Hervormde kerk als dekolonisator
De hervormde kerk speelde een bepalende rol bij de overdracht van Nieuw Guinea aan Indonesië in 1962. Vanwege de internationale dekolonisatietrend stelde de Hervormde Synode voor dat het Nederlandse gezag uit Nieuw Guinea terug zou trekken. Dit zegt Hans van de Wal in ‘Een aanvechtbare en onzekere situatie.’ De Hervormde kerk en Nieuw Guinea 1949-1962....
NIOD: niet bij Tweede Wereldoorlog alleen
Historica Marjan Schwegman (1951) is benoemd tot de nieuwe directeur van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD). Ze was hoogleraar in Utrecht en directeur van het Nederlands Instituut in Rome en zal per 1 maart 2007 de functie overnemen van huidig directeur Hans Blom. Schwegman is geboren ná de oorlog en heeft al in verschillende...
De Stelling
Nederland moet hoe dan ook achter Israël blijven staan Anton van Hooff, docent klassieke cultuurgeschiedenis aan de Radboud Universiteit Nijmegen: ‘Ik zou haast zeggen dat er alle reden is om je tégen Israël te keren. Israël kiest ervoor, zoals het altijd al heeft gedaan, om problemen met militaire middelen op te lossen. De bombardementen op...
Beter een goede oorlog dan een slechte vrede
De Nederlandse Anti Oorlogs Raad (NAOR) zette zich tijdens de Eerste Wereldoorlog in voor een snelle vrede, maar vond daarmee geen instemming bij de Duitse en Engelse collega pacifisten. Dit zegt W.H. van der Linden in zijn meer dan 1100 pagina tellende boek The International Peace Movement during the First World War. In and around...
De Stelling
In zijn proefschrift Het verantwoorde verschil. Intelligentiemeting in de Verenigde Staten. Historische wortels van een hedendaags vraagstuk verklaart Gérôme Friesen de opmars van de IQ-test vanuit de Amerikaanse cultuur. Hoewel de eerste IQ-test ooit van Franse makelij was, worden nergens ter wereld zoveel intelligentiemetingen verricht als in de Verenigde Staten. Friesen legt een verband met...
Geschiedfundamentalisten aan de macht in Florida
In de Amerikaanse staat Florida is afgelopen juli een wet aangenomen die het geschiedenisleraren op de openbare school verbiedt interpretaties van de Amerikaanse geschiedenis te onderwijzen. De wet stelt letterlijk: ‘Amerikaanse geschiedenis zal worden behandeld als feitelijk, nooit als geconstrueerd.’ Kort na de invasie van Irak in 2003 had president Bush in een speech al...
Hongaars monument gedenkt deportatie Duitsers
Tweehonderdduizend Hongaarse Duitsers moesten na de Tweede Wereldoorlog hun geboorteland verlaten. Hun deportatie wordt nu herdacht met een monument in Budaörs. Precies twee jaar heeft de verbanning van de ouders van Anton Roth geduurd. Ze maakten deel uit van de stroom van 200.000 Duitsers die tussen 1946 en 1948 hun geboorteland Hongarije moesten verlaten. ‘Ze...
In de media
In de rubriek Voorkant van de Volkskrant stond donderdag 27 juli opmerkelijk nieuws. Even buiten Narva, een grensplaats in Estland, zou dat komende weekend een monument worden onthuld voor de Nederlandse vrijwilligers, die bij de SS meevochten tegen de Russen. Het nieuws was onderdeel van een uitgebreid achtergrondartikel van Gerard Groeneveld. De vaste Volkskrant-medewerker toonde...
Clash der conservatieven
Het bondgenootschap tussen Europa en de VS zal in de toekomst nog meer onder druk komen te staan. Dit zegt Ronald Havenaar in zijn oratie als bijzonder hoogleraar transatlantische betrekkingen aan de Universiteit van Amsterdam. Oorzaak hiervan is dat er twee soorten conservatisme zijn die niet met elkaar verenigbaar zijn. De beide soorten conservatisme winnen...
Antisemitische priesters
In de jaren vijftig en zestig was nog sprake van heftig antisemitisme in de preken van Nederlandse priesters. Dit zegt Marcel Poorthuis in een themanummer over katholicisme en antisemitisme van Trajecta. Tijdschrift voor de geschiedenis van het katholiek leven in de Nederlanden (2006/1 2). Volgens Poorthuis waren de preken niet maatschappelijk georiënteerd en bevatten ze...
De Vooruitgang
De Tweede Engels-Nederlandse Oorlog (1665 1667) is vooral bekend geworden door Michiel de Ruyters beroemde tocht naar Chatham. Historici beschrijven dit conflict traditioneel als een zeeoorlog tussen Engeland en de Republiek. Die verklaring is onvolledig, meent Gijs Rommelse: de oorlog beïnvloedde de Europese politieke constellatie voor de komende decennia. Na jaren van oplopende spanning breekt...
Hoe het westen de Koude Oorlog won
In februari 1950 vond in Moskou een bijzondere bijeenkomst plaats. Josef Stalin, Mao Zedong, Ho Chi Minh en Kim Il-Sung ontmoetten elkaar om de toekomst van de wereld te bespreken, en ze hadden alle reden om vrolijk te zijn. Toegegeven, in de Verenigde Staten waren net de creditcard en de kleurentelevisie uitgevonden, begonnen de soapserie...