Het land van herkomst. Perspectieven op verbondenheid met Marokko, 1960-2010
Nadia Bouras
300 p. Verloren, Є 30,00
De reputatie van Marokkanen houdt niet over in Nederland. Sinds de opkomst van Pim Fortuyn en de moord op Theo van Gogh proberen we ze krampachtig te laten inburgeren. Maar hoe kijken Marokkanen eigenlijk tegen Nederland aan? En tegen hun land van herkomst? Dit Leidse proefschrift beschrijft hoe rechtse (Amicales) en linkse (Komitee Marokkaanse Arbeiders in Nederland) belangenbehartigers invloed probeerden uit te oefenen op de Marokkanen hier. Die dachten aanvankelijk nog aan terugkeer, maar zouden zich via gezinshereniging blijvend vestigen in het land dat hen steeds vijandiger ging bejegenen.
Honderd jaar heimwee. De geschiedenis van Polen in Nederland
Wim Willems en Hanneke Verbeek
349 p. Boom, Є 24,90
Sinds het Polenmeldpunt van de Partij voor de Vrijheid is er ophef over Polen in Nederland. Ze zouden te veel drinken, op een kluitje wonen en geluidsoverlast veroorzaken. Voordien hadden Polen een betere naam, blijkt uit dit fraai uitgegeven boek van migratiehistorici Willems en Verbeek. Vooral ten tijde van Solidarnosc, de Poolse vakbond die rond 1980 streed tegen de communistische dictatuur. Maar ook toen wemelde het van misverstanden tussen Nederlanders en Polen. Links Nederland mocht dan wel solidair zijn met Solidarnosc, het stond veel te vergoelijkend tegenover het communisme, vonden Polen die de communistische dictatuur ontvlucht waren.
Noordzee. Nederlandse kustcultuur in woord en beeld.
Onder redactie van Joost Schokkenbroek en Ron Brand
126 p. Walburg Pers, Є 24,95
In 1988 publiceerde de Franse historicus Alain Corbin zijn klassieker Het verlangen naar de kust. Daarin beschreef hij hoe de zee lange tijd als een gevaar voor de mens werd beschouwd. Dat veranderde onder invloed van de Romantiek. De zee kreeg steeds meer aantrekkingskracht en er ontstond een ware trek naar de kust. Wie in het binnenland woont staat er zelden bij stil, maar ook Nederland kent zo’n cultuur aan 450 kilometer Noordzee-kust. In dit iets te overdadig geïllustreerde boek wordt uitvoerig ingegaan op de fascinatie die de Noordzee uitoefende op schilders, zangers en (kinderboeken)schrijvers. De zee lijkt vooral leuk voor landrotten en dagjesmensen, niet voor mensen die dagelijks op het water verkeren.
De canon van het onderwijs
Emma Los
254 p. Boom, Є 17,50
De canonziekte is nog altijd niet over. Na de grootste Nederlander aller tijden, de religieuze canon en nog zo wat is er nu de canon van het onderwijs. Toch is dit een nuttig boek, want de kennis van de Nederlandse onderwijsgeschiedenis houdt niet over. Wie weet nog dat het Nederlandse onderwijs ooit begon met de parochieschool in de Middeleeuwen? En wie kent nog de namen van de onderwijskundigen Philip Kohnstamm en zijn leerling M.J. Langeveld? Naast die onbekenden komen de Mammoetwet en de Cito-toets voorbij. Wie daarover leest beseft nog eens hoezeer het onderwijs een proeftuin is geweest voor diverse ministers en staatssecretarissen.
Opwekking van de natie. Het protestantse Reveil in Nederland
Fred van Lieburg (red.)
311 p. Verloren, Є 29,00
Over het Reveil, de protestantse opwekkingsbeweging in de negentiende eeuw, is veel geschreven. Dikwijls in portretten van kopstukken als Willem de Clercq, Abraham Capadose en Ottho Heldring. Dit boek plaatst de christelijk bevlogen weldoeners in de tijd en laat zien wat ze bijdroegen aan de civil society. Ook laat het zien hoe het Reveil door Abraham Kuyper voor zijn gereformeerde karretje werd gespannen.
Ook over protestanten handelt de klassieker van Max Weber, De protestantse ethiek en de geest van het kapitalisme (155 p. Boom, Є 29,50). Webers boek verscheen in 1920 en lokte hevige discussie uit. Zijn stelling dat de spaarzin en werkethiek van de calvinisten in de vroegmoderne tijd het kapitalisme in West-Europa sterk bevorderden is later betwist. Onbegrijpelijk dat dit boek geen inleiding bevat. De argeloze lezer die het in een boekhandel ziet liggen, beseft niet welke heftige controverse de klassieker opriep.
Het gedroomde land. Reis naar het hart van Argentinië
Vera Keur en Theo van Stegeren
384 p. De Bezige Bij, € 24,90
Babyboomers Keur en Van Stegeren zijn na een rijke loopbaan (hij docent journalistiek, zij directeur van de VARA) begonnen als ‘reizende schrijvers’. Hun eerste boek bevat een prettige mengeling van reportage en geschiedschrijving. Van alles passeert de revue: van de schrijver Jorge Luis Borges tot dictator Peron en de tragische peronistische vrouwen Isabel en Evita. De auteurs wilden aanvankelijk niet schrijven over de schoonvader van prins Willem-Alexander, maar deden dat gelukkig wel. Wie nog twijfels mocht hebben moet hun laatste hoofdstuk lezen: die man deugt niet en hoort nooit een stap op Nederlandse bodem te zetten.
