Boeken – Signalementen
Emiel Lamberts Het gevecht met Leviathan. Een verhaal over de politieke ordening in Europa 1815-1965 428 p. Bert Bakker, € 29,95 Emiel Lamberts is emeritus hoogleraar nieuwste geschiedenis aan de Katholieke Universiteit Leuven. We kennen hem in Nederland omdat hij samen met Hans Blom het handboek Geschiedenis van de Nederlanden redigeerde. In Het gevecht met...
Profeet van de kleine gelovigen
Op 3 juli 1924 schreef de legendarische journalist Kurt Tucholsky over de zelfbenoemde profeet en antroposoof Rudolf Steiner: ‘De Jezus Christus van de kleine man is in Parijs geweest en heeft een voordracht gehouden.’ Naar aanleiding van Steiners 150ste geboortejaar publiceerde Hermann Zander een kritische visie op leven en werken van Steiner. Naar mijn smaak...
Zelfingenomen Franse intellectueel
Bij wie hen ooit gezien heeft staan ze eeuwig op het netvlies gebrand: Henryk Gawkoski, de machinist die opnieuw een stoomlocomotief het zijspoor van station Treblinka op rijdt; Abraham Bomba, die in een kapperszaak in Tel Aviv met tranen in zijn ogen laat zien hoe hij het haar afknipte van de naakte vrouwen die op...
Duitse soldaten eten een ijsje
Er gaat een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit van Het Grote 40-45 Boek. Het is de wat knullige titel, de opgewekte kleurenfoto die het omslag siert, maar het is vooral het formaat. Met zo’n 25 x 30 cm, 368 pagina’s en ongeveer 550 foto’s pakt Het Grote 40-45 Boek flink uit. De samenstellers René Kok en Erik...
Doe-het-zelfdemocratie
Toen ik het fraaie boek van Anton van Hooff over ‘de eerste democratie’ – het antieke Athene van de vijfde en vierde eeuw voor Christus dus – in handen kreeg, was ik net begonnen in een ander werk: The Origins of Political Order. From Prehuman Times to the French Revolution van Francis Fukuyama. Zoals de...
Migratieboek met een boodschap
Dit is binnen korte tijd het tweede boek over migratie en integratie dat zichzelf aanprijst als ‘nuchter’. Nadat in 2010 de Amerika-specialist Frans Verhagen Hoezo mislukt? De nuchtere feiten over integratie in Nederland uitbracht, presenteren thans de historici Leo Lucassen en Jan Lucassen hun Winnaars en verliezers. Een nuchtere balans van vijfhonderd jaar immigratie. Die...
Niet meer bang zijn om adem te halen
Hoewel de Verenigde Staten zich graag afficheren als veilige haven voor immigranten en als ‘smeltkroes’, waar iedereen binnen een mum van tijd een ‘echte Amerikaan’ wordt, is de werkelijkheid anders. Zo’n 6 miljoen zwarte Amerikanen ontvluchtten een eeuw geleden het racistische zuiden van de VS. En ook voor degenen in het Amerikaanse noorden en westen...
Jolande Withuis
‘Zouden communisten ook naar de hemel gaan?/ Ik weet het niet; ik vrees van wel./ Als dat zo is, begint dus onze hel/ Daar in de hemel weer van voren af aan.’ Dit gedichtje werd midden jaren vijftig geschreven door Parool-journalist Simon Carmiggelt (1913-1987). In een andere poëtische uiting noemde hij intellectuelen die de ‘Derde...
Onderwijsvernieuwer Kees Boeke
Vanuit de principiële overtuiging geen schoolgeld te willen betalen startte anarchist en pacifist Kees Boeke in de jaren twintig van de vorige eeuw zijn eigen school. De Werkplaats Kindergemeenschap, begonnen in de huiskamer, groeide uit tot een centrum van onderwijsvernieuwing, waar Juliana haar drie dochters naar school liet gaan. Dat Kees Boeke en zijn vrouw...
Maarten van Rossem
Historisch Nieuwsblad besteedt om begrijpelijke redenen uitgebreid aandacht aan het jaar 1961. Daarbij blijft echter één onderwerp onderbelicht: de Amerikaanse interventie in Vietnam. Weliswaar begon die niet in 1961, maar tot de beslissende escalatie werd wel in dat jaar besloten. Vanaf 1950 financierden de Amerikanen een groot deel van de koloniale oorlog die de Fransen...
De Stelling: ‘De betekenis van paus Johannes Paulus II wordt overschat’
Anton van Hooff:‘Johannes Paulus II was een typisch Poolse katholiek: naïef gelovig, nationalistisch, conservatief en een nogal kleffe Maria-fan. Daarom spreekt hij mij persoonlijk niet aan. Maar in de Europese geschiedenis heeft hij juist vanwege deze vreselijke eigenschappen een belangrijke rol kunnen spelen. Ik zou hem daarom willen vergelijken met Churchill. Dat was ook zo’n...
Lessen uit het verleden: Neptune-vliegtuigen boven het Binnenhof
Defensiepersoneel voert momenteel actie tegen de bezuinigingen op de krijgsmacht. Commandant der Strijdkrachten Peter van Uhm heeft echter verzekerd dat Nederlandse militairen een democratisch besluit altijd zullen respecteren. Protestacties bij defensie liggen gevoeliger dan in andere sectoren, zegt Jan Hoffenaar, hoofd Onderzoek aan het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) in Den Haag. ‘Op 17...