Home Veiligheidsraad

Veiligheidsraad

  • Gepubliceerd op: 18 juni 2009
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Maarten van Rossem
  • 2 minuten leestijd

Eind vorig jaar verscheen een rapport waarin Kofi Annan werd geadviseerd de Verenigde Naties ingrijpend te hervormen. Het lastigste onderdeel van dit rapport is het voorstel de samenstelling van de Veiligheidsraad te veranderen. De Veiligheidsraad is het enige onderdeel van de VN dat kan besluiten tot het gebruik van geweld. Over de hervorming van de Veiligheidsraad wordt al veertig jaar gedelibereerd. Dat er desondanks in al die jaren niets is veranderd, ligt aan de samenstelling van het orgaan.

De Veiligheidsraad heeft vijftien leden. Tien leden rouleren om de paar jaar, en daar heeft iedereen vrede mee. Blijven over de vijf permanente leden van de raad, die een bijzondere bevoegdheid hebben: het vetorecht. Zij kunnen elk voorstel van de raad blokkeren. Zodoende bepalen die vijf leden in feite het beleid van de Verenigde Naties in alle essentiële kwesties.

De vijf permanente leden zijn, sinds de oprichting van de VN in 1945, de Verenigde Staten, Rusland, China, Frankrijk en Engeland. Zo representeert de raad de machtsverhoudingen van een langvervlogen tijdperk, al valt te beargumenteren dat Frankrijk en China in 1945 het permanente lidmaatschap alleen hebben verworven omdat dat de Verenigde Staten en Engeland toen goed uitkwam.

Frankrijk en China waren in 1945 mogendheden van de tweede rang. Frankrijk is dat nog steeds, maar China is druk bezig een mogendheid van de eerste rang te worden. Op dit moment is alleen het permanente lidmaatschap van de Verenigde Staten en van China vanzelfsprekend; Rusland is een dubieus geval, en Frankrijk en Engeland zouden eigenlijk verwijderd moeten worden. Maar omdat het permanente lidmaatschap een laatste herinnering is aan hun langvervlogen wereldmacht, zullen Frankrijk en Engeland tot elke prijs aan die status vasthouden. En omdat zij het vetorecht hebben, kunnen zij elke hervorming blokkeren.

De enige mogelijkheid tot verandering is uitbreiding van het aantal permanente leden. Daarbij zou het zeer onverstandig zijn de nieuwe permanente leden ook het vetorecht te geven, want dat zou serieuze besluitvorming vrijwel onmogelijk maken. Mogelijke nieuwe leden die de raad representatiever zouden maken zijn: Brazilië, Mexico, Egypte, Nigeria, Zuid-Afrika, India, Indonesië, Duitsland en Japan. Die laatste twee betalen meer aan de VN dan de huidige permanente leden, met uitzondering van de Verenigde Staten.

Zelfs als de raad wordt uitgebreid – wat ik overigens op korte termijn niet zie gebeuren –, blijft het merkwaardig dat Frankrijk en Engeland het vetorecht hebben. Afschaffing van het vetorecht zou echter voor de echte Grote Mogendheden onaanvaardbaar zijn.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Interview

Historici in Amerika voelen angst: ‘Slavernij, gender en klimaat zijn nu verboden woorden’

President Donald Trump richt zijn vizier op universiteiten die hij ‘te woke’ vindt. Wie niet stopt met zijn diversiteitsbeleid, verliest subsidie. Zijn de Verenigde Staten nog wel het beloofde land voor wetenschappers? ‘Ik denk absoluut na over een terugkeer naar Nederland.’ Ze had in april een beurs aan moeten vragen voor haar onderzoek, maar Andrea...

Lees meer
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
Artikel

CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud

Langs mystieke én langs praktische weg onderzocht alchemist Jan Baptista van Helmont de mens en de wereld. Hij droomde van magische zalven en spirituele zaden en liet scheikundigen een belangrijke erfenis na. Maar zijn ideeën brachten hemzelf in grote problemen. Naar verluidt had Jan Baptista van Helmont rare, ketterse dingen beweerd. Dat het zweet van...

Lees meer
Portret Jean-Marc van Tol
Portret Jean-Marc van Tol
Interview

Jean-Marc van Tol: ‘Laat Johan de Witt op zijn sokkel staan’ 

Jean-Marc van Tol laveert al jaren tussen wetenschap en literatuur. Hij werkt aan een romantrilogie over raadpensionaris Johan de Witt. Inmiddels zijn er twee delen verschenen, Musch en Buat. Daarnaast is hij coauteur van een nieuw historisch boek over zijn held: De wereld van De Witt. ‘Historici moeten zich op feiten baseren, maar ook hun...

Lees meer
Adolf Hitler en Francisco Franco
Adolf Hitler en Francisco Franco
Beeldessay

Franco liet Hitler in de steek 

Ideologisch had de Spaanse dictator Francisco Franco veel raakvlakken met de fascisten in Duitsland en Italië. Toch koos hij tijdens de Tweede Wereldoorlog niet echt voor hen.   Het was geen geslaagde ontmoeting. Nazileider Adolf Hitler zou na afloop hebben gezegd dat hij liever een paar kiezen liet trekken dan nog een keer af te spreken...

Lees meer