Gevaren van de canon
Op 16 oktober presenteerde de veelbesproken Canoncommissie het resultaat van haar werkzaamheden. Kern van de historische en culturele Canon is een wandkaart met vijftig onderwerpen die gebruikt kunnen worden als uitgangspunt bij de behandeling van de Nederlandse geschiedenis. De verleiding is natuurlijk groot om de keuze voor deze onderwerpen te bekritiseren, al was het maar...
Het belang van 9/11
Inmiddels is het wellicht mogelijk vast te stellen wat de historische betekenis is van de terroristische aanslagen op het Wereldhandelscentrum en het Pentagon op 11 september 2001. In de dagen en weken volgend op de aanslagen meende vrijwel iedereen zeker te weten dat het hier ging om een gebeurtenis van wereldhistorisch belang. Er zou een...
Een canon zingen
Op het moment dat dit nummer in uw schoot ligt, heeft de bekendmaking van De Canon voor het primair en voortgezet onderwijs plaatsgevonden en is de discussie losgebarsten. Terwijl ik dit schrijf, hebben zich de eerste schermutselingen in de voorhoede voorgedaan. Piet de Rooy gaf een voorzetje, Michael Zeeman stond pal, en vervolgens was het...
Rem the man
Henk Poort staat in de gedaante van Rembrandt van Rijn als een gek te schilderen en daarbij te zingen. De penseelvoering heeft iets van Karel Appel. Heftige, brede bewegingen, grote klodders verf. Een bezield – nee, bezeten artiest. Zo was onze Rembrandt. Als Rembrandt had geschilderd zoals Henk Poort ons doet voorkomen, was er eerder...
Libanon
Half juli vergeleken twee columnisten van de Washington Post, nota bene op dezelfde dag, de juist begonnen vijandelijkheden tussen Israël en Hezbollah met het begin van de Eerste Wereldoorlog. In de zomer van 1914, aldus de beide columnisten, raakten de Europese grote mogendheden zonder dat zelf eigenlijk te willen betrokken bij een omvangrijk militair conflict,...
Racismealarm
Sociologisch onderzoek vraagt vaak naar de bekende weg. Wie zijn ogen niet in zijn zak heeft en het oor regelmatig te luisteren legt op borrels, recepties, verjaarsfeestjes en in de kroeg, weet wel zo’n beetje hoe het Nederlandse volk over de wereld denkt. Het verbaast me dan ook dat er zo’n ophef wordt gemaakt over...
Eurocentrisme
Op het laatste moment nam ik van een andere docent een cursus over de mondialisering over. Vandaar dat ik ook maar het voorgeschreven handboek overnam: C.A. Bayly, The Birth of the Modern World, 1780-1914. Bovendien had ik over dat handboek al veel goeds gelezen. Het zou een meesterwerk zijn dat alle andere handboeken over de...
De slechtste president van Amerika
Een bekend gezelschapsspel onder geschiedschrijvers van de Verenigde Staten is de beantwoording van de vraag wie de beste Amerikaanse president was. Over de drie besten, Abraham Lincoln, George Washington en Franklin D. Roosevelt, bestaat eigenlijk geen verschil van mening. Over de volgorde na deze drie kan echter langdurig worden getwist. Veel minder interesse is er...
Kwaliteit wint niet altijd
Dertig jaar geleden, op 1 april 1976, begonnen twee straatarme jongelui, Steve Jobs en Steve Wozniak, in de spreekwoordelijke garage met een computerfirma die zij Apple noemden. De daaropvolgende dertig jaar introduceerde Apple een reeks innovaties in de computerindustrie. Interessant was daarbij dat Apple die vernieuwingen niet zelf had bedacht en ook niet de firma...
Zondebok
In Good Night, and Good Luck, een film van George Clooney over de McCarthy-tijd in de Verenigde Staten, wordt een portret geschetst van Ed Murrow, een televisiejournalist van het eerste uur, die de strijd aanbindt met senator Joe McCarthy. Murrow beschouwt televisiejournalistiek als middel om het publiek onafhankelijk te informeren. Hij hecht aan alle principes...
Zelfbeheersing
Mijn leraar geschiedenis, de heer Piet van den Oort (God hebbe zijn ziel), leerde ons steeds oorzaak en aanleiding van historische gebeurtenissen te onderscheiden. De aanleiding voor de Eerste Wereldoorlog was het schot van Sarajevo; de oorzaak was veel dieper gelegen in de eeuwige confrontatie tussen Frankrijk en Duitsland, eerdere oorlogen, betwiste gebieden en andere...
Paranoia
Door een merkwaardig toeval moest ik mij binnen twee dagen verdiepen in twee sterk verwante samenzweringstheorieën. Ik moest een scriptie nakijken waarin werd betoogd dat Franklin Roosevelt van tevoren op de hoogte was van de Japanse aanval op Pearl Harbor in 1941, en ik kreeg een documentaire toegezonden waarin zonder enige aarzeling werd gesteld dat...