Russische historici hebben een massagraf uit de tijd van Stalin geopend. Ze zoeken bewijs dat de slachtoffers zijn doodgeschoten door het Finse leger tijdens de Tweede Wereldoorlog.
In het bos van Sandarmokh, in de Russische deelrepubliek Karelië, liggen volgens historici de resten van meer dan 6000 slachtoffers van Stalin, die in 1937 en 1938 werden doodgeschoten. Maar de plaatselijke historicus Sergei Verigin propageert een andere theorie: volgens hem stierven veel van de slachtoffers een paar jaar later, tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen Finland het gebied in handen had. Het Finse leger zou gevangen Sovjetmilitairen hebben geëxecuteerd en begraven in Sandarmokh.
In de Britse krant The Independent noemt Irina Flige, directeur van het onderzoeks- en herinneringscentrum Memorial in Sint-Petersburg, de alternatieve theorie ‘dwaas’, ‘marginaal’ en ‛primitief’. Er bestaat namelijk geen serieus historisch bewijs voor, terwijl de staande theorie dat Stalin de moorden verordonneerde is gestaafd met allerlei archiefmateriaal.
Toch groef het Russisch Militair-Historisch Genootschap onlangs dagenlang naar skeletten om de theorie van Verigin te testen – of, volgens critici, om Stalins straatje schoon te vegen. Het Genootschap krijgt namelijk geld van het Kremlin, dat de Russische geschiedenis graag heroïsch voorstelt, inclusief de zwartste perioden uit het Sovjetverleden. President Poetin beweert dat het Westen Jozef Stalin demoniseert. Sinds 2016 propageren historici met Kremlin-connecties Verigins theorie als serieus alternatief. Vandaar dat experts zoals Irina Flige zich zorgen maken over het graafwerk in Sandarmokh en het wetenschappelijk gehalte van het onderzoek bekritiseren.
Hun zorgen worden versterkt door beschuldigingen aan het adres van Yury Dmitriyev, een historicus die in de jaren negentig de eerste graven van Sandarmokh ontdekte. Hij werd in 2016 gearresteerd omdat hij pornofoto’s zou hebben gemaakt van zijn elfjarige geadopteerde dochter. Volgens zijn medestanders een onzinnige beschuldiging, bedoeld om hem het zwijgen op te leggen. Inmiddels is Dmitriyev vrijgesproken, maar hij zit alweer vast in afwachting van een nieuwe zaak omdat er nieuw bewijs zou zijn gevonden van seksueel geweld.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
