Een dag voor Koningsdag ontvangen 3400 Nederlanders een koninklijke onderscheiding als waardering voor hun inzet voor de samenleving. Willem I voerde in 1815 de Militaire Willems-Orde en de Orde van de Nederlandse Leeuw in.
Koning Willem I doet zijn best het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden op te stoten in de vaart der volkeren. Toch verliest hij de helft van zijn land.
Dit artikel krijgt u van ons cadeau
Wilt u ook toegang tot HN Actueel? Hiermee leest u dagelijks geschiedenisverhalen met een actuele aanleiding op onze website en ontvangt u exclusieve nieuwsbrieven. U kunt de eerste maand onbeperkt lezen voor € 1,99. Sluit hier een abonnement af en u heeft direct toegang.
Op 30 november 1813 landt Willem Frederik van Oranje na een ballingschap van 19 jaar op het strand van Scheveningen. Twee dagen later wordt hij uitgeroepen tot soeverein vorst van de Noordelijke Nederlanden. Na de ontberingen tijdens de Franse overheersing krijgt hij de taak het vaderland te redden. Een rol waarvan hij diep doordrongen is.
In 1815 wordt hij ingehuldigd als koning van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, dat ook de Zuidelijke Nederlanden en Luxemburg omvat. Die gebiedsuitbreiding is er vooral gekomen op aandringen van Engeland, dat een stevige bufferstaat ten noorden van Frankrijk verlangt. Koning Willem I heeft een ambitieus programma: hij wil de economie en de infrastructuur verbeteren en de twee delen omsmeden tot een geheel.
Koninklijk portret van Willem I in gala-uniform. Over zijn rechterschouder het lint van het Grootkruis van de Militaire Willemsorde. Over zijn uniform een rode, met hermelijn gevoerde koninklijke mantel. Links kroon en scepter en een hoed met struisveren. Schilderij door Joseph Paelinck, 1819.
In 1815 stelt Willem I de militaire Willemsorde in, de hoogste ridderorde.
Op het slagveld van Waterloo, waar op 18 juni 1815 Napoleon ten onder is gegaan, laat Willem een enorm herdenkingsteken plaatsen. Vermoedelijk is op dezelfde plek zijn zoon, kroonprins Willem II, gewond geraakt. De gietijzeren leeuw staat bovenop een kunstmatige heuvel van 45 meter hoogte en kijkt vastberaden in de richting van Frankrijk.
De kolonie Frederiksoord, een vestiging voor arme stadsgezinnen. Via de Maatschappij van Weldadigheid probeert Willem de armoede aan te pakken. Prent door Dirk Sluyter, circa 1818.
Willem zet zich in voor de verbetering van de infrastructuur. Een van zijn grootste projecten is de aanleg van het Noordhollands Kanaal van Den Helder naar Amsterdam. De 80 kilometer lange en 40 meter brede waterweg wordt vanaf 1819 uitgegraven door 9000 arbeiders. Vijf jaar later is het kanaal klaar. Het is een succes: schepen kunnen voortaan sneller van Den Helder naar Amsterdam. In 1828 varen er 700 schepen doorheen, in 1841 al 1700.
De helft van het jaar resideert Willem in Brussel. Hij laat het onderstaande paleis bouwen als werkruimte, maar hij woont in het Kasteel van Laken, een paar kilometer verderop.
In 1830 slaat de vlam in de pan: de zuiderlingen willen zich afscheiden van het noorden. Met de zogeheten Tiendaagse Veldtocht doet Willem nog één poging de opstand de kop in te drukken. De veldtocht slaagt, maar na de dreiging van Frankrijk met militair ingrijpen wordt België toch zelfstandig.
Spotprent met in elke kooi een afgezette vorst. Rechts koning Willem I als ‘De leeuw van het noorden’. In de andere drie kooien zitten Karel X, Hussein Dey van Algiers en Karel II, hertog van Brunswijk.
Tijdens de Belgische Opstand deserteren Zuid-Nederlandse soldaten massaal, tot onbegrip van Willem I. Maar hij kan er weinig tegen doen, en zijn gezag taant daardoor snel.
Standbeeld van Willem I in Gent. Hij wordt er nog steeds gewaardeerd als stichter van de universiteit en als de man die het kanaal van Gent naar Terneuzen heeft laten graven, een belangrijke ader van de lokale economie.
Bram van der Wilt is beeldredacteur van Historisch Nieuwsblad.
Meld u aan voor de nieuwsbrief
Ontvang historische artikelen met een actuele aanleiding, boekrecensies én aanbiedingen wekelijks gratis in uw inbox. Met de nieuwsbrief mist u niets op het gebied van geschiedenis. Abonnees hebben onbeperkt toegang tot alle artikelen.
Uw aanmelding is helaas niet gelukt. Probeer het later nog eens.
