Oorlogshelden
Sedert de verkiezingen van 1992 speelt de mislukte Amerikaanse interventie in Vietnam telkens een rol als ethisch ijkpunt in de presidentsverkiezingen. In 1992 werd kandidaat Clinton door de Republikeinen scherp bekritiseerd omdat hij zich in de late jaren zestig handig had weten te onttrekken aan de dienstplicht. Zo iemand was ongeschikt voor het presidentschap, omdat...
Toekomstvoorspellingen
Wie als historicus meewerkt aan radio- en televisieprogramma’s merkt al snel dat programmamakers helemaal niet geïnteresseerd zijn in het verleden. Het gaat ze om de toekomst. Ze willen niet weten hoe de Amerikaanse voorverkiezingen zijn ontstaan, ze willen weten wie aanstaande november de verkiezingen gaat winnen. Daarom deze maand een betrouwbare voorspelling van de veranderende...
Europees besef
Dat het met de politieke eenwording van Europa op afzienbare termijn niets zal worden is tegenwoordig een algemeen geaccepteerde opvatting. De oorzaken van dit sombere, wellicht voor sommigen juist opgewekt stemmende toekomstperspectief zijn de afwezigheid van een gemeenschappelijke taal, maar vooral de afwezigheid van een gemeenschappelijke identiteit, een Europees besef. Hoewel dat niet ontkend kan...
Niks gezien
Maandelijks roept dit tijdschrift getuigen van historische gebeurtenissen op hun herinneringen op papier te zetten. Bij dezen meld ik me. Ik was de afgelopen weken van zeer nabij getuige van maar liefst twee historische gebeurtenissen. Zaterdag 15 november waren we in Istanbul. Zo tegen een uur of elf dronken we een potje thee op een...
De fik erin
De troebelen in de Parijse voorsteden vormen mooi historisch vergelijkingsmateriaal. Dat is het fijne van geschiedenis: ze herhaalt zich, maar nooit helemaal precies hetzelfde. De les die eruit getrokken kan worden is derhalve niet dwingend, hij kan in de wind worden geslagen. Hoe verschillend de opstanden in de revolutionaire ijkjaren 1789, 1848, 1968 en 2005...
Slaven
De taal zit vol voetangels en klemmen. Dat zit ’m niet zozeer in de betekenis van woorden als wel in de gevoelswaarde die ze om wat voor reden dan ook wordt toegekend. Een vrouw was vroeger ‘mevrouw’ als ze van stand was, maar niet van adel. Een eenvoudiger wezen van het vrouwelijk geslacht heette ‘juffrouw’,...
De kunst van het brieven schrijven
De eetkamer was ingericht alsof er een diner op het punt van beginnen stond. Mooi servies van Limoges-porselein, glaswerk in een fraaie kleurencombinatie van blauw en cognac, ouderwets linnen. Boven de tafel hing een kostbare kroonluchter uit Murano. De hoge ramen boden uitzicht op het zware groen van augustus en twee ceders die de namen...
Big Bang
De historicus worstelt altijd met de vraag waar hij zijn verhaal moet beginnen. Wie bijvoorbeeld een geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog schrijft, kan niet van start gaan op 1 september 1939. Hij moet iets doen aan de voorgeschiedenis om duidelijk te maken waarom nazi-Duitsland op die dag Polen aanviel. Op welk moment moet hij die...
Vergeetachtig landschap
Op mijn reizen mag ik graag historische plaatsen aandoen. Niets oogt trivialer dan de heuvels bij Waterloo, de weiden bij Ieper, of het lullige stroompje dat de naam Boyne draagt. Ik heb er gestaan en me de legers verbeeld die elkaar bevochten, de kreten gehoord van de stervenden, het gedreun van de stukken geschut, het...
Geschiedenis voor uilskuikens
Het is een aardig idee: een wereldgeschiedenis voor mensen die niets van geschiedenis weten, maar bereid zijn zich de essentialia van de menselijke geschiedenis eigen te maken, mits dat niet al te veel moeite kost. Peter Haugen, de auteur van World History for Dummies, schrijft met nadruk dat geschiedenis leuk is en het best kan...
Opportunisme
De verleiding is groot wat na te pruttelen over het gedecideerde ‘nee’ van de Nederlandse bevolking tegen het grondwettelijk verdrag. In de Volkskrant schreef Jan Blokker het toe aan de historische Nederlandse neiging tot politiek isolement en regionalisme enerzijds en de behoefte alle handelskanalen open te houden aan de andere kant. Dat begon al bij...
Waan
Enige tijd geleden zei een prominent lid van de regering-Bush tegen een journalist dat kritiek de huidige Amerikaanse regering niet deert. Het bewind van de machtigste staat op aarde hoefde zich niets aan te trekken van de onaangename realiteit waar critici het over hadden; het was zo machtig dat het zijn eigen realiteit kon creëren...