Home Dossiers Tweede Wereldoorlog Amerikaanse tanks voor de Russen

Amerikaanse tanks voor de Russen

  • Gepubliceerd op: 25 april 2023
  • Laatste update 19 nov 2024
  • Auteur:
    Bram van der Wilt
  • 4 minuten leestijd
Amerikaanse tanks voor de Russen
Hitler in de Tweede Wereldoorlog
Dossier Tweede Wereldoorlog Bekijk dossier

Als in 1939 de Tweede Wereldoorlog in Europa begint, proberen de VS afzijdig te blijven. Om de strijd tegen het fascisme toch te steunen, bedenkt president Roosevelt de Lend-Lease Act. Amerika leent of verhuurt oorlogsmaterieel aan de geallieerden. Zelfs aan de Sovjet-Unie.

Al tijdens de Slag om Engeland in de zomer van 1940 steunen de Verenigde Staten de Britten met vijftig gevechtsschepen. In ruil daarvoor mogen de Amerikanen militaire bases openen in het Britse Rijk. Na de start van Operatie Barbarossa openen de Amerikanen ook een goederenstroom naar de Sovjet-Unie, dat is verzwakt door de Duitse opmars.

Meer lezen over de Tweede Wereldoorlog? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.

Ontvang historische artikelen, nieuws, boekrecensies en aanbiedingen wekelijks gratis in uw inbox.
Gevechtsvliegtuigen van Amerikaanse makelij staan klaar om via Alaska naar de Sovjet-Unie te worden vervoerd.

Om nog meer steun te bieden aan de tegenstanders van de nazi’s, bedenkt president Franklin D. Roosevelt de zogeheten Lend-Lease Act. Daardoor kunnen op grote schaal oorlogsmaterieel en grondstoffen worden geleverd aan geallieerden landen in de strijd tegen de asmogendheden.

Protest tegen Lend Lease
‘Amerikaanse moeders’ protesteren tegen de Lend-Lease act (Bill 1776), februari 1941.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

In maart 1941 tekent Roosevelt deze wet, die hem in staat stelt de Amerikaanse productiemachine in gang te zetten. In de jaren die volgen levert de Verenigde Staten voor 50 miljard dollar aan goederen, het hedendaagse equivalent van ruim 800 miljard dollar, aan geallieerde landen. Ook als Amerika na de aanval op Pearl Harbor op 7 december 1941 direct betrokken raakt bij de oorlog, gaan de leveranties door. De meeste worden gedaan in 1943-1944.

Voor het oog van een menigte mensen rolt een tank voor het Rode Leger uit een Britse fabriek.
Voor het oog van een menigte mensen rolt een tank voor het Rode Leger uit een Britse fabriek.

Van zilverdraad tot krabbenvlees

Naast oorlogsmaterieel leveren de Amerikanen ook allerlei soorten voedsel, grondstoffen, patenten en complete productielijnen. Van 7 miljoen dollar aan zilverdraad voor insignes op nieuwe Sovjetuniformen, tot ingeblikt vlees en 19 miljoen pond boter. Er wordt zo veel geleverd aan de Russen dat er in Amerika tekorten ontstaan. Burgers vragen zich af of de Sovjets soms hun laarzen invetten met de Amerikaanse boter. Zijzelf kunnen alleen margarine krijgen. Amerikaanse vissers aan de westkust klagen dat de Russen, met toestemming van de overheid, hun de krabben uit de mond stoten.

In totaal leveren de Verenigde Staten 400.000 jeeps en vrachtwagens, 12.000 gepantserde voertuigen, 11.500 vliegtuigen en 1,7 miljoen ton voedsel aan de Sovjet-Unie. Van de 50 miljard dollar die de Verenigde Staten uitlenen, gaat 30 miljard naar het Verenigd Koninkrijk. Het Verenigd Koninkrijk sluist op zijn beurt ook goederen door naar de Sovjets: 7000 vliegtuigen, 27 schepen en ruim 5000 tanks.

De productie van tanks in een Amerikaanse fabriek
De productie van tanks in een Amerikaanse fabriek.

Na de oorlog geven verschillende Russische leiders, onder wie Jozef Stalin en generaal Georgi Zjoekov, toe dat de Sovjet-Unie de strijd nooit had kunnen voortzetten zonder de leveranties van de Britten en Amerikanen. Het is niet meer de moeite om materialen terug te geven. De leningen aan de Sovjet-Unie worden bijna volledig kwijtgescholden. Maar de Britten zijn tot 2006 bezig om hun leningen met rente terug te betalen.

Amerikaanse poster over Lend-Lease
Amerikaanse poster uit 1941.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 5 - 2023

Dossier Tweede Wereldoorlog

Adolf Hitler en Francisco Franco
Adolf Hitler en Francisco Franco
Beeldessay

Franco liet Hitler in de steek 

Ideologisch had de Spaanse dictator Francisco Franco veel raakvlakken met de fascisten in Duitsland en Italië. Toch koos hij tijdens de Tweede Wereldoorlog niet echt voor hen.   Het was geen geslaagde ontmoeting. Nazileider Adolf Hitler zou na afloop hebben gezegd dat hij liever een paar kiezen liet trekken dan nog een keer af te spreken...

Lees meer
Landing van de geallieerden in Zuid-Frankrijk, 15 augustus 1944.
Landing van de geallieerden in Zuid-Frankrijk, 15 augustus 1944.
Artikel

Operation Dragoon: ‘vergeten’ D-Day die de bevrijding versnelde

In augustus 1944 landden 350.000 geallieerde militairen op de stranden van Zuid-Frankrijk. Meer dan een derde van hen was van Afrikaanse afkomst, maar tijdens de opmars naar Parijs werden velen gewisseld voor witte verzetsstrijders. Waarom?  Volgens een anekdote zou Adolf Hitler 15 augustus 1944 ‘de somberste dag uit zijn leven’ hebben genoemd. Hoewel een schriftelijke...

Lees meer
Rosenthal met assistent Monika Sunderman bij de show Dalli Dalli in de jaren zeventig.
Rosenthal met assistent Monika Sunderman bij de show Dalli Dalli in de jaren zeventig.
Artikel

Zelfs na zijn jeugd in nazistisch Berlijn bleef een Joodse onderduiker in Duitsland geloven 

Wat Ron Brandsteder of Mies Bouwman voor Nederland waren, was de presentator van de spelshow Dalli Dalli voor Duitsland. Hans Rosenthal was een vertrouwd gezicht op de zaterdagavond. Ondanks zijn tragische jeugd als Joodse jongen in nazistisch Berlijn, hield hij vertrouwen in het Duitse volk. ‘Er waren drie vrouwen die hem niet verraden hebben. Daarom...

Lees meer
Leni Riefenstahl geeft aanwijzingen op de set van Tiefland
Leni Riefenstahl geeft aanwijzingen op de set van Tiefland
Artikel

Was nazi-regisseur Leni Riefenstahl zo onschuldig als ze zich voordeed?

Ze werd wereldberoemd als regisseur van nazipropagandafilms. Maar over haar betekenis bestaat onenigheid. Was Leni Riefenstahl een geniale filmmaker, een feministisch icoon, een opportunist of de machtigste vrouw van het Derde Rijk? Het was 12 september 1939, anderhalve week na de Duitse invasie van Polen. In het Poolse stadje Końskie hielden Wehrmacht-soldaten een dertigtal mannen...

Lees meer