TENTOONSTELLING: Grote nieuwsgierigheid, hevige conflicten
Museum Het Valkhof trekt zich niets aan van de heersende Gouden Eeuw-manie en heeft een tentoonstelling gemaakt over een tijd die vaak als gezapig en weinig inspirerend wordt gezien: de achttiende eeuw. Uit de plooi. De 18de eeuw in beweging heet de expositie. Dat is letterlijk te nemen, want de stijve plooien in de...
Opiumhandel VOC in Bengalen
Bengalen was in de zeventiende en achttiende eeuw een van de bloeiendste handelsgebieden op aarde. Aziatische en Europese kooplieden, ook die van de Verenigde Oostindische Compagnie, stroomden naar Bengalen om te profiteren van de handel in suiker, zijde, salpeter en in toenemende mate opium. De handel in het verdovende middel was een bron van enorme...
IN BEELD: Pinochet en de Chicago Boys
Veertig jaar geleden was Chili een democratie met een socialist aan het hoofd. Na de staatsgreep van Augusto Pinochet werd het land een dictatuur met een extreem liberaal economisch beleid. In de vroege ochtend van 11 september 1973 neemt de Chileense marine de stad Valparaíso in en sluit radio- en televisiezenders. Een paar uur later...
LEZERSFORUM: ‘Willy Lages was een onmens’
In februari 1952 verleende koningin Juliana gratie aan de ter dood veroordeelde Duitse oorlogsmisdadiger Willy Lages (zie het artikel op bladzijde 68). Als hoofd van de Zentralstelle für jüdische Auswanderung in Amsterdam was Lages medeverantwoordelijk voor de deportatie van ongeveer 107.000 Nederlandse Joden naar de vernietigingskampen. Juliana nam dan ook een...
INTERVIEW: ‘Vrouwen verdienen een monument’
‘Laatst werd ik gebeld door de politie van Amsterdam. Ik schrok me rot. Maar het bleek dat ze een van de vrouwen uit mijn boek wilden adopteren: Tetje de Jong. Zij was de eerste vrouwelijke politiecommissaris van Nederland. Op een van de Amsterdamse bureaus hadden ze geld ingezameld voor ons project.’ Els...
ONDERZOEK: Hoe de dood een taboe werd
Sinds God niet uit alleen uit Jorwerd vertrok, maar ook uit nagenoeg de gehele moderne samenleving, hebben de meeste mensen slechts één zekerheid: we gaan allemaal dood. Dit is zo vanzelfsprekend dat het niet nodig lijkt daar veel woorden aan vuil te maken. Maar de werkelijkheid is anders. De manier waarop mensen omgaan...
Zoektocht naar 17 opstandelingen
Ergens langs de aftandse spoorbaan, die loopt van de overwoekerde suikerplantages in het district Commewijne naar de verloederde suikerfabriek in Mariënburg, liggen zeventien mannen in een massagraf: zestien Hindoestanen en één Javaan. Ze liggen daar sinds 1902, toen er op de plantage een opstand uitbrak uit onder de contractarbeiders. Een Surinaams onderzoeksteam wil hen...
Een ‘concentratiekamp’ voor Zuid-Italianen
Honderd kilometer ten westen van Turijn ligt het Fort van Fenestrelle. Het was in de jaren 1860-61 een gevangenis voor Zuid-Italiaanse soldaten, die bij de Italiaanse eenwording weigerden zich te laten inlijven bij het Piemontese leger. Sommigen overleefde de gevangenschap niet. Wat er precies in Fenestrelle is gebeurd, is onderwerp van...
LESSEN: ‘Gouden Eeuw was een tijd van stagnatie’
Graaiende bestuurders, vercommercialisering van collectieve voorzieningen, toenemende sociale ongelijkheid. Het doet Bas van Bavel, hoogleraar economische en sociale geschiedenis aan de Universiteit Utrecht, sterk denken aan de zeventiende-eeuwse Republiek. Want nee, de Gouden Eeuw was helemaal geen tijd van voorspoed. In werkelijkheid verrijkte een kleine elite zich ten koste van de gewone bevolking. Van Bavel:...
STELLING: ‘Het is terecht dat Frankrijk zijn ex-kolonie Mali te hulp schiet’
Anton van Hooff: ‘Het Franse ingrijpen in Mali is een vorm van neokolonialisme. Waarom zou het anders juist Frankrijk zijn dat militair intervenieert in zijn voormalige kolonie? Er is geen sprake van een collectieve actie van de internationale gemeenschap. En de hulp die andere Afrikaanse naties hebben toegezegd schiet ook niet...
COLUMN: Maarten van Rossem
Naar alle waarschijnlijkheid zal de moord op Kennedy in de terugblikken op 1963 verreweg de meeste aandacht krijgen. Dat is begrijpelijk, want die moord was en is een trauma voor een hele generatie, en bovendien het schijnbare beginpunt van meer dan een decennium van ellende voor de Verenigde Staten. En ik vermoed dat de...
COLUMN: Annejet van der Zijl
De Spaanse schrijver Carlos Ruiz Zafón introduceerde het Kerkhof der Vergeten Boeken, maar er is een nog veel treuriger begraafplaats, namelijk die van de (nog) Nooit Geschreven Boeken. Iedere schrijver heeft ze: projecten die niet levensvatbaar bleken, niet van de grond kwamen of simpelweg verdrongen werden door andere. Ik kom ze nog weleens tegen,...