Officieel heeft China een ononderbroken geschiedenis van wel vijfduizend jaar. Sommigen spreken liever van ‘continue cultuur’ en van drieduizend jaar; anderen roepen al dat het achtduizend jaar is. De continuïteit van China zit ’m in ieder geval in de gelijkenis en regelmaat van zijn revoluties.
Zo probeerde honderd jaar voor Mao’s Grote Sprong in 1958 een andere charismatische leider de macht aan het volk te geven. Ook dat eindigde met tientallen miljoenen doden – voornamelijk Chinese christenen. En een eeuw voordat de communisten in onze jaren negentig buitenlandse kapitalisten uitnodigden, deed het keizerlijke hof hetzelfde en om dezelfde reden: het moderniseren van de binnenlandse markt door middel van buitenlandse innovatie en organisatie. Conservatieve krachten binnen het hof gaven hun macht echter niet op, en weer vonden ontelbare mensen de dood – voornamelijk christenen.
Al dat geweld verergerde de instabiliteit. Uiteindelijk brak in 1911 de revolutie uit die het keizerrijk ten val bracht. Op 1 januari 1912 werd Sun Yatsen de eerste president van de nieuwe Republiek China. Het land werd er niet stabieler door – integendeel. Door corruptie en geweld viel het uiteen onder regie van elkaar bevechtende machthebbers. De onrust en versnippering duurden tot 1949.
Nu, honderd jaar na de revolutie van 1911, staat China wellicht weer aan de vooravond van grote verandering. Volgend jaar nemen premier Wen Jiabao en zijn team afscheid. Zij zijn de laatsten van de oude communistische garde. Achter de schermen is er al volop strijd tussen de mogelijke opvolgers. Onder hen zijn veel nakomelingen van de groten uit Mao’s tijd, verdeeld in – nu nog – twee kampen: kapitalisten en fel nationalistische maoïsten. De belangrijkste kandidaten hebben ieder een eigen, geografische machtsbasis.
Zij erven een groeiende instabiliteit door aanhoudende droogte, stijgende inflatie, een haperende binnenlandse economie, inzakkende export en de eenkindsproblematiek. Ondanks de harde aanpak is corruptie nog alom aanwezig. Peking geeft nu openlijk toe zich zorgen te maken om de groeiende macht en invloed van criminelen. En alsof de klok is teruggezet, verdwijnen andersdenkenden weer massaal. Voornamelijk christenen.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
