Home Dossiers Tweede Wereldoorlog Amerikaanse leveranties hielpen Russen om Hitler te verslaan

Amerikaanse leveranties hielpen Russen om Hitler te verslaan

  • Gepubliceerd op: 19 januari 2023
  • Laatste update 03 mrt 2025
  • Auteur:
    Teun Willemse
  • 8 minuten leestijd
Lend-Lease tank
Hitler in de Tweede Wereldoorlog
Dossier Tweede Wereldoorlog Bekijk dossier

Waarom nu?

De VS geven Oekraïne toestemming om Rusland aan te vallen met Amerikaanse langeafstandsraketten.

Tanks, raketten en luchtafweersystemen van Amerikaanse en Europese makelij moeten Oekraïne aan de overwinning helpen tegen Rusland. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zorgde Washington ook voor militaire en humanitaire leveranties aan de geallieerden. Via de zogenoemde Lend-Lease Act leverden Amerikaanse arbeiders een indirecte bijdrage aan de strijd tegen de nazi’s en konden de Sovjets steeds verder oprukken.

President Biden ondertekende in 2022 een vernieuwde Lend-Lease Act om Oekraïne bij te staan in zijn oorlog tegen Rusland. Het Witte Huis is van mening dat die militaire hulp nodig is om de democratie in Europa te beschermen. Volgens historicus Thomas Bottelier is dat een belangrijk verschil met de Lend-Lease Act uit 1941, die hulp bood aan ieder land dat tegen de asmogendheden vocht. ‘In de Amerikaanse propaganda werd Lend-Lease toen ook voorgesteld als een wet die democratieën moest helpen, maar een van de eerste landen die goederen kreeg was Griekenland: een dictatuur.’

Wat leverden de Amerikanen via Lend-Lease aan de geallieerden?

‘Toen de wet in 1941 werd aangenomen, wilde Roosevelt zoveel mogelijk hulp bieden zonder zelf ten strijde te trekken: all aid short of war. De Amerikaanse leveranties bestonden uit wapens, tanks en vliegtuigen, maar er ging ook allerlei voedsel naar Europa, zoals graan en boter.

Thomas Bottelier (foto: fernanda Marín)

Meer historische context bij het nieuws? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.

Ontvang historische artikelen, nieuws, boekrecensies en aanbiedingen wekelijks gratis in uw inbox.

Engeland ontving vooral wapens uit Washington, en olie om hun vliegtuigen op te laten stijgen. De Sovjets kregen juist veel voedsel. Toen de Amerikanen direct betrokken raakten bij de oorlog en de Japanners bevochten op de Stille Zuidzee, voeren er nog steeds handelsschepen met Amerikaanse goederen richting de Sovjet-Unie.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

De Duitsers bezetten industriegebieden van de Russen. Hoe belangrijk waren de Amerikaanse leveranties van grondstoffen zoals olie en aluminium?

‘Grondstoffen waren inderdaad ook cruciaal. Vooral kerosine van een hoog octaangehalte werd geleverd via Lend-Lease, want die markt werd gedomineerd door Amerikaanse productie. Die kerosine maakte bijvoorbeeld de grote Britse bombardementen op Duitsland mogelijk. Voor de Sovjets was geraffineerde olie belangrijker. Dat is ironisch, want zij zaten zelf op grote olievoorraden in Azerbeidzjan, maar het was sneller en goedkoper om de Amerikanen het te laten produceren en het over de Stille Oceaan en de trans-Siberische spoorweg te transporteren.’

Roosevelt ondertekent de Lend-Lease Act
Roosevelt ondertekent de Lend-Lease Act, maart 1941.

Dossier Tweede Wereldoorlog

Adolf Hitler en Francisco Franco
Adolf Hitler en Francisco Franco
Beeldessay

Franco liet Hitler in de steek 

Ideologisch had de Spaanse dictator Francisco Franco veel raakvlakken met de fascisten in Duitsland en Italië. Toch koos hij tijdens de Tweede Wereldoorlog niet echt voor hen.   Het was geen geslaagde ontmoeting. Nazileider Adolf Hitler zou na afloop hebben gezegd dat hij liever een paar kiezen liet trekken dan nog een keer af te spreken...

Lees meer
Landing van de geallieerden in Zuid-Frankrijk, 15 augustus 1944.
Landing van de geallieerden in Zuid-Frankrijk, 15 augustus 1944.
Artikel

Operation Dragoon: ‘vergeten’ D-Day die de bevrijding versnelde

In augustus 1944 landden 350.000 geallieerde militairen op de stranden van Zuid-Frankrijk. Meer dan een derde van hen was van Afrikaanse afkomst, maar tijdens de opmars naar Parijs werden velen gewisseld voor witte verzetsstrijders. Waarom?  Volgens een anekdote zou Adolf Hitler 15 augustus 1944 ‘de somberste dag uit zijn leven’ hebben genoemd. Hoewel een schriftelijke...

Lees meer
Rosenthal met assistent Monika Sunderman bij de show Dalli Dalli in de jaren zeventig.
Rosenthal met assistent Monika Sunderman bij de show Dalli Dalli in de jaren zeventig.
Artikel

Zelfs na zijn jeugd in nazistisch Berlijn bleef een Joodse onderduiker in Duitsland geloven 

Wat Ron Brandsteder of Mies Bouwman voor Nederland waren, was de presentator van de spelshow Dalli Dalli voor Duitsland. Hans Rosenthal was een vertrouwd gezicht op de zaterdagavond. Ondanks zijn tragische jeugd als Joodse jongen in nazistisch Berlijn, hield hij vertrouwen in het Duitse volk. ‘Er waren drie vrouwen die hem niet verraden hebben. Daarom...

Lees meer
Leni Riefenstahl geeft aanwijzingen op de set van Tiefland
Leni Riefenstahl geeft aanwijzingen op de set van Tiefland
Artikel

Was nazi-regisseur Leni Riefenstahl zo onschuldig als ze zich voordeed?

Ze werd wereldberoemd als regisseur van nazipropagandafilms. Maar over haar betekenis bestaat onenigheid. Was Leni Riefenstahl een geniale filmmaker, een feministisch icoon, een opportunist of de machtigste vrouw van het Derde Rijk? Het was 12 september 1939, anderhalve week na de Duitse invasie van Polen. In het Poolse stadje Końskie hielden Wehrmacht-soldaten een dertigtal mannen...

Lees meer