Home Vakantie op de lange latten

Vakantie op de lange latten

  • Gepubliceerd op: 2 januari 2024
  • Laatste update 05 mrt 2024
  • Auteur:
    Bram van der Wilt
  • 5 minuten leestijd
Vakantie op de lange latten

Waarom nu?

De afgelopen twee seizoenen viel in zeventien van de twintig grootste skigebieden minder sneeuw dan tien jaar geleden. Dat komt door klimaatverandering. De Alpen zijn de afgelopen 100 jaar met 2 graden opgewarmd, aldus het Europees Milieuagentschap (EMA).

Tot ver na de Tweede Wereldoorlog ging alleen de elite jaarlijks skiën. Inmiddels kunnen steeds meer mensen een wintersportvakantie betalen. Maar rijk en arm delen steeds vaker dezelfde zorg: ligt er voldoende sneeuw op de bergen?

In de zomer van 1864 sloot Johannes Badrutt, hotelier in het Zwitserse Sankt Moritz, een weddenschap met vier Britse hotelgasten: hij nodigde hen uit om in de winter terug te komen en als het niet beviel, beloofde hij hun reiskosten terug te betalen. De Britten kwamen die winter terug en bleven tot het voorjaar in Sankt Moritz. Dat was het begin van het wintertoerisme. De mogelijkheden daartoe groeiden ook door uitbreiding van de spoorwegen. Steeds meer toeristen konden daardoor vanuit Nederland, België en Engeland naar Zuid-Europa en de Alpen trekken.

Meer beeldessays lezen? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.

Ontvang historische artikelen, nieuws, boekrecensies en aanbiedingen wekelijks gratis in uw inbox.
Reclameposter voor wintersport in Graubünden, Zwitserland, 1906.
Reclameposter voor wintersport in Graubünden, Zwitserland, 1906. Bron: Bridgeman Images.
Na het skiën is het  goed rusten op het  terras van dit hotel in  Sankt Moritz, 1960.
Na het skiën is het goed rusten op het terras van dit hotel in Sankt Moritz, 1960. Bron: ANP.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.

De ski’s die op dat moment in de Alpen werden gebruikt, waren ontwikkeld in Noorwegen. Deze latten waren tot wel drie meter lang en geschikt voor het heuvellandschap in Scandinavië, maar minder praktisch voor de steile alpenhellingen. De Oostenrijkse kunstenaar Mathias Zdarsky kortte de Noorse ski in en maakt hem geschikt voor het alpineskiën.

In 1908 werd in het Schwarzwald de eerste skilift op waterkracht geïntroduceerd. Daardoor konden de skiërs vanaf een hoger gelegen punt naar beneden glijden. Tot die tijd was skiën meer een soort langlaufen. In de jaren dertig werd de skilift verder ontwikkeld en verspreid over het Alpengebied.

De verspreiding van de skilift geeft een boost aan het alpineskiën. Poster uit Zermatt, Zwitserland, 1959.
De verspreiding van de skilift geeft een boost aan het alpineskiën. Poster uit Zermatt, Zwitserland, 1959. Bron: Bridgeman Images.

Soldaten op ski’s

In Scandinavië en Rusland zijn rotstekeningen gevonden van mannetjes op lange houten latten. In bergachtige gebieden waren ski’s vaak efficiëntste manier om je te verplaatsen. Die werden veel gebruikt om in de bergen te jagen. Ook bestonden er in veel legers regimenten op ski’s.

Noorse soldaten brengen een jonge prins in veiligheid. Schilderij van een twaalfde-eeuws verhaal door Knud Bergslien, 1869.
Noorse soldaten brengen een jonge prins in veiligheid. Schilderij van een twaalfde-eeuws verhaal door Knud Bergslien, 1869.

De wintersport in de Alpen was in eerste instantie zeer elitair. Na de oorlog groeide de welvaart in Europa en kregen steeds meer mensen de mogelijkheid om vaker op vakantie te gaan. Steeds meer toeristen bezochten de Alpen. Eerst met de trein en auto, later steeds vaker met het vliegtuig. In de Alpen ontstond een enorme wintersportindustrie en draaiden hele dorpen op het toerisme.

Thuis kan je ook leren skiën. Deze vrouw oefent op speciale gebogen ski’s, die het echte werk dicht benaderen. Foto uit 1939.
Thuis kan je ook leren skiën. Deze vrouw oefent op speciale gebogen ski’s, die het echte werk dicht benaderen. Foto uit 1939. Bron: Spaarnestad Photo.

Op den duur werd er zelfs in Nederland geskied. Op de heuvels bij Arnhem en Valkenburg werden kleine skigebieden ingericht. Later verschenen ook borstelbanen en vanaf 1996 zelfs een indoorskibaan.

Ook op de heuvels in Nederland wordt geskied, zoals hier op de Lemelerberg in Overijssel, 1968.
Ook op de heuvels in Nederland wordt geskied, zoals hier op de Lemelerberg in Overijssel, 1968. Bron: ANP.

Oranjes naar Lech

Leden van het Nederlandse koninklijk huis staan graag op de lange latten. Sinds het huwelijk van prinses Juliana met prins Bernhard in 1937 gaan de Oranjes regelmatig op wintersport. Vanaf de jaren zestig skiën ze elke winter in het Oostenrijkse Lech.

Prinses Juliana waagt zich op ski’s. Koningin Wilhelmina kijkt dik ingepakt toe. Tirol, 1936
Prinses Juliana waagt zich op ski’s. Koningin Wilhelmina kijkt dik ingepakt toe. Tirol, 1936. Bron: ANP.

Door klimaatverandering is het inmiddels niet meer zeker dat er ’s winters sneeuw in de Alpen ligt. Maar omdat het toerisme zo belangrijk is, wordt daar steeds vaker gebruik gemaakt van het sneeuwkanon, een Amerikaanse uitvinding. Toch lukt het veel skigebieden zelfs op deze manier niet meer om een voldoende sneeuw voor wintersporten te verzorgen.

De koninklijke familie op ski’s in Lech, Oostenrijk, 1972.
De koninklijke familie op ski’s in Lech, Oostenrijk, 1972. Bron: Spaarnestad Photo.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 1 - 2024