Home Nederlandse hulp aan Oekraïne

Nederlandse hulp aan Oekraïne

  • Gepubliceerd op: 24 maart 2023
  • Laatste update 08 mei 2023
  • Auteur:
    Lucie Galis
  • 2 minuten leestijd
Nederlandse hulp aan Oekraïne

Dit artikel krijgt u van ons cadeau

Wilt u onbeperkt toegang tot HN Actueel? U bent al lid vanaf €1,99 per maand. Sluit hier een abonnement af en u heeft direct toegang.

Nederlandse doopsgezinden steunden Oekraïners tijdens de hongersnood die Jozef Stalin in Oekraïne veroorzaakte aan het begin van de twintigste eeuw, maar spekten daarmee ook de staatskas van het Kremlin. Zo blijkt uit onderzoek van Ruslandhistoricus Ad van de Staaij.

Tijdens de aanhoudende hongersnood in de Sovjet-Unie in de jaren twintig, bleek dat de hulp uit Nederland even verzuild was als de samenleving; particuliere hulpinstellingen beperkten hun steun tot geestverwanten. Nederlandse doopsgezinden richtten in 1921 de Algemene Commissie voor Buitenlandse Noden (ACBN) op, die specifiek gericht was op hulp aan de Mennonitische gemeenschap in Molotsjna.

Meer historische context bij het nieuws? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.

Ontvang historische artikelen, nieuws, boekrecensies en aanbiedingen wekelijks gratis in uw inbox.

De Mennonieten waren een vroege beweging van wederdopers die rond 1500 in de katholieke Nederlanden ontstonden en daar vervolgd werden. Een groep vond een goed heenkomen in West-Pruisen. Aan het eind van de achttiende eeuw verhuisde een groot deel van hen op uitnodiging van Catharine de Grote naar ‘Nieuw Rusland’. Hier stichtten ze de kolonie Molotsjna in het huidige Oekraïne. Dankzij hun werkethos, overerfsysteem en privileges bouwden zij een aanzienlijk groter stuk landbezit op dan de lokale bevolking. Van de Staaij: ‘Rond 1900 was het gemiddeld grondbezit van de Mennonitische boer meer dan 65 hectare, tegenover 5 hectare van de gemiddelde Oekraïense boer’. Deze ongelijkheid zette de verhoudingen tussen de bevolkingsgroepen sterk onder druk.  

Mede dankzij de Eerste Wereldoorlog en de herverdeling van de grond na de Russische Revolutie verloor de Mennonitische gemeenschap een groot deel van zijn grond. Toen er tot overmaat van ramp in 1921 een hongersnood uitbrak, deden de Mennonieten een noodoproep aan Nederland. Vanwege de slechte reputatie van de gemeenschap konden zij niet rekenen op steun van de bolsjewistische machthebbers. De ACBN gaf Rein Willink opdracht de hongerhulp in Molotsjna te organiseren. Deze was effectief en kort daarna begon de wederopbouw van de kolonie.  In het kader van de wederopbouw verwierf Willink een concessie van 1200 hectare in Molotsjna waarmee hij weinig succes had.

 In 1932 volgde een nieuwe hongersnood in het gebied. Stalin hield de hongersnood in het gebied officieel geheim, maar liet buitenlandse hulp bewust toe. Nederlandse doopsgezinden boden opnieuw hulp. Hiermee hielpen ze niet alleen de Mennonitische gemeenschap, maar ook Stalin. Een grote hoeveelheid westerse valuta stroomde naar de Sovjet-Unie, dus kon Stalin door Oekraïne de zware industrie opbouwen.  ‘De goedbedoelde inzameling van de doopsgezinden spekte zodoende vooral de kas van Stalin’, aldus Van de Staaij.

Lees meer over Oekraïne

‘In Oekraïne ontstaan enclaves van barbarij’
‘In Oekraïne ontstaan enclaves van barbarij’
Artikel

‘In Oekraïne ontstaan enclaves van barbarij’

Platgebombardeerde steden, massamoorden en verkrachtingen. Het Russische leger trekt een spoor van ellende door Oekraïne. Wat valt er te zeggen over de soldaten die dit vuile werk opknappen? Socioloog Abram de Swaan bestudeerde genocidale regimes voor zijn boek Compartimenten van vernietiging (2014). Ook schreef hij Tegen de vrouwen (2019), over de agressie waarmee mannen op...

Lees meer
Boycot van Outspan.
Boycot van Outspan.
Interview

‘Boycots kunnen effectieve wapens zijn’

Wat leert de anti-apartheidsbeweging van een halve eeuw geleden ons over de effectiviteit van boycots tegen bedrijven en producten?

Lees meer
‘Poetin heeft niets geleerd’
‘Poetin heeft niets geleerd’
Interview

‘Poetin heeft niets geleerd’

De Britse historicus Richard Overy typeert in zijn nieuwste boek Blood en Ruins de Tweede Wereldoorlog als een imperiale oorlog. Duitsland, Italië en Japan wilden net zulke grote wereldrijken vergaren als Groot-Brittannië en Frankrijk. Het gevolg: dood en destructie op ongekende schaal. Waarom noemt u de Tweede Wereldoorlog de ‘Grote Imperiale Oorlog’ en waarom begon...

Lees meer
Collaboratie Oekraïne
Collaboratie Oekraïne
Artikel

Collaboreerden Oekraïners massaal tijdens de oorlog?

Vandaag viert Rusland de ‘Dag van de Overwinning’ op nazi-Duitsland. Het Kremlin probeert de Grote Vaderlandse Oorlog exclusief voor zichzelf te claimen en Oekraïne in de rol van fascistische vijand te duwen. Veel Russen geloven het verhaal van Poetin, omdat Oekraïense nationalisten tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerden met de Duitse bezetter. Wat het Kremlin echter niet vertelt, is dat nog veel meer Oekraïners tegen het fascisme vochten.

Lees meer