‘Ten tijde van de Koude Oorlog waren de machtsblokken keurig verdeeld en hielden ze elkaar in evenwicht,’ schrijft. A.J.W. Wuite. Hij is een van de 122 lezers die hebben gereageerd op de stelling: ‘De wereld is na het einde van de Koude Oorlog gevaarlijker geworden.’ Hiermee is 50 procent het eens en 44 procent oneens.
Volgens menige respondent waren de verhoudingen tussen de wereldmachten tijdens de Koude Oorlog overzichtelijker en stabieler dan tegenwoordig. ‘Toen wist je nog wie de vijand was,’ schrijft M.P.C. Celie. ‘Alle andere potentiële vijanden werden min of meer onder controle gehouden door de grote twee: Amerika en de Sovjet-Unie.’ Rick Moermans vult aan: ‘Tegenwoordig is de vijand een groepering of een persoon, vaak een global village idiot’.
Karl Brandt ziet het gevaar opdoemen in de voormalige Sovjetrepublieken. ‘In deze gebieden is chaos ontstaan. Het is zeer wel mogelijk dat allerlei facties wapens in handen krijgen, ook nucleaire.’ Ook A.J. Kon wijst erop dat het gevaar van nucleair geweld met het einde van de Koude Oorlog niet is geweken: ‘Kernwapens bestaan nog steeds.’
Volgens andere respondenten komt de dreiging tegenwoordig uit het Midden-Oosten, dat – in de woorden van H. van Scherrenburg – ‘wordt bewoond door vele godsdienstgestoorden, die hun mening op gewelddadige wijze willen opdringen’. M.M.J.G. Voncken vindt juist dat na het einde van de Koude Oorlog ‘de dominantie van de Verenigde Staten te ver is gegaan’.
Volgens A. Tanis is het gevaar helemaal niet groter geworden. ‘De wereld lijkt gevaarlijker, maar is hooguit ingewikkelder. Vergeet niet dat er tijdens de Koude Oorlog veel kritieke momenten waren.’ Ook G. van Hall memoreert dat ‘de wereld vele malen op de grens heeft gestaan van een atoomoorlog. Denk aan Berlijn 1949 en Cuba 1962.’
Vooral de schaal van het (potentiële) geweld maakte de situatie toen bedreigender, vinden sommigen. ‘Tijdens de Koude Oorlog kon de hele aarde in één klap worden vernietigd,’ schrijft A.H.C. Kroon. ‘Nu zijn er meer lokale conflicten.’ Bovendien vindt Jaap van Deelen ‘het aantal doden in Irak, Afghanistan en de Twin Towers beperkt vergeleken met de slachtoffers in Korea of Vietnam’.
Tot slot wijst Bart Soens erop dat de huidige gevaren niet nieuw zijn. ‘Het terrorisme is een belangrijke factor vandaag, maar was dat tijdens de Koude Oorlog ook al.’
DE STELLING VAN DEZE MAAND:
‘DE WERELD IS NA HET EINDE VAN DE KOUDE OORLOG GEVAARLIJKER GEWORDEN’
EENS 50 %
ONEENS 44 %
GEEN MENING 7 %
OPMERKELIJK
‘Iedereen is nu een gevaar, waar er vroeger duidelijke partijen waren.’
– E.H.M. Elschot
Dit artikel is exclusief voor abonnees
