‘De prins weende meer van opluchting dan van blijdschap’
De negentiende eeuw is hard op weg een volwaardige plaats te krijgen in de Nederlandse geschiedschrijving. Werd er vroeger nog wel eens eenzijdig verwezen naar de duffe geest van Jan Salie en vader Stastok om de eeuw te karakteriseren, dankzij groeiend en boeiend onderzoek komt er steeds meer dynamiek in ons beeld van de eeuw...
‘Anders doen ze het altijd,’ verklaart het personeel
De afgelopen vijf jaar onderwierp Historisch Nieuwsblad in het zomernummer Nederlandse (en buitenlandse) historische musea aan een kwaliteitstest. Dit jaar test het blad voor het eerst de Nederlandse archieven. U doet historisch onderzoek? U pluist uw familieverleden na, of wilt alles weten over de geschiedenis van uw woonplaats? Dan gaat u naar een archief. Wij...
Twintig jaar Historikerstreit
Twintig jaar geleden ontbrandde in Duitsland de zogeheten Historikerstreit. Was Stalin erger dan Hitler? Was de rassenmoord een antwoord op de klassenmoord? Het waren goede vragen, maar men gaf foute antwoorden, denken historici nu. Op 6 juni 1986 drukte de Frankfurter Allgemeine Zeitung een artikel af van de historicus Ernst Nolte onder de titel ‘Het...
Beeld en Geluid opent nieuwe topattractie
Begin december opent het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (BENG) de ‘Beeld en Geluid Experience’, een publieksattractie in het Media Park in Hilversum. Het instituut beheert als nationaal audiovisueel archief een dagelijks groeiende collectie van radio- en televisieprogramma’s, films en muziek. Met de nieuwe publieksopstelling wordt de collectie voor iedereen toegankelijk. Bij binnenkomst kan...
Stalins rode leger marcheert zuidwaarts
Meer dan vijftig jaar na de dood van de dictator rukt Stalins ‘rode leger’ nog steeds op – op de bodem van de Barentsz-zee welteverstaan. Miljoenen rode monsterkrabben marcheren van het noordelijkste puntje van Europa naar het zuiden. Ze zijn een erfenis van de Sovjetvloot. Al in de jaren dertig van de vorige eeuw vatte...
Onderzoek naar kinderen van ‘foute ouders’ van start
Historica Ismee Tames is op 1 juni het onderzoek begonnen naar de geschiedenis van kinderen met ouders die ‘fout’ waren tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tames is voor twee jaar aangesteld door het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD). ‘Het is een heel spannend onderwerp,’ zegt Tames. ‘Hoe ging de samenleving om met mensen die als landverraders...
Nederlandse ‘regentenmentaliteit’ hoort erbij
De regentenmentaliteit uit de tijd van de Republiek is het best te vergelijken met het verdelen van burgemeestersposten tegenwoordig, of de huidige voorzitterschappen van de Eerste en Tweede Kamer. ‘Het is niet iets waar we trots op zijn, maar het hoort er wel bij,’ stelt historicus Henk te Velde in de oratie die hij op...
Gezag is gezag
De omgang van gereformeerd Nederland met de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië in de periode 1945-’49 was een reeks gemiste kansen. Dit blijkt uit Gezag is gezag. Kanttekeningen bij de houding van gereformeerden in de Indonesische kwestie, het proefschrift van oud-burgemeester van Zwartsluis, Dalfsen en Hardenberg Herman Smit. De gereformeerden, in de politiek vertegenwoordigd door de Antirevolutionaire...
Robert Darnton ontdekt spectaculair boek
De Amerikaanse cultuurhistoricus Robert Darnton heeft in een Franse bibliotheek een zeer zeldzaam boek ontdekt. Het boek, getiteld Les Bohemiens, is een werk van de in vergetelheid geraakte markies De Pelleport, die het schreef tijdens de Franse Revolutie toen hij gevangenzat in de Bastille. De vondst is zo spectaculair dat uitgeverij Bert Bakker het...
Artis was voorloper Rijksmuseum
Nationalisme lag ten grondslag aan het oprichten van de Amsterdamse dierentuin Artis. In haar boek Science & culture. For members only. The Amsterdam Zoo Artis in the nineteenth century legt de Amerikaanse historica Donna C. Mehos uit dat de oprichting van Artis moet worden gezien in het licht van het opkomende nationalisme in de negentiende...
Jolande Withuis wint Furoreprijs
De Eureka Furore Boekenprijs 2006 is toegekend aan sociologe Jolande Withuis. Zij krijgt het Eurekabeeldje en het bijbehorende geldbedrag van 7500 euro voor haar boek Na het kamp. Vriendschap en politieke strijd, over de verwerking van kampervaringen van slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. De prijs is een initiatief van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek,...
Chinezen waren minder vruchtbaar
In tegenstelling tot wat recente studies beweren, deed de bevolking van China voor de communistische revolutie niet aan bewuste geboortebeperking. Dit concludeert historisch demograaf Theo Engelen in zijn rede op 15 juni bij het aanvaarden van de leerstoel Historische Demografie.De vruchtbaarheid van de Chinese bevolking was voor 1949 relatief laag, maar Engelen wijst erop dat...