20 boeken die u moet lezen over de Tweede Wereldoorlog
Voor de special Oorlogsjaren. Nederland in 1940-1945 selecteerde de redactie van Historisch Nieuwsblad 20 belangrijke boeken over de Tweede Wereldoorlog. De ondergang van het Derde Rijk, de Slag bij Stalingrad, Jodenvervolging in Nederland, massa-executies in Polen, biografieën over Adolf Hitler en Heinrich Himmler. De Amsterdamse hoogleraar Presser schreef in 1965 een opzienbarende geschiedenis van de...
‘De Wever zal het verleden nooit afzweren’
De Belgische kabinetsformatie zit al meer dan 300 dagen muurvast. Struikelblok is de staatshervorming die de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) van Bart de Wever eist. Deze partij is relatief nieuw, maar heeft lange historische wortels. Marnix Beyen, docent politieke geschiedenis aan de Universiteit Antwerpen, legt uit welke. ‘De N-VA komt voort uit de Vlaams-nationalistische Volksunie. Deze...
Klus-Polen in voetsporen Chopin en Curie
Het afgelopen decennium boterde het niet zo lekker tussen Frankrijk en Polen. Oud-president Jacques Chirac was verbitterd toen hij in 2003 merkte dat Polen en een aantal andere Centraal-Europese landen de Amerikaans-Britse invasie in Irak steunden. De jonge democratieën ‘hadden een goede kans gemist om zich stil te houden,’ zei hij. ‘Laten we eerlijk zijn:...
Afscheiding of bevrijding?
In augustus is het twintig jaar geleden dat Estland, evenals zuiderburen Letland en Litouwen, op de golven van de mislukte anti-Gorbatsjovputsch in Moskou zijn onafhankelijkheid wist te herstellen. In dit woordje ‘herstellen’ schuilt de kiem van een conflict dat ieder moment (weer) tot volle eruptie kan komen. Estland wordt niet moe te onderstrepen dat het...
Koningshuis sterker door Belgische crisis
De Belgische koning Albert II is de spilfiguur in de zich eindeloos voortslepende Belgische staatshervorming. Daarmee wint hij krediet bij de van oudsher republikeinse Walen en verspeelt hij de gunst van de traditioneel koningsgezinde Vlamingen. In 1950 mocht het Belgische volk in een referendum beslissen over de terugkeer van Alberts vader, Leopold III, op de...
Geweldenaar
Menno Witteveen Antonio van Diemen, de opkomst van de VOC in Azië402 p. Pallas Publications, € 35,00Als gouverneur-generaal van de VOC gaf Antonio van Diemen (1593-1645) vanaf 1636 het laatste zetje dat nodig was om van de Compagnie de heerser van de Aziatische zeehandel te maken. Onder zijn leiding voerde de VOC militaire campagnes die...
Liever de nor dan de herberg
Het stereotype van de middeleeuwse gevangenis als een hellegat is onverdiend. Dat schrijft Guy Geltner in Madoc, het tijdschrift over de Middeleeuwen waarvan het laatste nummer in het teken van straffen staat. De eerste Europese gevangenissen ontstonden in de dertiende eeuw en hoewel Spartaans, verschilden de leefomstandigheden er weinig van de levensstandaard in die tijd....
Steling: Nederland heeft geen leger nodig
Anton van Hooff‘De laatste keer dat het Nederlandse leger iets voorstelde en internationaal aanzien vergaarde was in 1600, onder Maurits, tijdens de Slag bij Nieuwpoort. We hebben voor de rest altijd op onze sterke vloot vertrouwd. Nederland heeft geen militaire traditie in de zin van een machtig landleger. Nederlandse jongemannen met opspelende hormonen voeren het...
Presidenten doen er niet toe
Het is gebruikelijk de recente Amerikaanse geschiedenis te structureren aan de hand van de verschillende presidenten en hun ambtstermijnen. Dit is een voor de hand liggende en simpele methode om enige orde te brengen in de historische chaos. Een historicus kan dan mooi beginnen met een biografische schets en de vaak opwindende verkiezingscampagne. Deze historiografische...
Jolande Withuis
Mocht u denken, zoals velen met u, dat wij op 4 mei op de Dam exclusief de doden van de Tweede Wereldoorlog herdenken, dan is dat een vergissing. De herdenking bij het monument dat inderdaad voor hún nagedachtenis werd opgericht, is een ware hutspotherdenking gewor-den. In 1961 werden de gevallenen in Indonesië en Korea binnengesmokkeld;...
Eerst de geografie, dan pas geschiedenis
Vergelijkende beschavingsgeschiedenissen zijn zelden waardevrij. Of je nou de oudste in zijn soort neemt, de Bijbel, of een van de jongere, bijvoorbeeld Botsende beschavingen van Samuel Huntington: altijd is er één civilisatie die model staat; en bijna altijd worden dit soort boekwerken geschreven door gelovigen in de eigen beschaving of de eigen godheid. Herodotus schreef...
Cruijffiaanse antwoorden op historische ‘kernvragen’
H.W. von der DunkDe glimlachende sfinx. Kernvragen in de geschiedenis443 p. Bert Bakker, € 24,95In november 1995 sierde het portret van Von der Dunk het omslag van Historisch Nieuwsblad, met als onderschrift: ‘The Godfather.’ Uit een door het maandblad verricht onderzoek naar de vijftig ‘machtigste’ historici was Von der Dunk, die toen reeds vijf jaar...