De musical Tan Malaka mag van het Indonesische leger niet op televisie worden vertoond. De musical is geschreven door de bekende journalist Goenawan Mohamad en tekstschrijver Tony Prabowo, en vertelt het levensverhaal van de in 1896 in West-Sumatra geboren Datuk Ibrahim gelar Sutan Malaka. De communistische leider is een van de meest mythische figuren in de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd.
Als kandidaat van de Communistische Partij van Holland (CPH) was Malaka de eerste inlander die zich verkiesbaar stelde voor de Staten-Generaal van Nederlands-Indië. In de jaren 1940 sloot hij zich aan bij de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd. Maar in 1949 werd Malaka voor een republikeins vuurpeloton gezet en op een geheime plaats begraven.
De musical over Tan Malaka’s leven, in een mooie dichterlijke vorm gegoten, werd onlangs een groot succes in het Salihara-theater in Zuid-Jakarta. Indonesische televisiezenders toonden zich massaal geïnteresseerd in het uitzenden van de musical. Maar militair commandanten in Oost-Java gooiden begin dit jaar roet in het eten. In Soerabaja stapte in januari een militair het kantoor binnen van Madura Channel Television en verzocht het personeel om uitzending van Tan Malaka te verhinderen. In het nabijgelegen Batu brachten twee militairen een bezoek aan het lokale televisiestation met precies hetzelfde dringende verzoek.
Ook in Kediri kwamen inlichtingenofficieren naar de lokale tv-zender, zodat ‘voor iedereens veiligheid’ het programma niet werd uitgezonden. Malaka is waarschijnlijk in Kediri doodgeschoten en in de stad gelden volgens lokale militairen nog steeds speciale veiligheidscondities. Ook de nationale nieuwszender Metro TV besloot de musical uiteindelijk niet uit te zenden. Dit televisiekanaal is eigendom van de steenrijke ondernemer en politicus Surya Paloh. ‘We kunnen ons beter op de verbetering van onze natie richten,’ aldus deze mediatycoon.
De twee uur durende musical vertoont een rode vlag met hamer en sikkel in de duisternis. Communistische symbolen zijn anno 2011 nog steeds taboe op de Indonesische televisie. In 1965 pleegden communistisch gezinde luchtmachtofficieren en partijleiders van de Partai Komunis Indonesia (PKI) tevergeefs een staatsgreep. Hierbij werden zeven generaals vermoord. Uit wraak vermoordde het leger samen met Javaanse moslimorganisaties honderdduizenden leden van de PKI. De communistische staatsgreep vergeten doet het Indonesische leger niet.
Jan Lepeltak
Dit artikel is exclusief voor abonnees
