Home DE MANNEN VAN ‘63. VERHALEN VAN DE ZWAARSTE ELFSTEDENTOCHT ALLER TIJDEN

DE MANNEN VAN ‘63. VERHALEN VAN DE ZWAARSTE ELFSTEDENTOCHT ALLER TIJDEN

  • Gepubliceerd op: 18 april 2003
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Doeko Bosscher
  • 2 minuten leestijd

Niet minder dan 22 jaar lagen er tussen de elfstedentocht van 1963, gewonnen door Reinier Paping, en de eerstvolgende, de tocht van 1985, die op naam van Evert van Benthem kwam te staan. Een groter gat heeft de tijd nooit geslagen.

        Dat Nederlanders tot in lengte van dagen de naam van Paping kunnen dromen, is vooral te danken aan drie factoren. De elfstedentocht van 1963 werd door de extreem barre omstandigheden een ware queeste: slechts de stoersten der stoeren hielden het vol. Het laagste percentage van op tijd binnengekomen toerrijders had tot dan toe op zestien gelegen, tijdens de elfstedentocht van 1947. In 1963 haalde slechts 69 toerrijders – nog minder dan 1 procent – voor middernacht Leeuwarden. Dit zou al bijna voldoende zijn geweest om deze tocht magische trekken te bezorgen.
        Maar ook het grote gat in de tijd deed zich gelden. Tussen 1963 en 1985 hebben veel Nederlanders zich langzaam maar zeker – en gelukkig ten onrechte – verzoend met de gedachte dat er nooit meer een elfstedentocht zou komen. De hekkensluiter in de rij van elfstedenwinnaars werd daardoor als persoon een metafoor voor het soort doorzettingsvermogen dat het volbrengen van de tocht in het algemeen, maar vooral ook juist deze barre tocht, vereiste.
        Het prachtig uitgevoerde en in menig opzicht ontroerende gedenkboek De mannen van ’63 – lees hoe die paar stugge volhouders in diepe duisternis door het vijandig landschap ploegden – wijst op nog een derde factor. De tocht van 1963 werd verreden in het oude Nederland van voor de jaren zestig. De eerstvolgende editie, in 1985, staat daardoor niet alleen in jaren gemeten veel dichter bij ons. De mannen van 1963 waren strijders uit een voltooid verleden periode. Zo worden ze niet meer gemaakt. Zo’n wedstrijd en toertocht laten zich niet herhalen. De televisie was er nog nauwelijks bij; het was het laatste nationale evenement dat mensen aan de radio kluisterde.
        En zelfs als het in de toekomst ooit weer zo koud zal worden als toen, zullen de hypermoderne thermopakken en de blitse schaatsen waarmee de hedendaagse sportman ten strijde trekt de expeditie tot een plezierritje maken in vergelijking met de hellevaart van 1963.

Doeko Bosscher is hoogleraar eigentijdse geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer