Home Waan

Waan

  • Gepubliceerd op: 18 juni 2009
  • Laatste update 25 mei 2023
  • Auteur:
    Maarten van Rossem
  • 3 minuten leestijd

Enige tijd geleden zei een prominent lid van de regering-Bush tegen een journalist dat kritiek de huidige Amerikaanse regering niet deert. Het bewind van de machtigste staat op aarde hoefde zich niets aan te trekken van de onaangename realiteit waar critici het over hadden; het was zo machtig dat het zijn eigen realiteit kon creëren en die aan de wereld verkopen als de werkelijkheid.

Wie zo machtig is, zal vroeg of laat ook het verleden in overeenstemming willen brengen met die waan. De president en zijn tekstschrijvers hebben daar al een opmerkelijk begin mee gemaakt. Vorig jaar verklaarde Bush dat het Amerikaanse leger best had kunnen winnen in Vietnam. Dat de Amerikanen daar een nederlaag hadden geleden was het gevolg van het verraad van politici en journalisten, die het Amerikaanse volk ten onrechte hadden wijsgemaakt dat de interventie in Vietnam geen succes kon worden. Bush maakte zo duidelijk niet te zullen wijken voor kritiek op zijn ondoordachte interventie in Irak, die hij zelf als een groot succes beschouwt.

Bij zijn recente bezoek aan Europa presenteerde de president een visie op het begin van de Koude Oorlog die al decennialang een grote populariteit geniet bij ultraconservatieve Amerikanen. Nu is deze waarschijnlijk bedoeld om zijn mondiale, maar uiterst selectieve democratiseringsstrategie te ondersteunen.

Bush vergeleek de resultaten van de conferentie van Jalta, begin 1945, met die van de conferentie van München en het Molotov-Ribbentrop Pakt. Een zieke Roosevelt en een cynische Churchill zouden in Jalta Oost- en Centraal-Europa en de Balkan aan Stalin hebben verkwanseld, waardoor miljoenen mensen decennia konden worden onderdrukt. Het zou hier gaan om een van de ‘greatest wrongs of history’, die tot gevolg had dat Europa een verdeeld en instabiel continent werd.

Met zijn gebrek aan enige historische kennis zal de president zelf wel niet geweten hebben wat een onzin hij uitkraamde. Want onzin is het. In Jalta is helemaal niets verkwanseld. Dat Stalin in staat was zijn wil op te leggen aan Oost- en Centraal-Europa en een deel van de Balkan was het gevolg van de grote militaire successen van het Rode Leger, dat ten koste van haast onvoorstelbare offers de Duitse Wehrmacht aan het oostelijk front had verslagen.

Als Roosevelt en Churchill in heel Europa de democratie hadden willen vestigen, hadden het Amerikaanse en Engelse leger in 1945 het Rode Leger moeten aanpakken. Dat zat er niet zo in. Bush zal het niet deren, die leeft in zijn eigen werkelijkheid.
Maarten van Rossem

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Bendeleden in Wilmington
Bendeleden in Wilmington
Artikel

Frederik van Eeden duldde racisme in Amerika

De idealist Frederik van Eeden begon in 1909 een nieuwe landbouwkolonie in de Amerikaanse staat North Carolina. Daarbij kreeg hij hulp van de schatrijke white supremacist Hugh MacRae, die betrokken was bij een racistische staatsgreep. Waarom ging Van Eeden toch met hem in zee?  In 1909 gaat arts, psychiater, schrijver en idealist Frederik van Eeden...

Lees meer
Canadese Week op een Amsterdamse school
Canadese Week op een Amsterdamse school
Artikel

Waarom het experiment om iedereen Engels te leren mislukte

Nederland moest vooruit in Europa. Daarom moest iedereen Engels leren, vond de Arnhemse PvdA-voorman Herman Koch. Het kwam in zijn stad in 1958 tot een experiment op lagere scholen – dat al snel vastliep. ‘Good morning, meneer!’, ‘Good morning, children!’ De begroeting tussen de kinderen van de derde klas van de openbare lagere school aan...

Lees meer
Zicht op Maastricht, 1581.
Zicht op Maastricht, 1581.
Nieuws

Politieke grenzen zorgden voor andere bouwstijl

Huizen in Maassteden als Maastricht, Sittard, Roermond en Venlo vertoonden tussen 1200 en 1600 opvallende verschillen. Die vielen in belangrijke mate samen met de politieke grenzen, zo betoogt Birgit Dukers in haar proefschrift Bouwen langs de Maas, waarop ze onlangs promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. De huidige provincie Limburg was in de late Middeleeuwen...

Lees meer
Tussen de kermiswagens. Schilderij door Otto Eerelman, circa 1900-1918.
Tussen de kermiswagens. Schilderij door Otto Eerelman, circa 1900-1918.
Beeldessay

Woonwagenbewoners hebben liever een huis op wielen

Tienduizenden mensen willen niet in een huis, maar in een woonwagen leven. Dat leidt al eeuwen tot discriminatie en tot strijd met de overheid, die hun vrijheid steevast probeert in te perken.   In Nederland hebben ook altijd mensen gewoond zonder vaste verblijfplaats. In de Middeleeuwen waren dit reizende handelaren of mensen met een specialistisch beroep....

Lees meer