BOEKEN: ‘Alleen de wolken. Cultuur en crisis in het Westen, 1918-1938’
Laat ik het maar meteen toegeven: van de drie boeken van Philipp Blom die ik tot nog toe gelezen had, was ik allerminst onder de indruk. Akkoord, ze waren vlot geschreven en je stak er beslist wat uit op, maar ze bevatten tamelijk veel foutjes, waren volgens mij nogal oppervlakkig en bovendien vond ik ze...
Maarten van Rossem over Gouden jaren
Voor Gouden Jaren van Annegreet van Bergen ben ik een ideale bespreker. Dat komt doordat ik in 1943 ben geboren. Niemand die na 1952 is geboren kan dit boek verantwoord bespreken. Mijn concrete herinneringen beginnen in de verbluffend warme zomer van 1947. Zodoende heb ik de hele beschreven periode zelf van nabij meegemaakt: van de...
BOEKEN: Jan de Quay (1901-1985). Een biografie
Het publieke leven van Jan de Quay (1901-1985) voltrok zich in de slagschaduw van de in juli 1940 opgerichte Nederlandse Unie. Elke keer als na de oorlog een belangrijke bestuurlijke of politieke functie voor hem in beeld kwam, stuitte hij op weerstand vanwege zijn aandeel in die Nederlandse Unie, een volksbeweging die als buffer tussen...
BOEKEN: The Nixon Tapes, 1971-1972 en The Invisible Bridge, The Fall of Nixon and the Rise of Reagan
Richard Milhous Nixon was de gevaarlijkste president uit de Amerikaanse geschiedenis. Hij zocht de grenzen van de uitvoerende macht op en doorbrak ze gewetenloos. Vooral tijdens de Watergate-affaire ging hij tot het uiterste om te voorkomen dat de bandopnames die hij in het Witte Huis had laten maken openbaar zouden worden. Hij verloor uiteindelijk van...
SIGNALEMENTEN: Violette
Simone de Beauvoir is bekend, maar wie kent Violette Leduc? Over de relatie van deze twee schrijfsters – de een een ongelukkig buitenbeentje, de ander in het middelpunt van de literaire wereld – gaat het fraaie Franse drama Violette. De als bastaarddochter van een dienstmeid geboren Leduc leed haar hele leven aan zelfhaat...
FILM: Wakolda
Wat de Israëlische geheime dienst met Adolf Eichmann wel lukte, lukte niet met Josef Mengele. De oorlogsmisdadiger, die om zijn gruwelijke genetische experimenten en selectie aan de poort van Auschwitz ‘de Engel des Doods’ werd genoemd, bleef zijn achtervolgers altijd net een stap voor. Uiteindelijk verdronk hij in 1979 na mogelijk een hartstilstand of beroerte...
TENTOONSTELLING: Allard Pierson. Het Romeinse Rijk ontsloten
Wie van u is weleens in het Allard Pierson Museum geweest? Een schoolreisje dertig jaar geleden? Dat kan kloppen. Ikzelf dwaalde er ooit rond op weg naar een college over de Hettieten, waarvoor ik me in een vlaag van verstandsverbijstering had ingeschreven. Het Allard Pierson bestaat sinds 1934 en is gevestigd in een statig gebouw...
Het Congres van Wenen: begin van een nieuwe wereldorde
Volgend jaar is het twee eeuwen geleden dat het Congres van Wenen werd gehouden. Het belang van het Congres was ongekend, ook voor ons land. De Jonge Akademie en de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen organiseren daarom van 5 tot en met 7 november het symposium ‘Vienna 1815: The making of a European security culture’....
Democratie stelt grenzen aan inlichtingenwerk
Historisch Nieuwsblad organiseert op 24 oktober de Collegedag Geheime diensten en spionage. Vier historici zullen de deelnemers inwijden in het ontstaan en de werking van geheime diensten, waarbij parallellen met het heden niet ontbreken. De discussie over de grenzen aan het inlichtingenwerk is natuurlijk hoogst actueel. ‘Inlichtingendiensten moeten in hun operaties voortdurend de balans zoeken...
Indonesiërs in Nederlandse kampen
Tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog arresteerden de Nederlanders duizenden revolutionaire strijders en burgers. Vaak was niet eens duidelijk waarvan deze Indonesiërs werden verdacht. Voor de zekerheid werden ze toch opgesloten. De bekendste schrijver van Indonesië, Pramoedya Ananta Toer, werd tijdens de eerste politionele actie in juli 1947 in Batavia gearresteerd door Nederlandse mariniers. Pramoedya, die voor...
Romeinse clientela
Romeinse volksmenners bedachten zo veel mogelijk ‘leuke dingen’ voor hun eigen clientela. Want hoe meer mensen van hen afhankelijk waren, hoe groter hun macht. Uiteindelijk hielpen ze daarmee de prille democratie om zeep. De klant is koning, zo willen winkeliers ons doen geloven. Ze spreken hun koperspubliek aan als...
Een briefwisseling met Himmler
Wat antwoordt een massamoordenaar als zijn vrouw hem vraagt hoe zijn dag was? Dat valt te lezen in de brieven van SS-baas Heinrich Himmler en zijn vrouw Marga. De brieven zijn bijna schokkend alledaags. ‘Geniet maar van jullie bezoek aan Dachau en doe iedereen van mij de groeten.’ De brieven van nazitopman Heinrich Himmler aan...