‘De expansie was een marginaal verschijnsel’
Wat is de reden dat de uitbreiding naar de Oost en de West juist tijdens de Opstand plaatsvond? ‘De Opstand had er niet veel mee te maken. Aan het eind van de zestiende eeuw was Nederland al een belangrijke handelsnatie binnen Europa. De expertise die nodig was voor verre zeereizen is toen opgebouwd, men voer...
Leve de politiek
Iedereen heeft een hekel aan de politiek. Zelfs politici zeggen vaak een hekel aan hun beroep te hebben. Ze zouden liever iets anders doen, maar offeren zich op in het algemeen belang. In vrijwel alles dat over de politiek gezegd en geschreven wordt, klinkt afkeer en kritiek door. Het meest spraakmakende fenomeen van de...
Kan een revolutie twee eeuwen duren?
De geschiedenis is vol van revoluties: zo was er de Agrarische Revolutie, zo’n 12.000 jaar geleden – toen de mens van jager-verzamelaar landbouwer werd; de Wetenschappelijke Revolutie, van 1500 tot 1700 – toen het experiment, nieuwe instrumenten en de wiskunde zorgden voor een snelle groei van de natuurwetenschappelijke kennis; de Militaire Revolutie, ook van 1500...
‘Alles beweegt en verandert er’
De Wadden zijn nu een geliefd recreatiegebied, maar veel langer zag men ze als een onherbergzaam oord waar je overgeleverd was aan de wil van de natuur. In De Wadden. Een geschiedenis laat OVT-presentator en neerlandicus Mathijs Deen het gebied en zijn bewoners zien vanaf het ontstaan – meer dan tienduizend jaar geleden –...
Fortuyn: ramp voor politiek en vaderland
Het is deze maand tien jaar geleden dat Fortuyn werd vermoord. Op het moment dat ik dit schrijf hebben we een aanzienlijk deel van de terugblikken op zijn zonderlinge verschijning in de Nederlandse politiek al achter de rug. Onze populistische held kwam er bepaald goed vanaf. De bekende retoriek over het Volk werd hier en...
‘Ondergang Sovjet-Unie was een sluipend proces’
Tijdens de collegedag Koude Oorlog op 15 november geeft historicus Willem Melching een analyse van de Sovjet-Unie vanaf 1945. Hij legt de nadruk op de periode na het overlijden van Jozef Stalin. In zijn verhaal stelt hij de Amerikanen en de Russen voor als heersers over een koloniaal rijk. Hij vertelt waarom Moskou zijn ‘koloniën’...
De Gouden Eeuw in 17 portretten en momenten
Lees hier het eerste hoofdstuk uit het rijkgeïllustreerde boek De Gouden Eeuw in 17 portretten en momenten van Luc Panhuysen. Meer lezen? Bestel het werk dan in onze webshop. Afbeelding: Regenten van het Elisabeth Gasthuis door Frans Hals (1641). Dit artikel is exclusief voor abonnees Begrijp het heden, begin...
Liefdesmoord in Nijmegen
Nijmegen, 1713. Anna Maria Vonk staat op het schavot met haar minnaar, de dichterlijke luitenant Behr. Zijn zij schuldig aan de moord op haar man? Het procesdossier van de ‘liefdesmoord’ leest 300 jaar later als het ruwe materiaal voor een klassiek drama, met dwingende liefdesbrieven die dienden als bewijsstukken. Samen stonden ze op het schavot....
Soapserie verkoopt sprookjes
Miljoenen Indonesiërs zijn elke avond aan de buis gekluisterd voor Gajah Mada. Deze soapserie gaat over een historische figuur: Gajah Mada was een succesvol militair en minister-president van het Majapahitkoninkrijk op Java, dat in de dertiende en veertiende eeuw een groot deel van de archipel beheerste. De zevenjarige Rafael...
Russische duikboten voor Nieuw-Guinea
In augustus 1962 lagen Russische onderzeeërs voor de kust van Nieuw-Guinea – klaar om een Nederlands fregat aan te vallen. In het conflict over de dekolonisatie van het eiland speelde de Sovjet-Unie een cruciale rol. Duikbootofficieren krijgen nooit veel uitleg. Een koers, een tijdschema, een doelwit – dat is het wel. De Russische Gennadi Melkov...
‘Communisten wilden rechtvaardige wereld’
‘Ik vind de vergelijking nogal beledigend,’ reageert Ben Bosch op de stelling van deze maand. Die luidt: ‘Communisten in de Koude Oorlog waren net zo fout als NSB’ers in de jaren dertig.’ Volgens Bosch klopt dat niet, want communisten waren ‘meelopers die droomden van een rechtvaardige wereld’. En al spreekt de stelling van NSB’ers in...
INTERVIEW: ‘Republiek leefde op toppunt van haar kunnen’
‘Het was een scherp, intens levend land, dat het beste in mensen naar boven bracht,’ zegt Luc Panhuysen. In zijn nieuwe boek De Gouden Eeuw in 17 portretten en momenten laat hij zien hoe de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden tot bloei kwam. Hij bewerkte artikelen die verschenen in Historisch Nieuwsblad en vulde ze aan...