Home ‘Je wist wie de vijand was’

‘Je wist wie de vijand was’

  • Gepubliceerd op: 30 mei 2011
  • Laatste update 02 mei 2023
  • Auteur:
    Bas Kromhout
  • 3 minuten leestijd

‘Ten tijde van de Koude Oorlog waren de machtsblokken keurig verdeeld en hielden ze elkaar in evenwicht,’ schrijft. A.J.W. Wuite. Hij is een van de 122 lezers die hebben gereageerd op de stelling: ‘De wereld is na het einde van de Koude Oorlog gevaarlijker geworden.’ Hiermee is 50 procent het eens en 44 procent oneens.

Volgens menige respondent waren de verhoudingen tussen de wereldmachten tijdens de Koude Oorlog overzichtelijker en stabieler dan tegenwoordig. ‘Toen wist je nog wie de vijand was,’ schrijft M.P.C. Celie. ‘Alle andere potentiële vijanden werden min of meer onder controle gehouden door de grote twee: Amerika en de Sovjet-Unie.’ Rick Moermans vult aan: ‘Tegenwoordig is de vijand een groepering of een persoon, vaak een global village idiot’.

Karl Brandt ziet het gevaar opdoemen in de voormalige Sovjetrepublieken. ‘In deze gebieden is chaos ontstaan. Het is zeer wel mogelijk dat allerlei facties wapens in handen krijgen, ook nucleaire.’ Ook A.J. Kon wijst erop dat het gevaar van nucleair geweld met het einde van de Koude Oorlog niet is geweken: ‘Kernwapens bestaan nog steeds.’

Volgens andere respondenten komt de dreiging tegenwoordig uit het Midden-Oosten, dat – in de woorden van H. van Scherrenburg – ‘wordt bewoond door vele godsdienstgestoorden, die hun mening op gewelddadige wijze willen opdringen’. M.M.J.G. Voncken vindt juist dat na het einde van de Koude Oorlog ‘de dominantie van de Verenigde Staten te ver is gegaan’.

Volgens A. Tanis is het gevaar helemaal niet groter geworden. ‘De wereld lijkt gevaarlijker, maar is hooguit ingewikkelder. Vergeet niet dat er tijdens de Koude Oorlog veel kritieke momenten waren.’ Ook G. van Hall memoreert dat ‘de wereld vele malen op de grens heeft gestaan van een atoomoorlog. Denk aan Berlijn 1949 en Cuba 1962.’

Vooral de schaal van het (potentiële) geweld maakte de situatie toen bedreigender, vinden sommigen. ‘Tijdens de Koude Oorlog kon de hele aarde in één klap worden vernietigd,’ schrijft A.H.C. Kroon. ‘Nu zijn er meer lokale conflicten.’ Bovendien vindt Jaap van Deelen ‘het aantal doden in Irak, Afghanistan en de Twin Towers beperkt vergeleken met de slachtoffers in Korea of Vietnam’.
Tot slot wijst Bart Soens erop dat de huidige gevaren niet nieuw zijn. ‘Het terrorisme is een belangrijke factor vandaag, maar was dat tijdens de Koude Oorlog ook al.’

DE STELLING VAN DEZE MAAND:

‘DE WERELD IS NA HET EINDE VAN DE KOUDE OORLOG GEVAARLIJKER GEWORDEN’

EENS 50 %
ONEENS 44 %
GEEN MENING 7 %

OPMERKELIJK
‘Iedereen is nu een gevaar, waar er vroeger duidelijke partijen waren.’
– E.H.M. Elschot

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Interview

Historici in Amerika voelen angst: ‘Slavernij, gender en klimaat zijn nu verboden woorden’

President Donald Trump richt zijn vizier op universiteiten die hij ‘te woke’ vindt. Wie niet stopt met zijn diversiteitsbeleid, verliest subsidie. Zijn de Verenigde Staten nog wel het beloofde land voor wetenschappers? ‘Ik denk absoluut na over een terugkeer naar Nederland.’ Ze had in april een beurs aan moeten vragen voor haar onderzoek, maar Andrea...

Lees meer
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
Artikel

CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud

Langs mystieke én langs praktische weg onderzocht alchemist Jan Baptista van Helmont de mens en de wereld. Hij droomde van magische zalven en spirituele zaden en liet scheikundigen een belangrijke erfenis na. Maar zijn ideeën brachten hemzelf in grote problemen. Naar verluidt had Jan Baptista van Helmont rare, ketterse dingen beweerd. Dat het zweet van...

Lees meer
Portret Jean-Marc van Tol
Portret Jean-Marc van Tol
Interview

Jean-Marc van Tol: ‘Laat Johan de Witt op zijn sokkel staan’ 

Jean-Marc van Tol laveert al jaren tussen wetenschap en literatuur. Hij werkt aan een romantrilogie over raadpensionaris Johan de Witt. Inmiddels zijn er twee delen verschenen, Musch en Buat. Daarnaast is hij coauteur van een nieuw historisch boek over zijn held: De wereld van De Witt. ‘Historici moeten zich op feiten baseren, maar ook hun...

Lees meer
Adolf Hitler en Francisco Franco
Adolf Hitler en Francisco Franco
Beeldessay

Franco liet Hitler in de steek 

Ideologisch had de Spaanse dictator Francisco Franco veel raakvlakken met de fascisten in Duitsland en Italië. Toch koos hij tijdens de Tweede Wereldoorlog niet echt voor hen.   Het was geen geslaagde ontmoeting. Nazileider Adolf Hitler zou na afloop hebben gezegd dat hij liever een paar kiezen liet trekken dan nog een keer af te spreken...

Lees meer