wir haben es nicht gewusst.’ Als Duitsers dat na de oorlog verklaarden over de misdaden van het naziregime, werd er in Nederland lacherig en met minachting...
Niemand was baas over een ander
The Dawn of Everything was vanwege de dwarse reputatie van David Graeber, een van de auteurs, voor verschijning al een bestseller. Het is een provocerend boek, dat de aanval inzet op de reguliere geschiedschrijving. De hele wereld kent inmiddels één type bestuur: dat van de natiestaat met een hiërarchisch georganiseerde leiding. Een onverdeeld succes is...
‘In het theater kwam ik dichter bij Erasmus’
In elk nummer vraagt Alies Pegtel een historicus naar zijn of haar historische sensatie. Naar het moment waarop, zoals Johan Huizinga het formuleerde, heden en verleden lijken samen te vallen. Een gevoel dat vaak onverwacht wordt opgewekt door een document, voorwerp, geluid, geur, locatie of inzicht. Deze maand historicus Sandra Langereis over Erasmus. ‘Hij schreef...
Een oude wond ging weer open
Een van de bijwerkingen van publiceren is dat je post krijgt. Vooral na het uitbrengen van een boek ontvang ik altijd veel mailtjes en brieven. Soms geven mensen complimenten, soms zijn ze kritisch. Geregeld laten eigenwijze mannen – het is altijd een bepaald type kerels – weten dat ze het zelf héél anders hadden aangepakt,...
Hoe rationeel is Poetin?
Ik wilde een column schrijven over de vraag wat rationaliteit is in de geschiedenis. Op sociale media werd de dagen ervoor (ik schrijf dit op 24 februari, de dag van de Russische invasie), driftig gespeculeerd of Poetin nog wel alle melkflessen in z’n karretje had staan. Dat hij nu volstrekt irrationeel bezig was. En dat...
Hoe houd je Rusland in toom?
Twee jaar geleden viel Rusland Oekraïne binnen. Na de Tweede Wereldoorlog was de Russische expansiedrift al een hoofdpijndossier voor het Westen.
‘Verraad van Anne Frank’ moest toneelstuk worden
Een van de initiatiefnemers van het omstreden ‘cold case-onderzoek’ naar het verraad van Anne Frank wilde met de uitkomst een theatervoorstelling maken. Het toneelstuk had als werktitel Het dilemma van Otto Frank en zou gaan over de vraag of je ‘de waarheid mag verbergen om een hoger doel te dienen’. Uitgangspunt was de veronderstelling dat...
Een rijke lappendeken
In de achtdelige tv-serie Dwars door de Lage Landen wandelt Arnout Hauben door Nederland en België, vergezeld door zijn vrienden Philippe Niclaes en Ruben Callans. Op de route van Oostende naar Pieterburen staat hij stil bij de geschiedenis van de streken die hij doorkruist en de verhalen van de mensen die hij ontmoet. Hauben ontdekte...
Kennis over prehistorie is verder dan ‘Het verhaal van Nederland’
Is het beeld dat de tv-serie Het verhaal van Nederland schetst van de prehistorie nog houdbaar? De betreffende aflevering, die de NPO op 2 februari jongstleden uitzond, werd tweeënhalf jaar geleden gemaakt. Zelfs in deze korte tijd is de archeologische kennis voortgeschreden. Zo stellen David Graeber en David Wengrow in hun boek Het begin van...
Wat bedoelt het Kremlin met ‘neutraliteit’?
Vladimir Poetin wil dat Oekraïne zijn ‘neutraliteit’ garandeert, zodat het land geen lid kan worden van de EU of de NAVO. Zijn eis roept herinneringen op aan Jozef Stalin, die in 1952 voorstelde dat heel Duitsland neutraal werd. Net als toen is er nu geen duidelijkheid over de ware bedoelingen van de potentaat in Moskou....
Vrijwillig vechten in het buitenland
Op de vijfde dag van de oorlog in Oekraïne meldde de Haagse ambassade van dat land dat men per uur vier of vijf telefoontjes kreeg van Nederlanders die wilden meevechten tegen de invasiemacht van Poetin. Gezegd werd dat er zich op dat moment al tweehonderd vrijwilligers hadden aangemeld. Sommigen hadden een Oekraïense of Poolse achtergrond,...
Een Moeder in het kwadraat
Op een van mijn dierbaarste foto’s staat mijn vader als pas afgestudeerde student in rokkostuum op de trappen van het Academiegebouw in Nijmegen. Naast hem zijn ouders op hun paasbest; mijn oma draagt zelfs handschoenen. Toch voelen ze zich duidelijk niet op hun gemak in de geleerde omgeving. Vooral de ogen van mijn oma treffen...