Een mengeling van reportage en geschiedenis biedt ook Mone Slingerland, Wie schiet daar toch? Getuigen van de laatste Europese oorlog (340 p. Artemis & Co, Є 19,95). Journaliste en historica Slingerland deed voor een aantal kranten in de jaren negentig verslag van de bloedige oorlog die Joegoslavië uiteen deed vallen. Ze bundelde haar reportages en reisde terug naar Bosnië, Kroatië, Servië en Kosovo. Indringend laat ze zien wat oorlog met mensen doet: ze worden fatalistisch, zetten het op een zuipen of proberen het land uit te komen in de hoop elders een nieuw bestaan op te bouwen.
Dood of wederopstanding? Over het christelijke in de vaderlandse politiek
Onder redactie van Pieter Jan Dijkman
200 p. Boom, Є 22,50
De christelijke partijen CDA, ChristenUnie en SGP moeten het nu doen met een schamele 21 zetels in de Tweede Kamer. Vergelijk dat eens met de jaren vijftig van de vorige eeuw, toen de christelijke politiek nog over een meerderheid beschikte in het parlement. Wat is er misgegaan? Op die vraag worden in deze interessante bundel uiteenlopende antwoorden gegeven. Theoloog Bram van de Beek meent dat christenen af moeten zien van macht; historicus Peter van Dam relativeert vanuit zijn ivoren toren de secularisatie. Er is volgens hem sprake van ‘transformatie’ naar nieuwe vormen van religieuze inspiratie. Misschien doet deze academicus er goed aan zijn neus eens buiten de deur te steken voor wat frisse lucht.
Over politiek gaat ook het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2012 (235 p. Boom, Є 25,00), dat in het teken staat van de Verenigde Staten van Europa. Zoals vaker bij dit jaarboek zijn de necrologieën boeiender dan de artikelen. Ronduit schitterend zijn de herinneringen die de inmiddels 101-jarige Johan van Hulst, tussen 1956 en 1982 lid van de Eerste Kamer voor de CHU, ophaalt aan de overleden PvdA-senator Bertus de Rijk. De Rijk was professor in de middeleeuwse filosofie in Leiden en stak jarenlang geleerde betogen af in de Eerste Kamer. Ooit werd hij aangehouden door de politie op zoek naar een ontsnapte psychiatrische patiënt. Toen De Rijk zich identificeerde als ‘professor doctor Lambertus de Rijk’ belde de politie onmiddellijk de inrichting en meldde: ‘We hebben de man gevonden.’
In niemandsland. De vader verloren, de moeder verstoten
Ebbe Rost van Tonningen
363 p. Balans Є 19,95
Kun je met een grotere achterstand aan het leven beginnen dan als kind van fanatieke nazi Meinoud Rost van Tonningen en zijn niet minder fanatieke vrouw Florrie Heubel? Ebbe Rost van Tonningen, tweede zoon van het echtpaar, beschrijft hoe ingewikkeld zo’n leven is. Zijn moeder was en bleef fout na de oorlog, maar toont zich ook warm en betrokken bij de kinderen, die ze het leven door haar naoorlogse publiciteitsdrang onmogelijk maakte. In het tweede deel van dit boek gaat Ebbe op zoek naar zijn vader, die in juni 1945 ‘gezelfmoord’ zou zijn in de strafgevangenis van Scheveningen. Niet zonder wrok keert Ebbe zich tegen de autoriteiten,. Begrijpelijke reactie van een zoon op zoek naar zijn vader, maar overtuigend is zijn betoog niet.
Over de nasleep van de Tweede Wereldoorlog gaat ook Het Thälmancomplex (160 p. Amsterdam University Press, Є 19,90). Communistenleider Ernst Thälmann werd in augustus 1944 door de nazi’s vermoord. Historicus Dick de Mildt reconstrueert nauwgezet hoe Thälmann tijdens de Koude Oorlog inzet werd van een strijd tussen Oost en West. In Oost-Duitsland werd hij als een martelaar vereerd, terwijl Stalin Thälmann tussen 1933 en 1944 in de gevangenis had laten creperen. In West-Duitsland werden Thälmanns beulen al snel vrijgelaten en konden ze een normaal leven leiden.
BOEKEN: Signalementen
- Gepubliceerd op: 29 januari 2013
- Laatste update 25 mei 2023
- 7 minuten leestijd
Nieuwste berichten


Mauritshuis en Humboldt Forum duiken samen in debat over roofkunst
In het Mauritshuis is ‘Roofkunst – 10 verhalen’ te zien. De expositie toont hoe Europeanen omgingen met kunst uit hun koloniën. Dankzij samenwerking met het Berlijnse megamuseum Humboldt Forum kan het Mauritshuis onder meer replica’s van de beroemde Benin bronzen exposeren.


‘Ik wil slachtoffers van de razzia’s rechtdoen’
Wally de Lang heeft de Holocaust Literatuur Prijs 2023 gewonnen voor haar boek over de razzia’s van 22 en 23 februari 1941 in Amsterdam. 389 Joodse mannen werden naar Mauthausen gedeporteerd.


Traumadenken verschilt per tijd en plaats
Steeds meer ervaringen gelden als ‘traumatisch’. Volgens Bart Nauta en Arjen van Lil is ’traumadenken’ niet universeel, maar tijd- en plaatsgebonden.


Nederlandse zoeaven streden voor de paus
In de negentiende eeuw trokken duizenden Nederlandse ‘zoeaven’ naar Rome om zich aan te sluiten bij de pauselijke strijdkrachten. Historicus Koen de Groot schreef er een boek over.