De Hofmans-affaire geldt als de ernstigste naoorlogse constitutionele crisis. Gebedsgenezeres Greet Hofmans zou veel invloed aan het hof hebben gehad en een wig tussen Juliana en Bernhard hebben gedreven. Han van Bree ontkracht dat beeld.
Greet Hofmans zou de koningin op ontoelaatbare wijze hebben beïnvloed en ‘wereldvreemde’, pacifistische ideeën hebben ingefluisterd – wat tijdens de Koude Oorlog als staatsgevaarlijk werd gezien. In 1956 stelde het kabinet-Drees een onderzoek in, waarna Hofmans en enkele hovelingen die haar bewonderden hun biezen moesten pakken.
Meer recensies lezen? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
Achteraf bleek dat Bernhard zelf de geruchtenstroom flink had aangewakkerd. Zo kon hij poseren als de stabiele en nuchtere held die de monarchie beschermde tegen de ‘labiele’ vorstin. En dat terwijl hij in 1948 Hofmans naar het hof had gehaald omdat hij hoopte dat deze vrouw, die ‘doorgevingen’ van ‘boven’ kreeg en tal van mensen genezen zou hebben, iets zou kunnen doen aan de oogkwaal van prinses Marijke.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Ondertussen is aan Juliana het imago blijven kleven van zweverige, wereldvreemde vrouw die in de ban was van de evidente charlatan Hofmans. Rond deze genezeres zou aan het hof een ‘sekte’ zijn ontstaan van lieden met ondemocratische opvattingen.
Hofmans werd geboren in een eenvoudig, katholiek gezin en verliet op elfjarige leeftijd de lagere school om in een fabriek aan de slag te gaan. Later werkte ze als dienstbode en op kantoren. Via haar moeder kwam ze in contact met de theosofische beweging. In de oorlog was ze actief in het verzet en in 1946 zag ze op een Amsterdams zolderkamertje een ‘onbeschrijflijk licht’ en kreeg ze de opdracht afstand te doen van alle wereldse goederen en ‘de mensheid’ te dienen.
Van Bree komt tot de conclusie dat Hofmans een integere vrouw en geen bedriegster was, en dat er van een dubieuze sekte aan het hof geen sprake was. Volgens hem heeft Hofmans geen kwalijke rol gespeeld en zorgde zij ervoor dat Juliana meer zelfvertrouwen kreeg. Hij zet zich sterk af tegen het heersende beeld van ‘de affaire’, dat volgens hem ook door historici in stand is gehouden. In zijn streven Hofmans te rehabiliteren lijkt hij af en toe door te schieten, maar tegelijkertijd laat hij zien dat de affaire enorm is opgeklopt.
Het vertroebelde oog. Het onbegrepen leven van Greet Hofmans
Han van Bree
651 p. Spectrum, € 39,99
