Beeldgeheim april 2003

Een onbekende historische foto. Is het verhaal erachter te vertellen? De cabaretiers Joep van Deudekom en Erik van Muiswinkel doen een poging.

‘We bevinden ons in het persvak van een tribune – zo niet, dan eet ik deze foto op!’ zegt Van Muiswinkel stellig. Van Deudekom is het met hem eens: ‘Het is duidelijk een stadion.’
        Beiden bestuderen de foto nauwkeurig: ‘Ik twijfel tussen een voetbalwedstrijd en de Olympische Spelen in 1928, maar een wielerwedstrijd zou ook nog kunnen,’ peinst Van Deudekom.
        Ook Van Muiswinkel is bedachtzaam: ‘Tijd, plaats, evenementen, namen, rugnummers? Ik situeer het tafereel op de perstribune van het Olympisch Stadion in Amsterdam, tijdens een wielerwedstrijd op de baan, circa 1935.’
        Van Deudekom houdt het op de Olympische spelen: ‘Er zijn geen duidelijke clubkleuren en de AVRO is aanwezig. Het Hitler-snorretje was blijkbaar in de mode en dat maakt dat het ruim voor de Tweede Wereldoorlog is, want wie gaat er na 1940 – behalve Charlie Chaplin – nog met een Hitler-snorretje lopen? Het mutsje van de vrouw is ook typisch jaren dertig.’
        Van Muiswinkel: ‘Het hokje van de AVRO-commentatoren wijst er evenwel op dat we minstens in de jaren dertig zijn, misschien wel in de veilige handen van commentator Han Hollander, al weet ik niet of hij ook wielerwedstrijden becommentarieerde.’
        Van Deudekom vraagt zich af waarom de foto is gemaakt: ‘Blijkbaar had het nieuwswaarde dat de radio aanwezig was. De man in de cabine kijkt zelfbewust in de camera. Waarschijnlijk een radio-personality uit die tijd, Ad van Emmenes?’ Van Muiswinkel krijgt een ingeving: ‘Het wapenschild dat door de fotograaf vakkundig is gehalveerd, brengt me op een ander spoor: ik meen de Vlaamse leeuw te herkennen, en in dat geval zou een eindje verderop onze Je maintiendrai-leeuw kunnen bungelen. De beide leeuwen samen wijzen dan op een ouderwetse voetbalmatch Holland-België!’
        Van Deudekom denkt nog na over de radiocabine: ‘Misschien was het de eerste keer dat er een wedstrijd live, via de telefoon, op de radio te horen was. Het geïmproviseerde snoer lijkt erop te wijzen dat het nog niet vaak gebeurd was. Aan de andere kant lijkt er wel een beschadiging te zitten op het gebouwtje, boven de V en de R, wat erop duidt dat het gebouwtje er al langer staat. Wat ik niet kan plaatsen is dat waslijntje voor het gebouwtje. Is dat om radiomensen een goed uitzicht te garanderen? Maar dan zet je dat toch anders neer?’
        Van Muiswinkel richt zijn aandacht op de andere mensen op de foto: ‘Het persvak was destijds blijkbaar Vak 24, en journalisten met genoeg connecties mochten hun zoontjes meebrengen. Linksachter is de politie nog net in beeld. Eén geüniformeerde snor die hoogstpersoonlijk het hele vak in bedwang hield.’
        De dikke gordijnen en de versieringen van dennentakjes boven het AVRO-gebouwtje wijzen op een eretribune, denkt Van Deudekom. Maar de betekenis van de onderste letters op de radiocabine blijft onduidelijk: ‘GU. N 8. Nummer 8 – de hutjes zijn genummerd. Dat zou pleiten voor de Olympische Spelen, want daar hadden ze op alle locaties hutjes staan. Of er staat ‘‘GIRO 8’’, en dan is het toch een wielerwedstrijd!’
        Van Muiswinkel heeft nog één laatste ingeving: ‘De man die zonder hoed nonchalant tegen het hoekje geleund staat zou bij de AVRO werkzaam kunnen zijn. Hij is al te oud om voor de jonge Willem Duys door te gaan, maar toch hoop ik dat het hem is. En dat Nederland gewonnen heeft!’

UITLEG: Radioverslaggever Han Hollander (rechts) en AVRO-voorzitter Willem Vogt (links) in de AVRO-radiocabine bij de voetbalwedstrijd België-Nederland in maart 1940 in het Olympisch Stadion in Amsterdam.