‘De hongerdood is in Nederland taboe’
Middeleeuwers hielpen arme plaatsgenoten uit religieus plichtsbesef, en in de Gouden Eeuw stond de Nederlandse armenzorg op eenzame hoogte. Maar het duurde tot eind negentiende eeuw voordat de Nederlandse staat met sociale wetgeving kwam. In 2003 wil kabinet-Balkende II 15 miljard euro bezuinigen – een ongekend bedrag in de naoorlogse geschiedenis. Loopt de Nederlandse verzorgingsstaat...
DE WORDING VAN EEN WERELDMACHT. DE GESCHIEDENIS VAN DE VERENIGDE STATEN TOT 1900
Jaap ter Haar is vooral bekend geworden als schrijver van hoorspelen, kinderboeken en historische jeugdromans. Maar hij had ook een diepgaande historische belangstelling, zoals blijkt uit zijn vaak herdrukte historische werken Het Romeinse Keizerrijk, De Franse Revolutie en de Geschiedenis van de Lage Landen. Ter Haars carrière als populaire geschiedschrijver begon in 1959, toen zijn...
Hegemoniale macht
De Amerikaanse strafexpeditie tegen Irak, ondernomen zonder goedkeuring van de Veiligheidsraad, heeft wereldwijde verontwaardiging veroorzaakt. Volgens velen ondermijnt het optreden van de huidige Amerikaanse regering de internationale rechtsorde die sinds de Tweede Wereldoorlog met zoveel moeite is opgebouwd, nota bene met actieve medewerking van de Verenigde Staten. Juist de Verenigde Staten, die het initiatief namen...
Brieven april 2003
Rijksdag In het artikel over Rinus van der Lubbe (Historisch Nieuwsblad 2003/1) is een storende fout geslopen, die leidt tot de verkeerde conclusie dat Hitler in de Rijksdagverkiezingen (maart 1933) na de Rijksdagbrand ( februari 1933 ) de absolute meerderheid in het parlement behaalde. Dit klopt echter niet: de NSDAP kwam uit op zo’n 44...
Boeken top tien maart 2003
1 BM door Ed van Thijn Augustus, Euro 16.952 GLADIATOREN door Fik Meijer Athenaeum-Polak & van Gennep Euro 19.953 KONINGIN NOOR VAN JORDANIE door Koningin Noor Arena, Euro 22.504 GESCHIEDENIS VAN HOLLAND, DEEL 3A & B redactie Thimo de Nijs en Eelco Beukers Verloren, Euro 25.00 per deel5 AMERIKA. VOOR EN TEGEN door Maarten van...
Ubbo Voûte
Dit wordt een associatief stukje. Ik zag de overlijdensadvertentie van entertainer Willy Walden die de Avro in de Telegraaf had geplaatst. Een van de passages daarin betrof Waldens activiteiten in de Tweede Wereldoorlog. Dwars door de hele oorlog heen, meldde de omroep enthousiast, had Walden volle zalen weten te trekken. Ach heden. Tientallen jaren werd...
De vooruitgang: ‘De klerk noteerde alle folteringen, inclusief de pijnkreten’
Proefschriften, lezingen of artikelen kunnen ons beeld van het verleden ingrijpend veranderen. Werner Thomas schetste een groepsportret van de protestanten die in Spanje voor de Inquisitie werden gedaagd. Volgens hem lagen achter de religieuze vervolgingen ook politieke en economische motieven. Het katholieke Spanje stond in de zestiende eeuw bekend als intolerant tegenover andersdenkenden. Toch trokken...
Lifestyle: Het leed van een neusloos gezicht
De hotspots van achttiende-eeuws Parijs. Lekker weg in de jaren dertig. Haute couture in de Middeleeuwen. Trends zijn van alle tijden. Culinaire avonturen, mode, wonen en uitgaan door de eeuwen heen. Toen Isis de brokstukken van haar vermoorde echtgenoot Osiris vanuit heel Egypte bij elkaar had verzameld en weer tot één man aaneen had gesmeed,...
Stille getuigen: Grafsteentjes voor minister Posthuma
De geschiedenis laat haar sporen na. Monumenten, voorwerpen en graven herinneren aan bijna vergeten personen. Hun verhaal wordt hier verteld. Deze keer de grafsteentjes voor minister Folkert Posthuma (1874-1943) in het Nationaal Archief. ‘Minister Posthuma! Als vóór 5 februari a.s. de distributie niet beter geregeld is, zijt gij een man des doods. Wees op uw...
Beeldgeheim april 2003
Een onbekende historische foto. Is het verhaal erachter te vertellen? De cabaretiers Joep van Deudekom en Erik van Muiswinkel doen een poging. ‘We bevinden ons in het persvak van een tribune – zo niet, dan eet ik deze foto op!’ zegt Van Muiswinkel stellig. Van Deudekom is het met hem eens: ‘Het is duidelijk een...
Mijn verhaal: ‘Die rotmoffen hebben mijn fiets,’ brieste mijn vader
Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog was een fiets in Nederland een kostbaar bezit. Joop van Duin (67) maakte als negenjarig jongetje mee hoe zijn vader diens fiets kwijtraakte en weer ‘terugvond’. De fiets van mijn vader was echt een stalen ros. Hij had zwarte stangen, enorme wielen en zo’n stoer stuur. Het was...
Nederland schrok van rapport Grenzen aan de Groei
Begin jaren zeventig was Nederland bang dat de wereld snel ten onder zou gaan. Het eerste rapport van de Club van Rome viel in vruchtbare aarde. Zelfs het bedrijfsleven maakte zich zorgen over het milieu. In de jaren zeventig werden op een dag in Rotterdam twee demonstraties gehouden: de ene tegen de Amerikaanse interventie in...