Home China’s eeuwige omwentelingen

China’s eeuwige omwentelingen

  • Gepubliceerd op: 30 mei 2011
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Bouko de Groot
  • 2 minuten leestijd

Officieel heeft China een ononderbroken geschiedenis van wel vijfduizend jaar. Sommigen spreken liever van ‘continue cultuur’ en van drieduizend jaar; anderen roepen al dat het achtduizend jaar is. De continuïteit van China zit ’m in ieder geval in de gelijkenis en regelmaat van zijn revoluties.

Zo probeerde honderd jaar voor Mao’s Grote Sprong in 1958 een andere charismatische leider de macht aan het volk te geven. Ook dat eindigde met tientallen miljoenen doden – voornamelijk Chinese christenen. En een eeuw voordat de communisten in onze jaren negentig buitenlandse kapitalisten uitnodigden, deed het keizerlijke hof hetzelfde en om dezelfde reden: het moderniseren van de binnenlandse markt door middel van buitenlandse innovatie en organisatie. Conservatieve krachten binnen het hof gaven hun macht echter niet op, en weer vonden ontelbare mensen de dood – voornamelijk christenen.

Al dat geweld verergerde de instabiliteit. Uiteindelijk brak in 1911 de revolutie uit die het keizerrijk ten val bracht. Op 1 januari 1912 werd Sun Yatsen de eerste president van de nieuwe Republiek China. Het land werd er niet stabieler door – integendeel. Door corruptie en geweld viel het uiteen onder regie van elkaar bevechtende machthebbers. De onrust en versnippering duurden tot 1949.

Nu, honderd jaar na de revolutie van 1911, staat China wellicht weer aan de vooravond van grote verandering. Volgend jaar nemen premier Wen Jiabao en zijn team afscheid. Zij zijn de laatsten van de oude communistische garde. Achter de schermen is er al volop strijd tussen de mogelijke opvolgers. Onder hen zijn veel nakomelingen van de groten uit Mao’s tijd, verdeeld in – nu nog – twee kampen: kapitalisten en fel nationalistische maoïsten. De belangrijkste kandidaten hebben ieder een eigen, geografische machtsbasis.

Zij erven een groeiende instabiliteit door aanhoudende droogte, stijgende inflatie, een haperende binnenlandse economie, inzakkende export en de eenkindsproblematiek. Ondanks de harde aanpak is corruptie nog alom aanwezig. Peking geeft nu openlijk toe zich zorgen te maken om de groeiende macht en invloed van criminelen. En alsof de klok is teruggezet, verdwijnen andersdenkenden weer massaal. Voornamelijk christenen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

New Yorkse politie neemt vingerafdruk van Duitser in 1917 als deel van de Alien Enemies Act
New Yorkse politie neemt vingerafdruk van Duitser in 1917 als deel van de Alien Enemies Act
Interview

Waarom Trump zich beroept op een 200 jaar oude wet om Venezolanen uit te zetten

De Verenigde Staten zetten honderden immigranten op het vliegtuig naar El Salvador, waar zij zonder proces in een gruwelijke gevangenis worden geïnterneerd. Trump gebruikt daarvoor de omstreden Alien Enemies Act, een wet uit 1798. Die was oorspronkelijk bedoeld om vijandelijke buitenlanders uit te zetten in tijden van oorlog, maar werd in de Eerste Wereldoorlog al...

Lees meer
De Nationale Dodenherdenking in 2014
De Nationale Dodenherdenking in 2014
Recensie

Herdenking van de Tweede Wereldoorlog is al tachtig jaar gevoelig

In 2001 opende Chris van der Heijden zijn ophefmakende boek Grijs verleden. Nederland en de Tweede Wereldoorlog met de even briljante als provocatieve zinnen: ‘Eerst was er de oorlog, daarna het verhaal van die oorlog. De oorlog was erg, maar het verhaal maakte de oorlog nog erger’. Deze zinnen schoten me te binnen, al lezend...

Lees meer
Prins Bernhard krijgt uitleg over de bewapening van de Northrop NF-5 op vliegbasis Gilze-Rijen
Prins Bernhard krijgt uitleg over de bewapening van de Northrop NF-5 op vliegbasis Gilze-Rijen
Onderzoek

Onderzoekscommissie wilde bewust niet weten hoe corrupt prins Bernhard daadwerkelijk was

De commissie die moest uitzoeken of prins Bernhard smeergeld aannam van Amerikaanse vliegtuigbouwbouwers, heeft haar werk niet goed gedaan. Dat concludeert historicus Philip Dröge in Historisch Nieuwsblad. Dröge baseert zich op het onlangs geopenbaarde archief van de toenmalige secretaris, Ad Geelhoed. De commissie had sterke aanwijzingen dat de prins nog corrupter was dan gedacht, maar...

Lees meer
Pius IX latere leeftijd
Pius IX latere leeftijd
Interview

Zieke paus Franciscus herinnert aan een paus die de macht verloor, maar zielen won

De wankele gezondheid van paus Franciscus is al wekenlang wereldnieuws. Waarom? Historicus Jeroen Koch vertelt hoe Franciscus’ verre voorganger paus Pius IX er in de negentiende eeuw in slaagde om van het Vaticaan een symbolisch en mythisch instituut te maken, in een tijd waarin de paus juist zijn wereldlijke macht verloor. Jeroen Koch, die samen...

Lees meer