Home Frank Dikötter – Acht dictators uit de 20e eeuw

Frank Dikötter – Acht dictators uit de 20e eeuw

  • Gepubliceerd op: 28 januari 2020
  • Laatste update 25 mei 2023
  • Auteur:
    Rob Hartmans
  • 2 minuten leestijd
Frank Dikötter – Acht dictators uit de 20e eeuw

De twintigste eeuw lijkt het tijdperk waarin de democratie triomfeerde, maar het was ook een eeuw waarin grote delen van de wereldbevolking zuchtten onder dictators. De in Nederland geboren en in Hongkong docerende historicus Frank Dikötter heeft drie imponerende boeken geschreven over China onder Mao Zedong. In dit volgende boek laat hij zijn licht schijnen over zeven van diens collega’s. Naast bekende dictators als Benito Mussolini, Adolf Hitler en Jozef Stalin, zijn dat Kim Il-sung (grondlegger van de Noord-Koreaanse heersersdynastie), François Duvalier alias ‘Papa Doc’ (Haïti), Nicolae Ceauşescu (Roemenië) en Mengistu Haile Mariam (Ethiopië).

Ondanks alle verschillen is er één overeenkomst: hoewel ze vaak worden geafficheerd als ‘sterke man’, zijn dictators volgens Dikötter in wezen zwak. ‘Als ze sterk waren geweest, dan waren ze door een meerderheid gekozen. In plaats daarvan grepen ze de macht, niet zelden over de lijken van hun opponenten heen. Maar als zij de macht konden grijpen, konden anderen dat ook.’

‘Hierbij wil ik u van harte feliciteren met uw zestigste verjaardag […] Ik wens u persoonlijk een goede gezondheid en hoop ook dat de volkeren van de vriendschappelijke Sovjet-Unie een gelukkige toekomst tegemoet gaan.’ –  Felicitatietelegram van Adolf Hitler aan Jozef Stalin, december 1939. In: Acht dictators uit de 20e eeuw.

Om aan de macht te blijven was terreur noodzakelijk, maar op de langere termijn werkte persoonsverheerlijking beter. Door de uitzinnige verheerlijking van de leider werden niet alleen diens aanhangers en rivalen kleiner gemaakt, maar werd ook iedereen gedwongen te liegen. En als iedereen liegt, weet je niet wat een ander werkelijk meent, zodat het moeilijk is om medestanders te vinden voor een samenzwering tegen de leider. Maar uiteindelijk leidt een dergelijke heerschappij van de leugen er ook toe dat leider alleen nog maar omringd wordt door leugenaars, zodat hij het contact met de realiteit volledig kwijtraakt.

Acht dictators uit de 20e eeuw. De cult van persoonsverheerlijking
Frank Dikötter
352 p. Het Spectrum, € 29,99
Bestel in onze webshop.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 2 - 2020

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer